۲۲ آذر: تولد یوهان ولفگانگ دوبراینر شیمیدان بزرگ آلمانی
یوهان ولفگانگ دوبراینر در یک خانواده متوسط رو به پایین بدنیا آمد، پدرش دُرشکهچی بود و درآمد کمی داشت لذا یوهان جوان فرصت حضور در مدرسه را پیدا نکرد و از سنین کم کار را آغاز کرد. یوهان به عنوان دستیار داروساز در کودکی شروع به کار کرد و همزمان خواندن و نوشتن را فرا گرفت. همچنین بخاطر ماهیت کاری که در گیر آن بود، کتابهای علمی زیادی را دسترسی داشت، لذا از این فرصت استفاده کرد و به مطالعه تمامی کتابهای علمی در خصوص داروسازی پرداخت که برای سن کم او بسیار سنگین بودند، اما به مرور دانش فراوانی کسب کرد.
زمانی که سنش کمی افزایش یافت در سخنرانیهای علمی شرکت میکرد و به مرور حتی به مناظره با دانشمندان نیز میپرداخت و بعد از مدتی خود وی به عنوان سخنران دعوت میشد. یوهان ولفگانگ دوبراینر برای تحصیلات تکمیلی وارد دانشگاه استراستبورگ شد و در این دانشگاه به تحصیل در رشته شیمی پرداخت. در کنار تحصیل در دانشگاه یوهان به مطالعات وسیع خود و شرکت در سخنرانیهای علمی که از کودکی به آن علاقه داشت، ادامه داد.
در سال 1810 در حالی که یوهان ولفگانگ دوبراینر حدود 30 سال سن داشت به عنوان استاد دانشگاه ینا انتخاب شد. در سال 1829 یوهان ولفگانگ دوبراینر در خلال آزمایشات علمی خود توانست ردپای بعضی از عناصر را شناسایی کند. برای مثال میتوان به جرم اتمی لیتیم و پتاسیم اشاره کرد که بسیار نزدیک عدد اتمی سودیم بود. دوبراینر توانست الگوی مشابهی را نیز برای کلسیم، استرونتیم و باریوم کشف کرد. که به مرور این الگوها تبدیل به جدول تناوبی دوبراینر شد که جزو اولین تلاشهای دانشمندان برای دسته بندی عناصر شیمیایی بر اساس خصوصیات فیزیکی آنها به شمار میرود.
از دیگر دستاوردهای این شیمیدان بزرگ میتوان به کشف یک ترکیب آلی به نام فورفورال اشاره کرد که در بسیاری از محصولات کشاورزی نظیر ذرت، جو، سبوس گندم و ... وجود دارد. امروزه فورفورال اهمیت بسیار بالایی فرایندهای شیمیایی تجدیدپذیر غیر پایهی نفتی ایفا میکند و از الکل آن به وفور برای تولید رزین که مادهای چسب ناک است استفاده میشود. از دیگر دستاودرهای دوبراینر میتوان به چراغ دوبراینر اشاره کرد که در سال 1823 اختراع شد و تا سال 1880 بصورت گستردهای مورد استفاده قرار میگرفت؛ در این چراغ از واکنش فلز روی و اسید سولفوریک برای تولید گاز هیدروژن استفاده میشد و زمانی که شیر چراغ باز میشد گاز هیدروژن خارج شده و شعله ور میشد.
یوهان ولفگانگ فون گوته شاعر، ادیب، نویسنده، نقاش، فیلسوف و انسان شناس بزرگ آلمانی از دوستان نزدیک یوهان ولفگانگ دوبراینر بود که بصورت هفتگی در کلاسهای علمی و سخنرانیهای دوبراینر شرکت میکرد و تئوری پیوستگی شیمیایی دوبراینر الهام بخش وی در نوشتن داستان معروف Elective Affinities بوده است.
یوهان ولفگانگ دوبراینر در تاریخ 24 مارچ سال 1849 و در 68 سالگی دیده از جهان فروبست.
نظرات