پلتفرم Android Wear تا چه میزان باز خواهد بود؟

 ممکن است تصور کنید که اطلاعات منتشر شده تا کنون به خوبی جواب این سوال را در پس خود دارد؛ گوگل این پلترفم را با نام Android Wear عرضه نموده است و آن را گسترشی بر اندروید می‌داند. مساله از اینجا نشات می‌گیرد که در حقیقت آنچه تا کنون به چشم دیده‌ایم با آنچه شنیده‌ایم در تطابق کامل قرار ندارد. آنچه شاهد آن بوده‌ایم، پلتفرمی است که به نظر می‌رسد ادغام Google Now با سیستم اطلاع‌رسانی است و کوچک‌ نمودن مقیاس آن برای جایگیری در یک ساعت هوشمند است. تا به اینجا تنها با یک Google APK روبرو هستیم. سیستم دستور و جستجوی صوتی نمایش داده شده در ویدئوهای ارائه شده توسط گوگل و شرکای آن، همان Google Search خالص موجود بر روی گوشی‌های هوشمند است. اطلاع‌رسانی‌های موقعیتی/متنی بطور کامل از سرویس Google Now وارد شده‌اند و شاید کلیشه‌ای تر از همه، این است که هرآنچه تاکنون بعنوان سرویس اطلاع‌رسانی در این پلتفرم مشاهده کرده‌ایم به نظر می‌رسد بطور کامل از طریق سرویس Google Cloud Messaging است که به همین سبب ویژگی مشاهده یا حذف از روی چند دستگاه و آپدیت همزمان آن‌ها را به کاربر ارائه می‌دهد.

همانطور که تا به‌حال بارها به آن پرداخته‌ایم، همگی به خوبی می‌دانیم که پلتفرم اندروید شناخته شده برای ما در حقیقت از دو لایه‌ی مجزا تشکیل شده است که شامل لایه‌ی اندروید متن‌باز و لایه‌ی گوگل می‌شود. لایه‌ی متن‌باز اندروید همان کدهای اساسی پلتفرم هستند که بصورت آزاد منتشر شده و هرکسی قادر به دریافت و ایجاد تغییر در آن است؛ این قسمت همان بخشی است که آمازون در کیندل‌فایرهای خود از آن بهره جسته و پلتفرم اختصاصی خود را بر پایه‌ی آن بنا نموده است. خط محصولات  X نوکیا و سری نرم‌افزاری MIUI شیائومی نمونه‌های دیگری از کاربردهای عملی لایه‌ی متن‌باز اندروید هستند. لایه‌ی گوگل بخشی است که -بطور مشخص- سرویس‌های گوگل را در اختیار شما قرار می‌دهد. این لایه مشمول نرم‌افزارها و سرویس‌های انحصاری و غیرآزادی نظیر گوگل پلی، جیمیل، کروم، مپز، یوتیوب و... است که کنترل کامل آن‌ها در اختیار گوگل قرار دارد.

از زمانی که ساندار پیچای بعنوان مدیر، هدایت بخش اندروید را برعهده گرفته، لایه‌ی گوگل بخش اعظمی از توجهات و تلاش‌های توسعه را به خود اختصاص داده و لایه‌ی متن‌باز اندروید تا حدودی با بی‌اهمیتی روبرو بوده است. مجموعه‌ی عظیم بهبودهایی که در نسخه‌های اخیر اندروید و دستگاه‌های مبتنی بر آن اعمال شده در حقیقت از طریق توسعه‌ی بیشتر و بهتر اپلیکیشن‌های گوگل و سرویس‌های گوگل پلی صورت گرفته است نه لایه‌ی متن‌باز اندروید. بسیاری اندروید را یک پلتفرم متن‌باز و حتی در برخی مواقع آزاد تصور می‌کنند که در همین راستا نیز در حال حرکت است. متن‌باز بودن یک پروژه فراتر از آنکه نشانی از نیت خیر و تلاش برای بهبود غیرانحصاری باشد، به بازیچه‌ای در دست شرکت‌های بزرگ به منظور استفاده از توان برنامه‌نویسان آزاد و دیگر مشارکت‌کنندگان برای گسترش سریع‌تر و بهتر پلتفرم‌ها شده است. خط میان گوگل و اندروید روز به روز در حال تار شدن است چراکه گوگل به آرامی در حال جایگزینی همه‌ی چیزهای موجود در اندروید با یک اپلیکیشن انحصاری است. از لانچر اندروید گرفته که اکنون با اپلیکیشن انحصاری Google Now جایگزین شده، تا کیبرد، گالری (با Google+ Photos) مرورگر (Chrome - توجه کنید که کروم انحصاری بوده و کرومیوم نسخه‌ی متن‌باز آن است) و همه و همه سرویس‌های آزاد دیگر که در هر نسخه قربانی انحصارگرایی بیشتر گوگل می‌شوند. البته با این وجود همچنان تشخیص این مرز چندان دشوار نیست چرا که لانچر Google Now تنها بر روی تعداد محدودی دستگاه منتخب جایگذاری شده و درصد اندکی از کاربران نیز بر روی اندروید 4.4 قرار دارند که G+ Photos را گالری پیش‌فرض قرار داده است.

