یک نگاه علمی: تنها نیمی از دوستان شما واقعا دوستتان دارند
وقتی شما کسی را دوست صدا می‌زنید، مشخصا او هم شما را به‌عنوان دوست در نظر می‌گیرد؛ شما به او علاقه داشته باشید او هم به شما علاقه دارد و نوعی رابطه‌ی متقابل بینتان برقرار است.
اما طبق مطالعه‌ای درسال ۲۰۱۶، تنها در حدود ۵۰ درصد موارد چنین رابطه‌ای صدق می‌کند. به عبارت دیگر، تنها ۵۰ درصد از دوستی‌ها دوطرفه است و این خود یک مشکل به‌شمار می‌آید.
این مطالعه که زیر نظر پژوهشگرانی از مرکز MIT انجام شد، دوستی ۸۴ نفر در طیف سنی ۲۳ تا ۳۸ سال را بررسی کرد. این افراد در کلاس مدیریت کسب‌وکار شرکت کرده بودند.
از افراد خواسته شد میزان نزدیکی خود به هر نفر در کلاس را مشخص کنند و نمره‌ای بین ۰ تا ۵ برای آن در نظر بگیرند. نمره‌ی ۰ یعنی «اصلا او را نمی‌شناسم»، نمره ۳ یعنی «دوست» و نمره‌ی ۵ یعنی «یکی از بهترین دوستانم».
طبق یافته پژوهشگران، با اینکه ۹۴ درصد افراد انتظار داشتند که احساس آن‌ها نسبت به طرف مقابل، دوطرفه باشد و او هم چنین احساسی نسبت به آن‌ها داشته باشد؛ ولی تنها ۵۳ درصد آن‌ها احساسات متقابل داشتند.
البته مطالعه به خاطر اندازه‌ی نمونه آماری محدودیت‌هایی دارد؛ ولی طبق گزارش کیت مرفی برای نیویورک تایمز، نتایج آن با داده‌های مطالعات دیگر روی موضوع دوستی در دهه‌ی گذشته مطابقت دارد. مطالعه‌ی دهه‌ی قبلی با حضور ۹۲ هزار نفر انجام شد و نرخ دوطرفه بودن دوستی آن‌ها بین ۳۴ تا ۵۳ درصد بود.
شکاف و فاصله در دوستی باعث مشکلاتی می‌شود: از عدم توانایی ما برای تعریف دوستی و همچنین تأثیر آن بر تصور ما از خودمان گرفته تا داشتن ایده‌ی اشتباه درمورد افرادی که می‌توانند بر تغییرات اجتماعی تأثیر بگذارند.
با اینکه الکس پنتلند، یکی از اعضای تیم و پژوهشگر علوم اجتماعی محاسباتی، عدم توانایی در خواندن ذهن افراد را وابسته به تلاش ناامیدانه‌ی ما برای حفظ تصویر شخصی محبوب می‌داند (چون ما آن‌ها را دوست داریم، پس آن‌ها هم باید ما را دوست داشته باشند)، ولی در واقع تعریف مفهوم دوستی بسیار سخت است. مرفی می‌گوید:
سؤال کردن از افراد در مورد تعریف دوستی، افراد را وادار به سکوت می‌کند؛ حتی اگر از پژوهشگرانی مثل پنتلند که دوستی را مورد مطالعه قرار می‌دهند، سؤال شود.
البته تعریف دوستی همیشه در این حد سخت نبود. وقتی بچه بودیم، مفهوم دوستی کاملا ساده بود. بچه‌ها در سریال اتفاقات ناآشنا دوستی را این‌گونه تعریف می‌کنند:
- دوست کسی است که شما هر کاری برای او انجام می‌دهید.
- وسایل خوب و مورد علاقه خودتان، مثل کتاب‌های کمیک و کارت‌های تجاری را به آن‌ها قرض می‌دهید.
- آن‌ها هیچگاه زیر قول‌شان نمی‌زنند.
- مهم‌تر از همه دوستان هیچوقت دروغ نمی‌گویند.
