کمپانی IBM‌ با تراشه های Power9 در حوزه سرور و ابررایانه ها به رقیبی برای اینتل تبدیل می‌شود

دو کمپانی گوگل و رک‌اسپیس اعلام کرده‌اند که از این پس از پردازنده‌های سری Power9 کمپانی آی‌بی‌ام در رایانه‌های سرور خود استفاده خواهند کرد. این پردازنده را در صورت استفاده می‌توان رقیب بسیار بزرگی برای پردازنده‌های اینتل خواند که این روزها بازار را در اختیار دارند. در کنار استفاده از پردازنده‌های Power9 توسط گوگل و رک اسپیس، همکاری با انویدیا را نیز می‌تون به عنوان یک فاکتور موثر برای محبوبیت هر چه بیشتر این پردازنده در رایانه‌های سرور و سوپرکامپیوترها خواند.

گوگل و رک‌اسپیس اعلام کرده‌اند که در حال کار روی یک معماری جدید مبتنی پردازنده Power9 آی‌بی‌ام هستند. گوگل در سال ۲۰۱۴ به عضویت بنیاد OpenPower درآمد که در آن کمپانی‌های نام آشنای دیگری نیز نظیر آی‌بی‌ام، انویدیا و سایر کمپانی‌های شناخته شده در حوزه‌ی فناوری حضور دارند. هدف از تاسیس و عضویت کمپانی‌های مختلف در این بنیاد، ایجاد بستری برای توسعه‌ی سرور‌ها مبتنی بر تراشه‌های خانواده‌ی OpenPower کمپانی IBM‌ است.

براساس اطلاعات ارائه شده سرور‌های جدید طراحی شده درون رک‌هایی 48V فیس‌بوک قرار خواهند گرفت که گوگل نیز در طراحی آن‌ها شرکت داشته است. غول جستجو با عضویت در پروژه‌ی Open Project به فیس‌بوک در خصوص توسعه‌ی این رک‌ها یاری رسانده است.

هرچند گوگل بسیار دیرتر از کمپانی‌هایی نظیر آمازون به ارائه‌ی سرویس‌های ابری پرداخته، اما این کمپانی موفق شده تا قراردادهای خوبی را با نام‌های بزرگ منعقد کند. همان‌طور که می‌دانید بخش بزرگی از حوزه‌ی مربوط به ارائه‌ی سرویس‌های ابری در اختیار آمازون است، اما غول جستجو امیدوار است تا بتواند بخشی از این بازار را در اختیار بگیرد. برای مثال می‌توان به همکاری گوگل با اسپاتیفای و اپل به عنوان مشتریان سرویس ابری اشاره کرد. همکاری با این کمپانی‌ها به طور حتم می‌تواند سایر شرکت‌هایی را که از سرویس‌های ابری استفاده می‌کنند، در مورد توانایی گوگل مطمئن کند.

در حال حاضر اینتل با در اختیار داشتن بیش از ۹۹ درصد از بازار پردازنده‌های مورد استفاده در سرور‌ها، حرف اول را در این حوزه می‌زند. به طور حتم حاکمیت بلامنازع یک کمپانی در حوزه‌ی مشخص نمی‌تواند خبر بسیار خوبی برای کاربران و مشتریان سرویس‌های ارائه شده باشد. این موضوع ارتباطی با خدمات ارائه شده توسط کمپانی مورد نظر و عملکرد آن ندارد.

گوگل اخیرا سیاست‌هایی را در پیش گرفته که نشان از برنامه‌های این کمپانی برای تنوع بخشیدن به تراشه‌های مورد استفاده در سرورهایش دارد. این کمپانی نه تنها در پی استفاده از تراشه‌های مبتنی بر معماری OpenPower است، بلکه در نظر دارد تا از معماری جدیدی که RISC-V نام دارد نیز در سرورهای خود استفاده کند. معماری RISC-V کاملا متن‌باز است.

از نظر قدرت پردازشی و معماری مورد استفاده، دو معماری RISC-V و OpenPower با یکدیگر تداخلی ندارند و می‌توان به جرات گفت که پردازنده‌های مبتنی بر معماری RISC-V به نوعی رقیبی برای پردازنده‌های مبتنی بر معماری ARM هستند؛ در حالی که پردازنده‌های مبتنی بر معماری OpenPower را باید رقیبی برای پردازنده‌های اینتل خواند. اولین سری از تراشه‌های OpenPower شامل پردازنده‌ی Power9‌ است که سال آینده‌ی میلادی رونمایی خواهد شد.

