افزایش شمار متوفیان آنفولانزای امسال: آنفولانزا چگونه موجب مرگ می‌شود؟

فصل آنفلوآنزای امسال نیز مثل همیشه مرگ‌بار آغاز شده است. براساس گزارش مراکز کنترل و پیشگیری بیماری (CDC)، تا چهاردهم دسامبر در کشور آمریکا و مناطق اطرافش، ۳/۷ میلیون مورد آنفلوآنزا اتفاق افتاده است که به ۳۲ هزار بستری و ۱،۸۰۰ مرگ منجر شده است. شمار قربانیان آنفلوانزا در ایران نیز درمقایسه‌با سال‌های گذشته تقریبا چشمگیر بود؛ به‌نحوی که براساس آخرین آمار وزارت بهداشت، تا نیمه‌ی آذر ۵۶ نفر براثر ابتلا به این بیماری جانشان را از دست دادند. البته این، مسئله‌ی عجیبی نیست؛ زیرا این همان کاری است که هرساله آنفلوآنزا انجام می‌دهد.

در سال‌های ۲۰۱۵، ۲۰۱۶، ۲۰۱۷ و ۲۰۱۸، آنفلوآنزا به‌ترتیب حدودا جان ۵۱، ۲۳، ۳۸ و ۶۱ هزار نفر را گرفت و این جریان امسال نیز ادامه دارد. سؤال این نیست که آیا این ویروس موجب مرگ مردم می‌شود یا نه؛ بلکه این است که چندهزار نفر دراثر این ویروس جان خود را از دست خواهند داد. اگر واکسن بیماری را نزده‌اید، دست به کار شوید؛ چراکه واکسن بهترین راه برای حفاظت دربرابر این بیماری است. اگر فکر می‌کنید به واکسن نیاز ندارید و سیستم ایمنی بدنتان به اندازه‌ای قوی است که دربرابر ویروس مقاومت می‌کند، شاید نمی‌دانید ویروس دقیقا چگونه موجب مرگ می‌شود.

آنفلوآنزا می‌تواند بدن را ضعیف کند و به میکروب‌های دیگر مجال حمله دهد

اگرچه به‌طورکلی احتمال مرگ افراد بسیار سال‌خورده‌ یا بسیار کم‌سن‌وسال یا دارای سیستم ایمنی ضعیف دراثر ابتلا به آنفلوآنزا بیشتر است، هرساله داستان‌هایی درباره‌ی افراد جوان به‌ ظاهر سالمی وجود دارد که به‌طور ناگهانی دراثر ابتلا به این بیماری جان خود را از دست داده‌اند. این گروه از افراد، سیستم ایمنی ضعیفی ندارند که به حد کافی هویج، سیر و... مصرف نکرده باشند که ادعا می‌شود بدن را دربرابر آنفلوآنزا مقاوم می‌کند. درحقیقت، کاملا برعکس است. در بسیاری از موارد، این پاسخ بیش‌از‌حد سیستم ایمنی بدن است که ضربات مهلکی وارد می‌کند.

سیستم ایمنی بدن می‌تواند حتی به مناطقی حمله کند که ویروس در آنجا وجود ندارد؛ زیرا به‌شدت برانگیخته شده و در حالت حمله قرار گرفته است. این امر می‌تواند موجب بروز التهاب و آسیب سرتاسری در بدن شود. گاهی نیز سیستم ایمنی انواع خاصی از بافت‌های داخلی را هدف قرار می‌دهد و آن را با دشمن اشتباه می‌گیرد. این وضعیت در سندرم گیلن‌باره رخ می‌دهد که در آن سیستم ایمنی شروع به تخریب سیستم عصبی محیطی می‌کند. تخریب سلول‌های عصبی می‌تواند موجب فلجی و ناتوانی در تنفس شود.

البته سیستم ایمنی لزوما ناآگاه نیست و می‌تواند در طول زمان یاد بگیرد؛ به‌همین‌دلیل، با فرض داشتن سیستم ایمنی طبیعی، قرارداشتن در محیط عاری از میکروب از زمان تولد درست نیست. قرارگرفتن درمعرض موارد مختلف می‌تواند به سیستم ایمنی کمک کند خوب را از بد تشخیص دهد. روش انجام این کار به‌گونه‌ای است که موجب مرگ نمی‌شود؛ ازاین‌رو، واکسیناسیون مفید است. واکسن به روشی بی‌خطر که احتمال بیمارشدن در آن بسیار کمتر است، سیستم ایمنی را درمعرض دشمن قرار می‌دهد (در این مورد ویروس آنفلوآنزا). این نوعی تمرین برای سیستم ایمنی است؛ چراکه ویروس موجود در واکسن ضعیف‌ یا غیرفعال است و نمی‌تواند واقعا موجب بیماری شود. چنین مواجهه‌ای به سیستم ایمنی آموزش می‌دهد مراقبت این ویروس‌ها باشد و به آن می‌آموزد چگونه سریع‌تر و مؤثرتر به آن‌ها پاسخ دهد.

نمایشی سه‌بعدی از ویروس آنفلوآنزا

یکی دیگر از روش‌های رایجی که آنفلوآنزا می‌تواند موجب مرگ شود، هموارکردن راه برای برای ورود میکروب‌های دیگر است. آنفلوآنزا به‌عنوان عفونت اولیه یا موج اول عمل می‌کند و سیستم ایمنی را اشغال و خسته و بدن را برای حمله‌ی عوامل بیمار‌ی‌زای دیگر آماده می‌کند. اینجا است که عفونت‌های ثانویه یا موج دوم دشمنان ممکن است زندگی بیمار را به‌خطر بیندازند. انواع مختلف باکتری‌ها مانند استرپتوکوک‌ها یا استافیلوکوک‌ها ممکن است به ریه‌ها یا خون یا دیگر بخش‌های بدن مانند قلب و مغز حمله کنند؛ بنابراین، درحالی‌که ویروس آنفلوآنزا ممکن است نتواند مستقیما موجب مرگ شود، بدون توجه به وضعیت سلامتی اولیه‌ی بیمار، می‌تواند موجب بروز ناخوشی شدیدی در او شود. به‌خاطر داشته باشید که از این نظر، آنفلوآنزا با سرماخوردگی بسیار تفاوت دارد.