خطر در کمین است: راهنمای پاکسازی رایانه‌ی مک از بدافزار و آگهی‌افزار

بله تعجب نکنید! رایانه‌های مک شرکت اپل هم می‌توانند بدافزار داشته باشند. هنوز هم بسیاری از کاربرها تفکر سنتی در مورد ایمن بودن ابدی سیستم عامل اپل را کنار نگذاشته‌‌ و معتقد به عدم آسیب پذیری این پلتفرم هستند. اما طبق آمار و گزارش‌های اخیر شرکت‌های امنیتی مختلف،‌ سیستم عامل اپل هم آلوده به بدافزارهای گوناگونی شده است. از این‌رو برآن شدیم تا راهنمایی در این زمینه ارائه کنیم. همراه زومیت باشید.

با وجود گزارش‌های اخیر شرکت‌های امنیتی مبنی بر آسیب پذیری سیستم عامل اپل معروف به OS X، هنوز هم بسیاری از کاربرها معتقد به عدم آسیب پذیری این پلتفرم هستند. خبر بد این است که متاسفانه علاوه‌بر ویروس‌های سنتی، کرم‌ها و تروجان‌ها، هم‌اکنون اکوسیستمی از آگهی‌افزارها (Adware) و جاسوس‌افزارها (Spyware) که با تبلیغات و انجام جاسوسی‌ هنگام وبگردی، کاربر را مورد حمله قرار می‌دهند (مشابه با آسیب پذیری‌های سیستم عامل ویندوز مایکروسافت!) هم به لیست آسیب پذیری‌های سیستم عامل X اپل اضافه شده است.

سیستم عامل موجود روی رایانه‌های مک با وجود ارائه‌ی روش‌های حفاظتی و امنیتی جامع در برابر بدافزارها، کامل و بی‌نقص نیست. مهم‌تر از همه اینکه، این سطح از محافظت در برابر نرم افزارهای مخرب، از ورود تمامی داده‌های ناخواسته‌ی نرم‌افزاری، آگهی‌افزارها و جاسوسی‌ها جلوگیری نمی‌کند. به همین دلیل استفاده از نرم‌افزارهای امنیتی برای اکوسیستم اپل هم، دیگر جزو ضروریت‌ها به شمار می‌رود.

شرکت امنیتی MalwareBytes از مدت‌ها پیش نرم‌افزار ضد ویروس سودمندی برای سیستم عامل ویندوز مایکروسافت ساخته است. همچنین، این شرکت اخیرا اقدام به ارائه‌ی ابزاری به نام MalwareBytes Anti-Malware برای سیستم عامل اپل کرده است. این برند شرکتی نوپا نیست؛ در حقیقت به وسیله‌ی شرکت نرم‌افزاری Adware Medic که نرم‌افزارهای امنیتی بسیار محبوبی را تا به‌‌حال ساخته به‌طوری‌که مورد رضایت همه بوده است، خریداری و به نام مَلوِربایت تغییر نام داده شده است.

این ابزار امنیتی، نرم‌افزار به اصطلاح سنگینی نیست که در پس‌زمینه‌ی سیستم عامل اجرا شده و باعث کاهش عملکرد سیستم شود. با استفاده از این ابزار، کاربرها قادر به انجام اسکن سریعی که نهایتا بسته به تعداد فایل‌های موجود در سیستم، چند ثانیه تا چند دقیقه طول خواهد کشید، خواهند بود. در صورتی که نرم‌افزار مَلوِربایت بدافزاری را در سیستم کشف کند، بلافاصله اقدام به از بین بردن آن می‌کند. همچنین، اگر با رایانه‌ی مک آلوده به داده‌های ناخواسته‌ی مضر نرم‌افزاری (junk File) روبه‌رو شدید، با اجرای مَلوِربایت می‌توان از شر آن‌ها هم خلاص شد!

داده‌های ناخواسته‌ی مضر نرم‌افزارها هنوز هم روی مک یک مشکل اساسی به شمار می‌رود. سیستم عامل اپل دارای قابلیتی به نام XProtect یا File quarantine (قرنطینه‌ی فایل) بوده که متاسفانه تنها می‌تواند تعداد انگشت شماری از بدافزارهای منفور را بعد از گسترش وسیع، قرنطینه کند. همچنین، قابلیت مذکور قادر به محفاظت در برابر عملکرد آگهی‌افزارها و جاسوس‌افزارها نبوده و نمی‌تواند بدافزارهای جدید را مسدود کند.

