آیا خط مونتاژ مرسدس بنز در ایران، بازگشایی خواهد شد؟
به گزارش دنیای خودرو ، خبر مذاکره با مرسدس بنز آلمان یکی از اولین اخبار خودرویی پس از برجام بود که از سوی مدیرعامل ایران‌خودرو، هاشم یکه زارع اعلام شد. البته روند این مذاکرات کمی به طول انجامید و پس از قراردادهای دیگر، از جمله ایران‌خودرو با پژو و سایر قراردادها اعلام شد.
حالا ستاره ایران، نماینده رسمی این برند خوشنام در ایران، پس از چندی دوباره فعالیت‌های خود را آغاز کرده است. اخبار حاکی هستند که اولین محموله این شرکت نیز به پشت دروازه‌های کشور رسیده است؛ اما به دلیل تغییر قانون و بسته بودن سایت ثبت سفارش، فعلا در انتظار ورود به سر می‌برد.
در همین حال حدود ۶ ماه است که مهندس غلامرضا رزازی، به‌عنوان مدیرعامل جدید این شرکت کار خود را آغاز کرده است. اینکه ستاره ایران قرار است چه کارهایی انجام بدهد و چگونه به مشتریانش خدمات ارائه کند، موضوعی بود که با وی در میان گذاشتیم.
درباره قرارداد این شرکت با شریک آلمانی‌اش توضیح دهید و اینکه در حال حاضر ستاره ایران در چه وضعیتی قرار دارد؟
قرارداد ستاره ایران با دایملر در آذرماه سال قبل امضا شد؛ قراردادی که در دوره تحریم باتوجه به هم‌زمان شدن با پایان مدت آن، فعالیتش متوقف شده بود.
خوشبختانه قرارداد با یک فرض انحصاری احیا شد. درواقع ستاره ایران، نماینده انحصاری دایملر برای تولید ۱۱ نوع خودرو با مدل‌های مختلف سواری دایملر بنز در ایران شد؛ یعنی مدل‌هایی که امکان عرضه آن‌ها به بازار ایران وجود دارد.
بعضی از مدل‌ها، خاص بازار آمریکا هستند که برای عرضه در ایران، محدودیت‌های قانونی وجود دارد ولی مابقی در اسکوپ عرضه به بازار ایران است.
لطفا درباره فعالیت شرکت توضیح دهید.
فعالیت‌ها شروع شده و بحث همولوگیشن تقریبا در حال اتمام است. در رابطه با مجوزهای فروش هم اقدامات لازم انجام شده است و آماده عرضه محصولات هستیم.
برای امسال و سال آینده هم با شرکت دایملر روی نمونه‌های مختلف توافق کردیم و امیدواریم با شروع ثبت سفارش خودروهایی که مورد نیاز بازار است، به ترتیب اولویت امسال وارد و عرضه شود.
با چه مدل‌هایی کار را شروع میکنید و ادامه می‌دهید؟
براساس ارزیابی که روی بازار انجام شده، برنامه ما این است که امسال اگر بتوانیم زمان را به‌طور مناسب حفظ کنیم، تا آخر سال حدود دو هزار دستگاه خودرو عرضه می‌کنیم.
این عرضه هم با مدل E250، E200 و C200 با آپشن‌های مختلف انجام می‌شود. برای سال آینده برنامه‌مان این است که تنوع مدل‌ها، براساس اولویت‌های توافق‌شده بیشتر شود.
اولویت شما چه خودروهایی است؟
طبعا یک نکته این است که باید در برنامه تولید دایملر قرار گیرد. برای سال ۹۷ از یکی دو ماه آینده باید برنامه خودمان را با دایملر بنز نهایی کنیم که آن‌ها هم طبق برنامه خودرو را تولید کنند و تحویل دهند.
قراردادمان برای سال آینده پنج هزاردستگاه است و امیدواریم بتوانیم با یک عرضه مستمر و مناسب، این روند را از سال ۹۷ ادامه دهیم؛ ولی شروعمان با مدل‌هایی است که ذکر کردم.
به‌صورت SKD برنامه مونتاژ خواهید داشت، یا اینکه تا سال ۹۷ این رویه را دنبال نخواهید کرد؟
برای تولید این محصول در ایران با دایملر توافق شده است. همان‌طور که می‌دانید در گذشته هم این کار انجام می‌شد؛ یعنی خط تولیدش در مجموعه ایران‌خودرو وجود دارد.
طی بازدیدی هم که از آن خط تولید صورت گرفت، خط تولید قابل راه‌اندازی مجدد است و امکانات قابل تعمیر و نوسازی است با دایملر توافق شده تا خط تولید آن دوباره فعال شود و در حال بررسی فنی- اقتصادی خط موجود هستیم تا مشخص شود برای تکمیل شدن خط چه میزان سرمایهگذاری نیاز است؛ چون مدل‌هایی که قبلا تولید می‌شدند، شرایط فنی‌شان تغییر کرده است و ممکن است احتیاج به سرمایهگذاری تکمیلی و جدید هم داشته باشیم تا خط کامل شود. ولی در فاز اول برای دو هزاردستگاه در سال، خطمان را آماده می‌کنیم.
