با بزرگ‌ترین دانشگاه‌های جهان آشنا شوید

معمولاً زمانی که به سطوح بالاتر آموزش و پرورش می‌اندیشیم، کالج و دانشگاه اولین چیزهایی هستند که به ذهن‌مان خطور می‌کنند. همیشه با دیده احترام به این نوع مؤسسات که مرکزی برای آموزش عالی و تربیت نسلی جدید است، نگریسته می‌شود. کهن‌ترین دانشگاه جهان که به سیستم امروزی دانشگاه‌های شباهت داشته، دانشگاه بولونیا است و در واقع نخستین بار در سال 1088 و توسط امپراتوری روم بود که از لغت دانشگاه (Universitas) برای دانشگاه شهر بولونیای ایتالیا استفاده شد. (فراموش نکنیم که نخستین مرکز علمی آکادمیک جهان در اصل دانشگاه جندی شاپور ایران بوده که در دوره ساسانیان تأسیس شده بود)

عنوان گران‌ترین دانشگاه جهان با شهریه ای معادل 39.240 دلار متعلق به دانشگاه جرج واشنگتن در شهر واشنگتن دی سی است. همچنین کالج کنیون (Kenyon) در اوهایو با 38.140 دلار شهریه گران‌ترین کالج جهان است. اما نکته جالب توجه این است که بزرگ‌ترین دانشگاه‌های جهان نه در قاره اروپا قرار گرفته‌اند و نه در آمریکا؛ بلکه در قاره آسیا تأسیس شده‌اند. براساس تعداد ثبت نام‌های صورت گرفته دانشگاه ایندرا گاندی در هندوستان عنوان بزرگ‌ترین دانشگاه جهان را یدک می‌کشد. این دانشگاه بالغ بر 3.5 میلیون دانشجو دارد؛ بله حقیقتاً حیرت‌انگیز است. به طوری که احتمالاً دهان برخی از خوانندگان گرامی از حیرت باز مانده است. جالب آنکه در ادامه با دو دانشگاه بزرگ جهان که به ترتیب مقام‌های پنجم و سوم را از آن خود کرده‌اند آشنا می‌شویم که در کشورمان ایران تأسیس شده‌اند.

دانشگاه پونه یا پونی که سابق بر این پونا (Poona) خوانده می‌شد یکی از اولین دانشگاه‌هایی است که در هندوستان و در حدود 1948-1949 تاسیس شد. محوطه این دانشگاه بالغ بر 400 هکتار وسعت دارد و در قلب منطقه پونه در ناحیه ماهاراشترا (Maharashtra) قرار گرفته است. دانشگاه پونه یکی از معروف‌ترین دانشگاه‌های این کشور بوده و به نام دانشگاه "اکسفورد مشرق زمین" شناخته می‌شود. این مکان آموزشی از سوی شورای اعتبار گذاری و ارزیابی هندوستان موفق به کسب درجه A شده است. این دانشگاه با بیش از 600 مرکز و کالج آموزشی دیگر در منطقه پونه در ارتباط بوده و موسسات تحقیقاتی برگزیده‌ای دارد که 293 استاد در آنها مشغول به تدریس بوده و زیر نظر 46 دپارتمان و بخش دانشگاهی دیگر مشغول به کارند. در حال حاضر تقریبا نزدیک به نیم میلیون دانشجوی محلی و خارجی در این دانشگاه ثبت نام کرده و مشغول به یادگیری هستند.

دانشگاه تریب‌هوان دانشگاهی برای عموم است که در شهر باستانی "کیرتی‌پور(Kirtipur)" در ناحیه کاتماندو در کشور نپال واقع شده و نام آن یادآور نام شاه تریب‌هوان است. این مرکز آموزشی در 1959 تأسیس شد و بیش از 4.400 دوره آموزشی را پوشش داده و نزدیک به 15.000 کارمند در آن مشغول به کار بوده که در دو گروه اساتید و کارمندان معمولی فعال هستند. این مرکز خود دارای 5 مؤسسه تحقیقاتی، 4 مرکز تحقیقاتی و 4 دانشکده علمی بوده که شامل دانشکده حقوق، مدیریت، جامعه شناسی و مردم شناسی است. سرمایه‌گذار اصلی این مکان دولت نپال بوده و نخست وزیر این کشور به عنوان سرپرست و رئیس دانشگاه مشغول به کار است. به جز شخص نخست‌وزیر، دیگر ارکان تصمیم‌گیری در این مرکز شامل : شورای دانشگاه، شورای تحصیلی و اجرایی، شورای علمی هماهنگی و شواری تصمیم‌گیری می‌باشند. این دانشگاه همچنین از سال 1980 تاکنون با چیزی در حدود 826 مرکز و کالج خصوصی نیز در ارتباط بوده و همکاری نزدیک داشته است. قریب به 373.847 نفر در ابتدای سال تحصیلی در این مرکز و بخش‌های وابسته به آن ثبت نام کردند که این تعداد به صورت تقریبی رو به افزایش بوده و به رقم 500.000 نفر رسید.