بخش عمده‌ای از آلودگی‌هایی که به وسیله‌ی نرم‌افزارهای مخرب صورت می‌گیرد، از طریق نصب ‌کننده‌های موجود در وب‌سایت‌های دانلود نرم‌افزار (download.com) که داده‌های ناخواسته‌‌ را روی سیستم نصب می‌کنند یا تبلیغ‌های مشکوکی که کاربرها را به سمت نصب کننده‌های غیر رسمی و آلوده هدایت می‌کنند، است.

همیشه سعی کنید از فروشگاه اپل و وب‌سایت توسعه ‌دهندگان نرم‌افزاری شناخته شده، اقدام به نصب و دانلود نرم‌افزارهای مورد نظر کنید. با انجام این کار، از اجرای نرم‌افزارهای تأیید نشده (در اصطلاح فرنگی unsigned) هم جلوگیری به عمل می‌آورید. برای فعال کردن این قابلیت ابتدا به بخش Security & Privacy سیستم عامل اپل مراجعه کرده و گزینه‌ی Mac App Store and identified developers را از قسمت Allow apps downloaded from انتخاب کنید.

برخلاف سیستم عامل ویندوز که اجازه‌ی نصب یا حذف نرم‌افزارها را در بخشی مجزا به کاربر می‌دهد، پلتفرم موجود در رایانه‌های مک اپل از چنین قابلیتی بی‌بهره است. در عوض، این قابلیت به‌طور عمیقی درون سیستم‌ عامل X پنهان شده است. اما جای نگرانی نیست! اپل دستورالعملی برای حذف دستی همه‌ی آگهی‌افزارهای رایج در وب‌سایت خود ارائه کرده است. با این حال نیازی به دنبال کردن این دستورالعمل نبوده و نرم‌افزار مَلوِربایت می‌تواند همه‌ی این دستورالعمل‌ها را به‌طور خودکار انجام دهد.

پلاگین جاوا را غیر فعال کنید. در طول تاریخ، افزونه‌ها و آگهی‌افزارها همیشه مسیری آسان برای انتشار خطرناک‌ترین بدافزارها (مانند wildfire) در رایانه‌های مک قبل از اقدام اپل برای پاکسازی آن‌ها از سیستم عامل بوده‌اند.

همیشه مرورگر و افزونه‌های موجود را بروز نگه داشته و به بخش click-to-play مرورگرها به منظور جلوگیری از اجرای همیشگی افزونه‌ی فلش رسیدگی کنید. حمله به افزونه‌های مرورگر ازجمله فلش و خود مرورگرها، از شایع‌ترین راه‌های آسیب‌پذیری در همه‌ی سیستم عامل‌ها از جمله OS X اپل بوده است.

در کل، تعداد معدودی از شرکت‌های سازنده‌ی نرم‌افزارهای امنیتی درحال حاضر اقدام به ساخت و فروش نرم‌افزارهای کامل امنیتی برای سیستم عامل X اپل می‌کنند. نرم‌افزارهای موجود دقیقا مشابه نسخه‌ی ویندوزی خود، شامل ویژگی اسکن کامل نرم‌افزارهای در حال اجرا و فایل‌های در دسترس در پس‌زمینه‌ی سیستم عامل، به‌علاوه‌ی ویژگی‌های دیگر هستند.

صادقانه بگوییم! به خاطر عدم اطمینان کامل به این نر‌م‌افزارهای پولی، نمی‌توانیم آن‌ها را به کاربر پیشنهاد کنیم. نرم‌افزار مَلوِربایت برای مک رایگان است، سرعت اجرای بالایی داشته و باعث کاهش سرعت و عملکرد سیستم نمی‌شود و در آخر قادر به از بین بردن بسیاری از نرم‌افزارهای مخرب است. همه‌ی موارد یاد شده باعث انتخاب حتمی این نرم‌افزار می‌شود!