اما تعریف دوستی در دوره‌ی بین بلوغ تا بزرگسالی آنقدرها هم ساده نیست؛ مخصوصا وقتی که رسانه‌های اجتماعی، دوستی را به‌عنوان یک کالا به ما معرفی می‌کند؛ مفهومی که ما دقیقا نقطه‌ی مقابل آن را در ذهن داریم.
رونالدو شارپ، استاد انگلیسی در کالج واسر که واحدی را برای ادبیات دوستی تدریس می‌کند، به مرفی گفت:
رفتار کردن با دوستان مانند سرمایه یا کالا با ایده‌ی کلی دوستی درتضاد است. دوستی به معنای کارهایی که یک شخص می‌تواند برای شما بکند نیست، بلکه درمورد خود شخص و نحوه‌ی شکل‌گیری شخصیت شما در کنار او است.
به گفته‌ی شارپ، ما در بسیاری از روابط دوستانه‌مان به‌جای اینکه با یکدیگر وقت بگذرانیم و مثلا بیرون برویم، بیشتر وقتمان را صرف روابط در شبکه‌های اجتماعی می‌کنیم که چنین کاری چگونگی مفهوم دوستی را تغییر می‌دهد. او گفت:
افراد آنقدر به فکر بالا بردن کارایی روابط خود هستند که ارتباط واقعی با دوستان را از دست می‌دهند.
اما خبرهای خوبی هم وجود دارد. طبق گفته رابین دانبار، مردم‌شناس بریتانیایی، اگر تعداد دوستان شما نصف شود و تنها از این نصف، پنج رفیق صمیمی که آن‌ها هم عاشق شما هستند برای شما باقی بماند، شما به هدفی که از دوستی می‌خواستید رسیده‌اید.
بر اساس مطالعه‌ای توسط دانبار، با اینکه ۱۵۰ رابطه، بیشترین تعدادی است که انسان‌های عادی به‌طور میانگین در هر سطحی می‌توانند داشته باشند، ما تنها می‌توانیم ۵ رابطه‌ی عمیق دوستانه در یک زمان داشته باشیم. او به تایمز گفت:
افراد شاید تعداد دوستان صمیمی خود را بیش از ۵ نفر بدانند؛ ولی روابط دوستی آن‌ها باکیفیت و فوق‌العاده نیست.
پس اگر لیست دوستان شبکه اجتماعی شما به‌اندازه‌ی لیست دوستانتان بزرگ نیست، نگران نباشید. شانس اکثر ما برای داشتن دوستان واقعی و صمیمی تقریبا یکسان است.
فکر نکنید که افرادی که دوستان و دنبال‌کننده‌های زیادی در شبکه‌های اجتماعی دارند، می‌توانند به همان اندازه بر آن‌ها تأثیرگذار باشند؛ چون نصف این تعداد اصلا دوستی دوطرفه‌ای با فرد ندارند. پنتلند برای هاروارد بیزنس ریویو نوشت:
نباید فکر کنیم که افرادی که روابط اجتماعی زیادی دارند لزوما تأثیرگذار هم هستند. چنین افرادی برتری خاصی نسبت به بقیه ندارند و اغلب اوقات حتی از میزان اثرگذاری افراد متوسط هم پایین‌تر عمل می‌کنند. طبق نتایج ما دلیل چنین امری دوطرفه نبودن یا در مسیر اشتباه بودن روابط است؛ بنابراین ارتباطات این‌چنینی لزوما به ایجاد عقیده مشترک بین دو نفر ختم نمی‌شود.
طبق گفته پنتلند، اگر به دنبال کسی می‌گردید که روی بقیه تأثیر می‌گذارد و تغییرات اجتماعی به وجود می‌آورد، به افرادی که دوستان زیادی دارند توجه نکنید و درعوض به گروه‌های دوستی کم‌تعداد و دارای دوستان مشترک نگاه کنید؛ چون روابط آن‌ها بسیار قوی‌تر و واقعی‌تر از افراد در فید خبری کیم کارداشیان است!
دستاوردهای این مطالعه در PLOS One منتشر شده است.
نظرات