این دانشگاه در شهر بانکوک و در کشور تایلند قرار گرفته و یکی از دو دانشگاه راه دور مشغول به فعالیت در این منطقه است. این دانشگاه به افتخار فو خون رام کاهینگ (Pho Khum Ramkhameng)، شاه سلسله روانگ (Ruang) نام‌گذاری شده که در اواخر سال 1200، کشور و قلمرو پادشاهی سوکوتای را پایه‌ریزی کرد. رام کاهینگ به عنوان خالق الفبای تای نیز شناخته می‌شود. این مرکز آموزشی، بزرگ‌ترین دانشگاه تایلند بوده که دانشجویان بومی و خارجی در آن مشغول به تحصیل هستند. این مرکز دارای دو شعبه اصلی در شهر بانکوک می‌باشد. مبتدیان و ورودی‌های جدید در بخش بنگ نا Bang Na ثبت‌نام شده که در منطقه کانونگ (Khanong) قرار گرفته است؛ در حالی که دانشجویان سال‌های بالاتر در شعبه و مرکز اصلی این دانشگاه در هوآ ماک (Hua Muk) نام‌نویسی می‌کنند که در منطقه بنگ کاپی (Bang Kapi) واقع شده است. بیش از 525.000 دانشجو در این دانشگاه ثبت‌نام کرده‌اند که از این تعداد 500.000 هزار نفر در مقطع لیسانس و 25 هزار نفر در حال گذراندن تحصیلات تکمیلی می‌باشند.

واژه تربوکا به معنای دانشگاه از راه دور است، این دانشگاه چهل و پنجمین دانشگاه ایالتی اندونزی می‌باشد. تربوکا در شهر جاکارتا واقع و در سپتامبر سال 1984 تأسیس شده است. این مرکز دارای 4 دانشکده بوده و از یک سیستم آموزشی ویژه استفاده می‌کند که بیش از 30 برنامه تحصیلی را در برگرفته و شامل برنامه‌هایی برای تحصیلات تکمیلی و مقطع کارشناسی می‌باشد. این دانشگاه تمامی شهروندان اندونزی را فارغ از سن یا محل زندگی می‌پذیرد. همچنین دسترسی گسترده به منابع آموزشی را از راه دور و با کمک کتاب، جزوات آموزشی و برنامه‌های رسانه‌ای همچون رادیو و پخش تلویزیونی، اینترنت، ویدئو و فایل‌های صوتی فراهم نموده است. همچنین آموزش رودررو، از راه مکاتبه و از طریق اینترنت نیز گزینه‌های دیگری است که برای مشتاقان تحصیل در مقاطع بالاتر مهیا شده است. ارزشیابی دانشجویان بر مبنای تکالیف آموزشی، کار کلاسی، کار عملی و نمرات نهایی محاسبه می‌شود. برای آن‌دسته از دانشجویان که مشغول تحصیل در مقطع تحصیلات تکمیلی هستند، نوشتن پایان نامه نیز جزء این فعالیت‌ها مقرر شده است.

خب بالأخره به اولین دانشگاه ایرانی این لیست رسیدیم. دانشگاه پیام نور یکی از بزرگ‌ترین دانشگاه‌های راه دور ایران به شمار می‌آید که شعبه مرکزی و اصلی آن در شهر تهران واقع شده است. در زبان فارسی پیام نور به معنای پیغامی از سوی روشنایی تعبیر می‌شود. ( دوستان توجه داشته باشید که در حال ترجمه هستیم) این دانشگاه دارای 31 مرکز در استان‌های مختلف است. همچنین 485 مرکز تحصیلی در اقصی نقاط ایران دارد. این دانشگاه در 20 رشته مختلف در مقطع لیسانس و 30 رشته در مقطع فوق لیسانس دانشجو می‌پذیرد. دانشجویان سراسر جهان می‌توانند در مرکز بین المللی این دانشگاه ثبت نام کنند؛ ولی لازم است حداقل درکی متوسط از زبان فارسی داشته باشند.