 این همان موضوعی است که اطلاعیه معرفی Android Wear را آزار دهنده می‌کند. با وجود تمام جذابیت‌ها و زیبایی‌ها، تمام آنچه از این پلتفرم دیده‌ایم در APKهای Google خلاصه می‌گردد و هیچ نشانی از سیستم اندروید مستقل نیست. با توجه به اینکه در رونمایی‌های اخیر مربوط به اندروید نیز هرچه ارائه شده در حقیقت افزایش سطح برای سرویس‌های خود گوگل محسوب می‌شده است، این بار نیز نمی‌توان از چنین روندی متعجب بود. بر همین اساس، وابسته به اینکه پس از کنار زدن لایه‌های انحصاری گوگل، چه میزان از پلتفرم Android Wear باقی خواهد ماند، فرآیند ایجاد تغییر و شخصی‌سازی برای کمپانی‌های سازنده دستگاه‌های پوشیدنی به منظور استفاده از Android Wear بدون استفاده از سرویس‌های اختصاصی گوگل دشوارتر خواهد شد. در حال حاضر، ما حتی نمی‌دانیم با کنار زدن لایه‌ی گوگل، Android Wear به چه شکل خواهد بود. در این حالت احتمال دارد با چیزی شبیه به تصویر بالا که متعلق به Neptune Pin است مواجه باشیم که از AOSP (لایه‌ی خالص متن‌باز اندروید) بر روی ساعت‌هوشمند خود استفاده کرده است؛ این شمای کلی شاید در صفحه‌نمایش نسبتا بزرگ کاربردی به نظر برسد اما در مقام مقایسه با Android Wear مسلما زیبایی چندانی به شما عرضه نخواهد کرد.

لازم به ذکر است که جنبه‌ی بصری که متعلق به لایه‌ی گوگل بوده تنها نقش زیبایی نداشته و عملکرد کاربردی و اساسی دستگاه را مدیریت می‌کند. بدون اجرای Google APKها بر روی Android Wear چیز زیادی برای لایه‌ی متن‌باز زیر آن باقی نمی‌ماند. ممکن است راهی وجود داشته باشد که بتوان بدون استفاده از سرویس پیغام‌های ابری گوگل، اطلاع‌رسانی‌ها را بر روی پلتفرم پوشیدنی اندروید خالص ارسال و دریافت کرد اما چنین اقدامی مستلزم ایجاد سیستم‌هایی از پایه یا استفاده از یک اپلیکیشن همراه است. به همین منوال کلیه منافع حاصل از اطلاعات محتوایی ارائه شده توسط ساعت نیز به‌کلی از میان خواهد رفت.