البته کلیدی‌ترین موضوع بحث اقتصادی است، چون واقعیت این است که نظام تعرفه‌ای برای تولید CKD یا SKD مزیتی برای تولیدکننده ایجاد نمی‌کند.
اگر به این موضوع توجه و مقررات قانونی تعرفه اصلاح شود، تولید توجیه پیدا می‌کند؛ چون میزان تیراژ خودروهایی که در ایران‌خودرو، سایپا یا شرکت‌های بزرگ تولید می‌شوند، انبوه نیست و سقف آن روی پنج هزار دستگاه است، لذا حتما نیاز به حمایت تعرفه‌ای و قانونی داریم که تولید دارای توجیه اقتصادی شود؛ ولی چیزی که مهم است اینکه طرفین عزم تولید دارند، یعنی هم ستاره ایران و هم دایملر بنز قرارداد را امضا کردند، ولی اقتصادی بودنش شرط کار است.
قرار نیست ما تولید کنیم و محصول گران‌تر تمام شود. این بحث را در دوره وزارت آقای نعمت‌زاده شروع کردیم و در زمان مدیریت آقای شریعتمداری آن را دنبال خواهیم کرد که اگر شرایط فراهم شود، امیدواریم در زمان کوتاهی این اتفاق بیفتد.
در نمایشگاه شیراز رونمایی انجام دادید، آیا پیش‌فروش هم کردید؟
مجوز پیش‌فروش گرفتیم ولی چون هنوز ثبت سفارش صورت نمی‌گیرد، پیش‌فروشی نداشته‌ایم.
بعد از آن هیچ پیش‌فروشی صورت نگرفته است؟
درخواست مجوز پیش‌فروش برای دو هزاردستگاه داده‌ایم و لازمه‌اش این است که این محدودیت‌ها برداشته شوند، ولی با برطرف شدن موانع فراخوان یا آگهی می‌دهیم و رسما ثبت نام می‌کنیم و فروش انجام می‌شود.
سال ۹۶با CKD شروع شد؟
با CbU آغاز کردیم.
آیا برای سال ۹۷ محصولی روی خط تولید می‌رود؟
پیش‌بینی ما حدود ۹ ماه برای شروع مجدد تولید است که اگر حمایت اتفاق بیفتد، سال آینده می‌توانیم شاهد باشیم که تولید محصولات در ایران شروع شود.
آیا در گمرک موجودی دارید که هنوز ترخیص نشده باشد؟
خیر ولی ظاهرا در مقطعی که ثبت سفارش می‌‌شده، بعضی واردکننده‌ها در گمرک موجودی داشته‌اند و وارد هم کرده‌اند. تعداد آن‌ها هم تا جایی که می‌دانیم، زیاد نیست؛ باید حدود ۲۰۰ تا ۱۵۰ دستگاه باشد. خرید واردکننده‌ها در گمرک است که احتمالا امکان عرضه مستقیم در شبکه پیدا کنیم و به آن‌ها کمک کنیم این کار انجام شود.
برخی خودروها حدود دو یا سه سال پیش یعنی دوره مدیریت قبلی وارد شدند و در گمرک ماندند و ترخیص هم نشده بودند. بخشی از آن‌ها ظاهرا به اموال تملیکی هم معرفی شده بودند؛ اما اقدامی در مورد آن‌ها صورت نگرفت.
برای آن خودروها چه اتفاقی افتاد؟
خودروها همه ترخیص و فروخته شدند.
چند دستگاه را شامل می‌شدند و چه مدلی داشتند؟
اگر اشتباه نکنم ۲۶۰ دستگاه مدل ۲۰۱۴ بودند.
برای سال ۹۷ با چند درصد ساخت داخل کار خود را شروع میکنید؟
اگر ساخت داخلی بخواهد از ترجیح تعرفه‌ای استفاده کند، طبق مقررات فعلی باید بالای ۲۰ درصد برود؛ یعنی با SKD و CkD به ۲۰ درصد نمی‌رسید و مورد بحث ما هم همین است.
خطی که وجود دارد، برای این است که SkD یا در نهایت CkD را بتواند به تولید برساند؛ بنابراین قیمت CBU با SkD یا CkD به لحاظ گمرکی فرقی نمی‌کند.
لذا انگیزه‌ای برای سرمایهگذاری در تولید وجود ندارد. درخواست ما این است که پیش‌بینی‌هایی شود تا کار، اقتصادی پیش رود؛ چون رسیدن به بالای ۲۰ درصد حداقل درخودروهای لوکسی مثل بنز به‌سادگی امکان‌پذیر نیست.