در سیستم عامل ویندوز بسیاری از نرم‌افزارهای ضد ویروس به اصطلاح کامل، حتی آگهی‌افزارها و جاسوس‌افزارهای مخرب را که PUP (برنامه‌های ناخواسته‌ی بالقوه) نامیده می‌شوند هم، از بین نمی‌برند. با توجه به همین دلایل استفاده از نرم‌افزارهای امنیتی پولی که حتی در مبارزه با داده‌های ناخواسته‌ به پای مَلوِربایت می‌رسند را هم به صورت اجباری پیشنهاد نمی‌کنیم. در حال حاضر هیچ نسخه‌ی پولی از نرم‌افزار مَلوِربایت ویژه‌ی مک که بتواند در پس‌زمینه‌ی سیستم عامل اجرا شده و سیستم را زیر نظر بگیرد (همانند نرم‌افزارهای امنیتی کامل ویندوز) موجود نیست.

درصورتی که همیشه از فروشگاه اپل اقدام به تهیه و نصب نرم‌افزار کرده و مدام اقدام به بروز رسانی آن‌ها می‌کنید، به احتمال قوی وضعیت سیستم خوبی خواهید داشت. از طرف دیگر، اگر نرم‌افزارهای بسیاری را از وب‌سایت‌ها و مسیرهای فرعی مشکوک دانلود کرده و اقدام به نصب نرم‌افزارهای تأیید نشده از توسعه‌دهندگان ناشناخته می‌کنید، استفاده از یک ضد ویروس کامل می‌تواند ایده‌ی بهتری باشد. با این حال همانند ویندوز، ضد ویروسی که همیشه در پس‌زمینه‌ی سیستم مشغول اسکن سیستم است، باعث کاهش سرعت عملکرد سیستم و شارژدهی باتری دستگاه می‌شود.

طبق برخی از بررسی‌ها و آزمایش‌های انجام گرفته، وب‌سایت Tom’s Guide در اولویت اول، نسخه‌ی خانگی ضد ویروس سوفوس (Sophos) و نسخه‌ی رایگان Avast را به عنوان دومین اولویت برای مک پیشنهاد می‌کند. هر دو نرم‌افزار یادشده رایگان بوده و می‌توانید بدون پرداخت هزینه‌ی لایسنس سالیانه اقدام به نصب آن‌ها کنید. اگر به دنبال ضد ویروس با ویژگی‌های کامل امنیتی همراه با اسکن هنگام درخواست کاربر هستید، حتما این دو گزینه را امتحان کنید. در صورتی که سیستم مک شما قبلا آلوده به بدافزار شده باشد، این ابزارها می‌توانند مشابه با عملکرد نسخه‌های ویندوزی، سیستم را به‌طور کامل اسکن کرده و شما را از شر بدافزارها رهایی بخشند.

جمله‌های “سیستم مک بدافزار ندارد” و “نیازی به نصب ضد ویروس روی مک نیست” دیگر قدیمی شده و به تاریخ پیوسته‌اند! رایانه‌های مک‌ هم در مقابل بدافزارها آسیب‌پذیر هستند. تروجان فلش‌بک که بیش از ۶۰۰۰۰۰ رایانه‌ی مک را در سراسر جهان آلوده کرد فقط یک نمونه‌ی کشف شده از این آسیب پذیری است.

در حال حاضر رایانه‌های مک با آگهی‌افزارها و دیگر داده‌های ناخواسته‌ که همراه نصب کننده‌های نرم‌افزار وارد سیستم عامل می‌شوند، آسیب پذیر هستند. این بدافزارها می‌توانند مشابه با تخریب‌هایی که در سیستم عامل ویندوز انجام می‌دهند، همین تخریب‌ها را در OS X اپل هم تکرار کنند.

نرم‌افزار امنیتی MalwareBytes باید به عنوان یک ابزار ثابت در جعبه ابزار هر کاربر مک وجود داشته باشد. استفاده از نرم‌افزارهای ضد ویروس کامل هم، فقط در صورت دانلود نرم‌افزار از وب‌سایت‌های غیرقابل اعتماد، به کاربرها پیشنهاد می‌شود.

نظر شما مخاطب‌های عزیز زومیت، در مورد استفاده از نرم‌افزارهای امنیتی در رایانه‌های مک اپل چیست؟