سه کمپانی آی‌بی‌اِم، انویدیا و ویسترون اخیرا اعلام کرده‌اند که در تلاشند تا پلتفرم قدرتمندی را با بهره‌گیری از پردازنده‌ه‌ی Power8 و همچنین پردازنده‌ی گرافیکی Tesla P100 انویدیا توسعه دهند. Tesla P100 را باید قوی‌ترین پردازنده‌ی گرافیکی تولید شده توسط انویدیا بدانیم که اخیرا معرفی شده است.

انویدیا نیز در نظر دارد تا همچون گوگل، معماری پردازنده‌های مورد استفاده را تغییر دهد؛ چراکه اقدامات و سیاست‌های در پیش گرفته شده توسط اینتل باعث شده تا این کمپانی در سال‌های اخیر بازار‌های متعددی را از دست دهد. برای مثال می‌توان به یکپارچه کردن طراحی تراشه‌های اینتل و قراردادن پردازنده‌ی اصلی و پردازنده‌ی گرافیکی در یک پکیج اشاره کرد که باعث شده تا در نوت‌بوک‌ها و اولترابوک‌ها شاهد عدم نیاز به کارت‌های گرافیک باشیم. انویدیا همین سیاست را در مورد سرورها و سوپرکامپیوترها نیز به کار برده است؛ بطوریکه در کامپیوترهای سروری که مبتنی بر پردازنده‌های اینتل است، شاهد بکارگیری پردازنده‌های گرافیکی خود اینتل با نام Phi به جای محصولات انویدیا هستیم.

سیاست‌های در پیش گرفته شده توسط اینتل است که باعث شده تا انویدیا نیز به مقابله با آن برخیزد. برای مثال می‌توان به استفاده از معماری هسته‌های ARM توسط انویدیا در پردازنده‌های توسعه‌یافته برای موبایل اشاره کرد. از موارد دیگر باید به هسته‌های Denver توسعه یافته توسط انویدیا اشاره کرد. انویدیا هم اکنون با آی‌بی‌ام همکاری می‌کند تا قدرت پردازنده‌های مبتنی بر معماری پردازنده‌های OpenPower را با پردازنده‌های گرافیکی خود همراه کند.

با وجود اینکه چهار کمپانی رک اسپیس، انویدیا، گوگل و آی‌بی‌ام از این معماری پشتیبانی می‌کنند، انتظار می‌رود در سال ۲۰۱۷ شاهد گرفتن بخشی از سهم اینتل در حوزه‌ی سرور‌ها و سوپرکامپیوتر‌ها توسط طراحی آی‌بی‌ام باشیم.

پردازنده‌های مبتنی بر معماری Power9 با استفاده از فرآیند FinFET و براساس لیتوگرافی ۱۴ نانومتری توسط Global Foundries توسعه می‌یابند. این تراشه‌ها با بهینه‌سازی‌های متعددی همراه می‌شوند که از این‌رو آن‌ها را بدل به گزینه‌های مناسبی برای استفاده در سوپرکامیپوتر‌ها و سرور‌های مورد استفاده در دیتاسنترها می‌کند. همچنین همراه شدن Power9 با پردازنده‌‌ی گرافیکی انویدیا که برای پردازش سیستم های یادگیری ماشین بهینه شده، می‌تواند مجموع این دو ماژول را به گزینه‌ی ایده‌آلی برای استفاده در کاربردهای هوش مصنوعی توسط کمپانی‌هایی چون گوگل، فیس‌بوک و آمازون کند.

در نوامبر سال ۲۰۱۴ دو کمپانی انویدیا و آی‌بی‌ام قراردادی را با وزارت انرژی آمریکا منعقد کردند تا یک سوپرکامپیوتر با قدرت پردازشی بیش از ۱۰۰ پتافلاپس و دیگری با قدرت پردازشی بین ۱۵۰ تا ۳۰۰ پتافلاپس تولید کنند. این سوپرکامپیوتر Summit نام دارد. در صورتی که این ابررایانه وارد مدار شده و مورد استفاده قرار گیرد، لقب پرقدرت‌ترین ابررایانه را به خود اختصاص خواهد داد.

در صورتی که سامیت توسعه بیابد، قدرت پردازشی آن از سوپرکامپیوتر چینی Tianhe-2 با قدرت پردازشی ۳۴ پتافلاپس پیشی خواهد گرفت. این ابررایانه چینی از وجود پردازنده‌‌ی زئون فی اینتل بهره می‌برد. سوپرکامپیوتر سامیت احتمالا از ابررایانه‌ی Aurora که توسط اینتل و کری در سال ۲۰۱۸ روانه‌ی بازار خواهد شد، قدرت بیشتری خواهد داشت.

باید دید که IBM و شرکای این کمپانی برای تقویت پردازنده‌های مبتنی بر OpenPower چگونه عمل خواهند کرد؟ آیا IBM‌ می‌تواند سهم خود را از بازار سرور‌ها و ابررایانه‌ها افزایش دهد یا خیر؟