البته اطمینان داریم که بسیاری از شما خواهید گفت که آیا اینگونه مسائل کوچکترین اهمیتی دارد؟ آنچه ما تا کنون از Android Wear دیده‌ایم به نظر راه‌حل فوق‌العاده‌ای برای حل مشکل دستگاه‌های پوشیدنی است. همانگونه که پیش‌تر ذکر شد، تمرکز این مساله بر آرمان‌ها و ایده‌آل‌هایی است که به شفاف کردن پتانسیل ابزارهای پوشیدنی برای تبدیل شدن به محصولاتی ارزشمند کمک می‌کند. گوگل همیشه بر این اصل تاکید نموده که تلاش دارد تنها اطلاعاتی را عرضه دارد که از نظر محتوایی آگاهانه و هوشمندانه، مختصر و مفید و در نهایت بدون نیاز به تعامل زیاد از سوی کاربر باشند. هرچه کاربر بیشتر مجبور به برقراری تعامل مستقیم با ساعت هوشمند خود باشد، جذابیت کمتری از سوی دستگاه ایجاد خواهد شد چراکه بطور طبیعی، صفحه‌نمایشی با آن اندازه‌ی کوچک با اهداف تعاملی طراحی نشده است. ما گوشی‌های هوشمند، تبلت‌ها و سیستم‌های PC را برای اقداماتی که نیاز به تعامل فراوان دارند در اختیار داریم؛ ساعت‌های هوشمند در بهترین حالت خود باید تنها نقش دستیار و کمک‌حال را داشته باشند.

به نظر می‌رسد با توجه به آنچه از Android Wear مشاهده کرده‌ایم، این پلتفرم به خوبی حقیقت مساله را دریافته و خود را بعنوان راه‌حلی قاطع برای دستگاه‌های پوشیدنی مطرح نموده است. اما مشکل از آنجا نشات می‌گیرد که ممکن است تمامی این پروژه تنها به راه‌حلی مناسب برای تولیدکنندگانی که با گوگل معامله می‌کنند بدل گردد و موجب افزایش نیازمندی‌های سخت‌افزاری و هزینه‌های تولید و در نهایت هزینه نهایی شود؛ چراکه با وجود رایگان بودن اندروید، سرویس‌های موبایل گوگل به هیچ عنوان رایگان نیستند. اگر برترین و مهم‌ترین بخش‌های Android Wear انحصاری و متن‌بسته باشند، چنین چیزی برای گوگل بسیار خوب خواهد بود چراکه خواهد توانست به کاربران مزایای زندگی تحت لوا و به سبک گوگل را نشان داده و در عین حال داده‌های بیشتری را برای تقویت سرویس‌های خود جمع‌آوری کند. در عین حال این اقدام حرکتی خواهد بود که با توجه به آنچه تا کنون از گوگل دیده بودیم بسیار ضد رقابتی محسوب می‌گردد.

گوگل همیشه کمپانی بوده است که دیگر تولیدکنندگان را در جهت اهداف خود میکشیده و بجای رقابت تلاش بر رفاقت داشته است. این کمپانی با ارائه دستگاه‌های نکسوس، به معرفی ویژگی‌ها و سخت‌افزارهایی که ترجیح می‌داد در کلیه اکوسیستم شاهد آن باشد پرداخت و از همین روال برای تشویق تولیدکنندگان در یک خط مشی کلی استفاده کرد اما هیچ‌گاه به دیکته نمودن تمایلات خود اقدام ننموده است. گوگل سرویسی نظیر Google Play Games را توسعه داد تا به توسعه‌دهندگان و سازندگان کوچک امکان ایجاد ویژگی‌های پیشرفته را با توسل به اکوسیستم گوگل بدهد؛ سرویس Google Cloud Messaging را معرفی کرد تا اطلاع‌رسانی‌ها را برای کسانی که در این اکوسیستم فعالیت می‌کنند بهبود بخشد. اما هیچ‌گاه تا کنون استفاده از هیچ یک از این سرویس‌ها اجباری نبوده است.