از آنجایی‌که شرکت‌های خارجی به‌خصوص بنز روی کیفیت اقلام سخت‌گیری‌هایی اعمال می‌کنند و امکان اینکه بالای ۲۰ درصد برود، سخت و زمان‌بر است؛ یعنی اگر بخواهید قطعه‌ای را داخلی کنید، باید یک فرایند طولانی برای تأییدیه‌هایش از طرف همکاران خارجی‌تان بگیرید که این کار را سخت می‌کند، ولی درحد همان اسکوپ قبلی که مونتاژ، رنگ و تست بود، این امکان وجود دارد که به کار گرفته شود.
خطوط تولیدش هم موجود است، ولی متأسفانه به‌خصوص برای تیراژ پایین توجیه اقتصادی پیدا نمی‌کند. همچنین باتوجه به نظام تعرفه و عرضه باید از نظام آزاد استفاده کنید. نظام تعرفه هم برایش هیچ ترجیحی نسبت به CBU ایجاد نمی‌کند.
حالا شما هزینه و تولید میکنید، ماشین‌آلات می‌آورید ولی درواقع یک هزینه اضافه می‌تراشید، لذا توجیه اقتصادی‌اش نکته اولی است که باید به آن توجه شود. همچنین محض اطلاعتان بگویم که دایملر در کشورهای مختلف مانند ویتنام، چین و تایلند خط تولید دارد.
آیا تیراژ خودروها ۵۰ هزار دستگاه است؟
نه. تیراژها مختلف است. در چین و هند تیراژ تولید بالا است. باید بگویم عزم دایملر این است که در بازار بزرگی مثل ایران حتما خط تولید داشته باشد؛ اما پیش‌تر در ایران‌خودرو دیزل موضوع تولید کامیون و محصولات تجاری بنز مطرح بود و حتی تولید موتور در شرکت ایدم بحث اصلی که بین ما و دایملر وجود داشت، اقتصادی بودن تولید بود؛ به این صورت که می‌گفت اگر من خط تولید را بیاورم و در صورت نیاز در ایران سرمایهگذاری انجام بدهم، این سرمایه چگونه برمی‌گردد؟
اگر قرار باشد هیچ تفاوتی با CBU نداشته باشد، این سرمایهگذاری چه توجیهی دارد؟ به‌عنوان مثال در شرکت ایدم، برای تولید موتورهای جدید بحث ۶۰ میلیون یورو سرمایهگذاری و برگشت دایملر به سرمایهگذاری در ایدم بود. ولی وقتی موتور در ایران تولید می‌شود، تعرفه موتور ۱۰ درصد است؛ اما وقتی داخلی‌سازی کنیم به پنج درصد می‌‌رسد.
با این پنج درصد اختلاف تعرفه، شاید ۲۰۰ سال طول بکشد که این ۶۰ میلیون یورو برگردد؛ در این حالت چه کسی چنین سرمایهگذاری می‌کند. لذا آن زمان هم بحث اصلی، توجیه اقتصادی بود و الان هم همین است؛ حالا چه بنز بخواهد باشد، چه ب‌ام‌و، چه هر برند دیگری، قاعدتا این موضوع مهم است.
درواقع شرایط باید به گونه‌ای باشد که سرمایه‌گذار خارجی ترغیب شود تا هم منابع و تکنولوژی‌اش را بیاورد و هم در بحث بازار ورود کند؛ شاید هم برای هاب شدن در منطقه تلاش کند، ولی باید برای این امر توجیه اقتصادی وجود داشته باشد.
جمعا ارزش قرارداد ایران‌خودرو با دایملر چقدر بود؟
در قرارداد مبلغ وجود ندارد. توافق بر عرضه محصولات دایملر در ایران و خدمات پس از فروش است.
این قرارداد شامل انواع خودروهای سبک و سنگین می‌شود؟
نه. این قرارداد جدا بود؛ فقط سواری. عرضه مدل‌های مشخصی که در قرارداد مشخص شده، ۱۱ مدل است و مجوز وزارت صنعت هم برای مدل‌های خاص اخذ شده و درواقع عرضه آن‌ها براساس نیاز و کشش بازار است.
این میزان کف و سقف ندارد؟
خیر. این میزان متناسب با نیاز بازار است و کف و سقف نداریم. الان تمام تلاشمان این است که دایملر را متقاعد کنیم تا مدل‌های مورد نیاز بازار برای سال آینده به‌عنوان مثال ۵ هزار دستگاه را در برنامه تولیدشان قرار دهند؛ چون به هر حال باید آن‌ها این مسئله را در برنامه تولید خود ببینند و قرار دهند.
