۱۰ اسفند: زادروز آرچر جان پورتر مارتین شیمیدان سرشناس انگلیسی

۱ مارس سال ۱۹۱۰ آرچر در یک خانواده تحصیل کرده متولد شد. پدرش پزشک عمومی بود و به تحصیل اهمیت فراوان می‌داد. آرچر با حمایت پدر دوره‌ی دبیرستان خود را در مدرسه بدفورد به پایان رساند و سپس وارد دانشگاه کمبریج شد تا مقطع کارشناسی ارشد در این دانشگاه باقی ماند. بعد از پایان دوره فوق لیسانس در یک لابراتوار تحقیقاتی در خصوص شیمی فیزیک مشغول به کار شد و سال ۱۹۳۸ وارد موسسه تحقیقات صنعتی وول در شهر لیدز شد. در خلال سال‌های ۱۹۴۶ تا ۱۹۴۸ ریاست دپارتمان زیست شیمی شرکت Boots Pure را بر عهده داشت و سپس وارد موسسه ملی تحقیقات پزشکی شد.

آچر جان پورتر مارتین تخصص ویژه‌ای در زیست شیمی و به ویژه ساختار ویتامین E و B2 داشت و تحقیقات وی در این حوزه باعث خلق کروموتوگرافی شد. کروموتوگرافی یا سَوانِگاری در علم شیمی روشی است برای جداسازی اجزای یک مخلوط با عبور دادن یک فاز متحرک از روی یک فاز ساکن. در این روش معمولاً مخلوط که به صورت مایع یا گاز است از یک لوله یا شبکه عبور داده می‌شود در حالی که سرعت حرکت اجزای تشکیل دهنده مخلوط در لوله یا شبکه با در نظر گرفتن مواد داخل لوله متفاوت است. در نتیجه مخلوط به اجزای تشکیل دهنده تجزیه شده و هر جزء جداگانه خارج می‌ شود. در کروماتوگرافی دو فاز وجود دارد فاز ثابت وفاز متحرک، فاز ثابت در واقع اجزای درون لوله یا شبکه جداسازی را تشکیل می‌دهد و فاز متحرک مربوط به ماده‌ای است که می‌خواهد مورد تجزیه و تخلیص قرار بگیرد. کروموتوگرافی پرکاربردترین روش جداسازی مواد به حساب می آید و در تمام شاخه های علوم کاربرد دارد.

آرچر جان پورتر مارتین در سال ۱۹۵۲ به همراه همکارش ریچارد لاورنس میلینگتن سینج بخاطر کشف روش کروموتوگرافی مفتخر به دریافت جایزه نوبل شیمی شد. وی در سال های پایانی عمر خود از بیماری آلزایمر رنج می‌برد و سرانجام در تاریخ ۲۸ جولای سال ۲۰۰۲ در سن ۹۲ سالگی دیده از جهان فروبست.