گوگل ممکن است مشغول تولید اپلیکیشن‌های اختصاصی خود برای جایگزین نمودن اپلیکیشن‌های آزاد باشد اما برنامه‌های پایه‌ای همچنان وجود خارجی داشته و می‌توان بعنوان یک گزینه از آن‌ها بهره جست. همچنان یک برنامه پایه‌ای مرورگر، گالری، تقویم و ایمیل کلاینت بر روی سیستم پایه‌ی اندروید موجود است که بسیار خوب عمل می‌کنند. ممکن است به آن میزان که کاربران انتظار دارند، این اپلیکیشن‌های پایه‌ای مورد توجه قرار نگرفته و آپدیت‌های خوبی دریافت نکرده باشند اما حداقل‌های لازم را دارا بوده و همانگونه که از آن‌ها انتظار می رود عمل می‌کنند که کار را برای تولیدکنندگان ثالث ساده می‌نماید. اگرچه بدست آوردن دسترسی به سرویس‌های گوگل، نیازمند برآورده کردن مجموعه‌ای از شرایط و پرداخت حق استفاده به گوگل است اما همچنان الزامی مبنی بر پیش‌فرض بودن سرویس‌های گوگل در چنین دستگاه‌هایی وجود نداشته و اغلب تولیدکنندگان برنامه‌های اختصاصی خود را ایجاد می‌کنند که برای نمونه می‌توان سامسونگ را مثال زد که تقویم، ایمیل کلاینت، گالری و حتی مرکز محتوایی و نرم‌افزاری اختصاصی خود را بر روی اندروید بنا نموده است. تا کنون گوگل بجز توافقات دوستانه، اقدامی در جهت اجبار تولیدکنندگان به ایجاد مرکزیت حول محور سرویس‌ها و اپلیکیشن‌های گوگل انجام نداده است.

گوگل اکوسیستم بسیار فوق‌العاده‌ای از اپلیکیشن‌ها را توسعه داده و محدودیت‌های بیشتری را نیز برای بهره گرفتن از آن اعمال نموده است اما پایه‌ی اندروید همچنان دست‌نخورده و بصورت متن‌باز در دسترس قرار داشته و بخوبی انتظارات را برآورده می‌نماید. اگر وضع خلاف این بود و پایه‌ی اندروید بدون گوگل به خوبی عمل نمی‌کرد شاهد منشعب شدن آن توسط برخی کمپانی‌ها نظیر آمازون، شیائومی و اکنون نوکیا به منظور استفاده‌های اختصاصی نبودیم. ممکن است اندروید پایه به خوبی همتای مزدوج با گوگل خود نباشد اما با افزودن یک مرکز نرم‌افزاری قدرتمند می‌توان تا حدود زیادی به کوچک کردن تفاوت‌ها پرداخت؛ این همان انتخابی است که برای کاربرانی که مایل به زندگی به سبک گوگل نیستند ایجاد شده است. ممکن است برخی افراد زندگی به شیوه آمازون یا MIUI را بیشتر پسندیده یا تمایلی به قرار دادن تمامی تخم‌مرغ‌های خود در یک سبد نداشته باشند و در این حالت همچنان انتخاب‌های مذکور در دسترس هستند.

برای مدت زمان بسیار طولانی، ما عادت کرده بودیم که تصور کنیم هدف نهایی گوگل این است که تنها افراد بیشتری به اینترنت دسترسی پیدا کنند. ورود افراد بیشتر به اینترنت به معنی بینندگان و مخاطبان بیشتر برای شبکه تبلیغاتی گوگل خواهد بود که در مجموع منجر به افزایش درآمد این کمپانی خواهد شد. در هر حال اکنون هرچه سهم بیشتری از بازار در اختیار اندروید قرار می‌گیرد گوگل نیز تلاش می‌کند تسلط خود را بر این پلتفرم گسترش دهد. از بسیاری جهات این اقدام غول جستجو منطقی و معقول به نظر می‌رسد؛ گوگل در تلاش است که بهترین تجربه کاربری را به کسانی که از تولیدات این شرکت استفاده می‌کنند ارائه دهد و به همین منظور توجه ویژه‌ای بر روی لایه‌ی اختصاصی گوگل معطوف می‌شود. گوگل در این زمینه نیز سیاست هویج را بر چماق (تشویق بجای اجبار) ترجیح داده و تلاش می‌کند تولیدکنندگان را با ایجاد اصول و قوانین جدید ترغیب کند تا از سیستم نرم‌افزاری جدید این شرکت استفاده نموده و اپلیکیشن‌های گوگل را در آن به‌کار گیرند.