دانشگاه ملی بنگلادش یک مرکز مهم در این کشور به شمار آمده که در سال 1992 بنیان نهاده شد. این دانشگاه عنوان پنجمین دانشگاه بزرگ جهان را براساس تعداد ثبت نام‌های صورت گرفته به دست آورده است و هم اکنون نزدیک به یک میلیون دانشجو در آن مشغول به تحصیل هستند. این دانشگاه در ناحیه گازیپور (Gazipur) شهر داکا واقع شده و سرمایه آن توسط دولت بنگلادش تأمین شده است. دانشگاه با همه کالج‌ها و مؤسسات علمی در سراسر کشور در ارتباط است. همچین اینجا مکانی است که برای احراز درجات بالاتر علمی همچون دکترای فلسفه نیز برنامه‌ریزی شده . این دانشگاه از سال 1997 سیستم آمریکایی و مدرن آموزشی را پذیرفته و بر مبنای آن به کار خود ادامه می‌دهد. این سیستم برمبنای برنامه‌های آکادمیکی برای دانشجویان مقطع لیسانس، فوق لیسانس و دوره تحصیلات تکمیلی بوده و بر آموزش و تحقیق، ارزشیابی و پیشرفت دوران تحصیلی تکیه دارد.

دانشگاه علامه اقبال یک مرکز علمی تحقیقاتی همگانی است که در شهر اسلام آباد پاکستان قرار گرفته است. این دانشگاه یکی از بزرگ‌ترین مؤسسات علمی جهان به شمار آمده که بیش از 1.8 میلیون نفر دانشجو دارد. دانشگاه علامه در سال 1974 تأسیس شد و در آن زمان رئیس‌جمهور وقت پاکستان ریاست آن را بر عهده گرفت. این دانشگاه همچنین اولین دانشگاه Open آسیاست که آموزش از راه دور را مد نظر داشته و در رشته‌های مهندسی، حقوق، فلسفه، علوم طبیعی، انسان شناسی، اقتصاد، علوم سیاسی، روانشناسی، جامعه و مردم شناسی دانشجو می‌پذیرد. این دانشگاه دارای 30 دپارتمان تخصصی است که در 4 دانشکده پخش شده‌اند. از این تعداد، 5 دپارتمان به دانشکده اسلامی، هفت دپارتمان زیر نظر بخش آموزش، 9 دپارتمان مربوط به علوم پایه و 13 دپارتمان مربوط به علوم انسانی است.

دیگر دانشگاه ایران که عنوان سومین دانشگاه بزرگ جهان را از آن خود کرده، دانشگاه آزاد اسلامی‌ است که بیشتر به نام دانشگاه آزاد شناخته می‌شود. این دانشگاه توسط رئیس جمهور پیشین، اکبر هاشمی رفسنجانی در سال 1982 و در پایتخت ایران تأسیس شد. هم اکنون بزدیک به دو میلیون دانشجو در 100 شعبه این دانشگاه در اقصی نقاط ایران و همین طور در شمار معدودی از کشورهای خارجی همچون، امارات متحده عربی، لبنان، تانزانیا، انگلستان و ارمنستان نام‌نویسی کرده و مشغول تحصیل هستند. دانشگاه آزاد با ارزشی معادل 20 میلیارد دلار وقف عام شده که این اقدام منجر به مجادلات و اختلاف نظرهای گسترده ای شد.

دانشگاه آنادولو در 1958 و ابتدا به عنوان مرکزی برای علوم اقتصاد و بازرگانی تأسیس شد و سپس در 1982 عنوان دانشگاه آنادولو را شناخته شد. نام این دانشگاه تلفظ ترکی واژه آناتولی است. این دانشگاه در ایسکی‎سهیر Eskisehir (به معنای شهر قدیمی) قرار گرفته است. سرمایه دولتی زیربنای ساخت این دانشگاه بوده و هم اکنون براساس آمار نام نویسی‌های انجام شده، دومین دانشگاه بزرگ جهان است. این دانشگاه همچنین به دلیل فراهم‌کردن شرایط تحصیل از راه دور هم مورد توجه بوده که شهروندان ترک را در مناطق حومه‌ای این کشور تحت پوشش می‌گیرد. این دوره‌های آموزشی راه دور همچنین شهروندانی را که ساکن قبرس شمالی و اتحادیه اروپا هستند را نیز شامل می‌شود.

دانشگاه ملی ایندرا گاندی به افتخار نخست‌وزیر پیشین هند خانم ایندرا گاندی که تنها زن هندی است که دو دوره از 1966.1977 و 1980 تا 1984 به این مقام دست یافت، نام‌گذاری شده است. این مرکز در دهلی نو و در 1985 تأسیس شد. این دانشگاه مردمی که دولت هزینه ساخت و پایه‌ریزی آن را تقبل کرده، اکنون چیزی نزدیک به 3.5 میلیون دانشجو دارد و بزرگ‌ترین دانشگاه جهان محسوب می‌شود. این دانشگاه دارای 40 شعبه در کشورهای خارجی همچون امارات متحده عربی، انگلستان، قطر، کویت، عمان، بحرین، عربستان سعودی، سیشل، موریتانی، مالدیو و بسیاری از نقاط دیگر است.

و در اینجا به پایان این فهرست جالب توجه می‌رسیم. امیدواریم امکان تحصیل برای همگان مهیا بوده و مدارک دانشگاهی بی‌جهت خاک نخورند.