آن‌ها این فرصت را در برنامه‌شان می‌گذارند و اگر به هر دلیلی نتوانیم نظر آن‌ها را جذب کنیم، فرصت بازار از دست می‌رود؛ چراکه آن‌ها کاملا طبق برنامه پیش می‌روند و می‌خواهند مطمئن شوند که حتما این تقاضا قابل جذب شدن است.
امکان هاب منطقه شدن وجود دارد یا توجیه ندارد و منطقی نیست؟ باتوجه به اینکه ما امارات، بحرین و برخی کشورهای منطقه را به‌عنوان رقیب داریم؟
بازار ایران بزرگ‌تر از همه این کشورها است. اگر فعالیت در بازار ایران با سازوکار درستی تنظیم شود باتوجه به اینکه از بازار قطر، امارات، بحرین و. . . خیلی بزرگ‌تر است، طبیعتا توجه اصلی در منطقه به این نقطه خواهد بود.
در بحث تولید هم که اشاره شد، واقعیت این است که شاید امکان عرضه محصولاتی که در این جا تولید شود نیز دارای مزیت‌هایی باشد.
یعنی از لحاظ قیمتی ممکن است مثلا E250 به امارات و قطر صادر شود؟
اگر همان حمایت‌هایی که اشاره کردم رخ بدهد، قطعا می‌تواند این اتفاق بیفتد. به هر حال صادرات این محصول به منطقه کمک می‌کند. ما از نظر مسافت به این کشورها نزدیک هستیم و در این میان طبیعتا هزینه حمل‌ونقل کمتری خواهیم داشت.
این ماشین‌آلات از کجا می‌آیند؟
بعضی از مدل‌های دایملر در خود آلمان تولید نمی‌شوند و طبعا اگر آن مدل‌ها در برنامه تولید قرار بگیرند، ممکن است از آفریقای جنوبی بیایند.
E250 یا C200؟
E250 و C200 الان در آلمان تولید می‌شوند. مدل‌های دیگری هستند که ممکن است در آلمان در قالب CKD تولیدنشوند. در این مورد بنز بخشی از تولید را که برای جای دیگر می‌فرستد در قالب همان پکیج برای ما ارسال می‌کند. ولی تولید بعضی از مدل‌ها، بیشتر در کشورهای دیگر متمرکز شده که شاید لازم باشد روی آن‌ها هم کار شود.
آیا بنز در منطقه خاورمیانه خط مونتاژ دارد؟
در خاورمیانه ندارد، در هند دارد. در الجزایر، هند و در شرق آسیا نیز چین، ویتنام و تایلند خط تولید دارد.
در آسیای میانه و آسیای غربی فقط در ایران خط تولید دارد؟
نه. در آنجا خط تولید ندارد. سمت ترکیه، خط تولید اتوبوس دارد و تولید سواری ندارد.
اگرثبت سفارش‌ها را در این دو ماه نمی‌بستند، امروز وضعیت ستاره ایران چگونه بود؟
همین مدت زمانی‌که متوقف است، می‌توانستیم سفارش‌گذاری کرده باشیم و زمان تحویل را در حد یک یا دو ماه که فرصت این کار بوده است، کوتاه‌تر کنیم؛ البته به‌طور غیررسمی سفارش‌گذاری انجام شده است ولی آن‌ها منتظر هستند که ال‌سی یا وجهش را دریافت کنند که این کارهم منوط به ثبت سفارش است.
در دولت جدید، وضعیت کسب‌و‌کارتان را چگونه ارزیابی میکنید؟
قاعدتا ایشان برنامه‌هایی را اعلام کردند که من مطالعه کردم. این برنامه‌ها به لحاظ رونق کسب‌وکار بسیار هوشمندانه و امیدوارکننده است؛ ولی انتظارمان این است که به لحاظ قانونی و مقرراتی، عرضه‌کنندگان حمایت شوند تا این برنامه‌ها بتواند به نفع مصرف‌کننده به شکل خوبی به اجرا درآید.
با سابقه‌ای که از ایشان سراغ داریم، خیلی خوش‌بین هستیم که با سیاست‌های درست و اصولی که خواهند داشت، یک ثبات به لحاظ شرایط قانون‌گذاری به این قضیه اعمال کنند که تکلیف هم روشن باشد و مصرف‌کنندگان در درجه اول منتفع شوند، چون این بلاتکلیفی‌ها، تغییر مقررات و شوک‌هایی که وارد می‌کنند، آخر یا شاید زودتر از همه دودش به چشم خریدار خودرو می‌رود.
البته به نظرم بعضی‌ها اصلا شاید بدشان نیاید که این اتفاق بیفتد، ولی مهم‌ترین کاری که به نظرم باید صورت بگیرد، این است که هم شفاف‌سازی شود و هم استمرار مقررات و اطمینان به قوانین بیشتر شود که بتواند از تلاطم بازار جلوگیری کند.
نظرات