اما بسیار محتمل است که حداقل در حال حاضر، ابزارهای پوشیدنی سود چندانی به حال هدف نهایی گوگل که افزودن افراد به دنیای وب است نداشته باشد. همانگونه که ذکر آن رفت، ابزارهای پوشیدنی در بهترین حالت خود در حال حاضر تنها دستگاه‌هایی کمک‌حال محسوب می‌گردند و نمی‌توان به آن‌ها بصورت مستقل نگاه کرد و همچنین کاربرد بسیار محدود آن‌ها را نیز نباید از یاد برد. تنها یک دستگاه مستقل قادر است قشر جدیدی از افراد را وارد دنیای شبکه جهانی نماید. وجود صفحه‌نمایشی به این کوچکی بدین معنا خواهد بود که کاربر تنها قادر به استفاده از آن به منظور بدست آوردن اطلاعات گذرا بوده و کاربرد وسیعی را نمی‌توان از آن انتظار داشت. اپلیکیشن‌های ساده و کوچک زیادی راهی چنین پلتفرمی خواهد شد اما بسیار غیرمحتمل است که کاربر از ساعت هوشمند خود به منظور مرور وب، مشاهده ویدئو یا انجام بازی استفاده کند. استفاده‌های مذکور با ارزش‌ترین مکان‌هایی هستند که درآمد تبلیغاتی گوگل را تامین می‌نمایند اما هیچ‌یک کاربرد چندانی بر روی یک ساعت هوشمند نخواهند داشت.

ابزارهای پوشیدنی بهترین همراهان گوشی‌های هوشمند محسوب می‌گردند اما در عین حال بهترین همراه برای استراتژی کلی گوگل نیز هستند. این ابزارها در مبحث جذب افراد جدید به سوی وب چندان کاربردی نیستند اما مسلما باعث افزایش ارزش همان افرادی برای گوگل خواهند شد که در حال حاضر در وب حضور دارند. سنسورهای متنوع بسیار، ادراک محتوایی و مکان‌یابی موجود بر روی ابزارهای پوشیدنی منجر به افزایش داده‌های بدست آمده از هر شخص برای غول جستجو خواهد بود. چنین داده‌هایی می‌توانند در راستای افزایش قدرت و کیفیت سرویسی نظیر Google Now مورد استفاده قرار گیرند و در عین حال منتهی به هدفگیری دقیق‌تر و صحیح‌تر افراد برای مقاصد تبلیغاتی شده و درآمد گوگل را با افزایش روبرو سازد.

آنچه از گفته‌ی اخیر بدست می‌آید این است که ابزارهای پوشیدنی تنها زمانی برای گوگل ارزشمند خواهند بود که سرویس‌های اختصاصی گوگل را اجرا نموده و بازخوردها و داده‌های جدیدی را به سیستم بازگردانند. غول جستجو بی‌شک پلتفرم فریبنده‌ای را برای ابزارهای پوشیدنی هوشمند ارائه کرده است اما Android Wear خالص و بدون سرویس‌های گوگل بر روی این دستگاه‌ها برخلاف آنچه در دنیای گوشی‌های هوشمند شاهد آن هستیم ارزش چندانی برای گوگل ندارد. نتیجه اینکه، گوگل احتمالا بیش از پیش AOSP پلتفرم Android Wear را نادیده گرفته و شاید حتی هیچ AOSP حقیقی برای Android Wear موجود نباشد. 

مسلما در آینده نزدیک اطلاعات بسیار بیشتری در خصوص این مبحث بدست خواهد آمد که تاثیر اثبات یا انکار بر روی مقاله حاضر خواهند داشت. وب‌سایت فون‌آرنا تلاش نموده با مطرح نمودن سوالاتی در خصوص لایه‌های مختلف اندروید در نسخه ابزارهای پوشیدنی و ارسال آن‌ها برای گوگل به روشن‌سازی بیشتر موضوع بپردازد که در صورت ارائه هرگونه پاسخ، جزئیات آن را با شما همراهان عزیز زومیت نیز به اشتراک و تبادل نظر خواهیم گذاشت. تا آن زمان تنها راه منتظر ماندن و مشاهده اقدامات بعدی سازندگان و نیز گوگل در خصوص پلتفرم جالب توجه Android Wear است.