چرا گوشی‌ های هوشمند لقب پرفروش‌ترین گجت‌ های تاریخ را به دوش می‌کشند؟

طلوع دوران گوشی‌های هوشمند به ژانویه 2007 باز می‌گردد. در آن زمان استیو جابز، مدیرعامل اپل جلوی چشم صدها تماشاگر مبهوت، به کمک دستیارانش قطعه‌ای متشکل از پلاستیک، فلز و سیلیکون را به احتزاز در آورد که تقریباً به اندازه یک شکلات کیت‌کت بود.

این وسیله همه چیز را تغییر خواهد داد.- استیو جابز

وی به قدری بر روی جمله فوق تأکید داشت که به نحوی می‌شد این برداشت را کرد که جابز ضمانت می‌کند که گوشی‌هوشمند واقعاً همه چیز را تغییر می‌دهد.

با گذشت زمان اما به نظر می‌رسید هیچگونه مبالغه‌ای در جمله فوق وجود ندارد. هشت سال بعد، آیفونِ اپل نمونه‌ی خوبی برای تعریف تکنولوژی در قرن بیست و یک به شمار می‌رود.

گوشی‌های هوشمند اکنون مهم تلقی می‌شوند و دلیل این موضوع آن است که در همه جا حضور دارند و انسان‌های بسیاری زمان زیادی از روز را صرف کار کردن با آنها می‌کنند. مهمترین نکته در این بین، از بین رفتن بُعد مکان است؛ به این معنی که تقریباً در تمامی نقاط دنیا می‌توان اثری از آنها را مشاهده کرد.

آنها موفق شده‌اند تبدیل به کالایی شوند که در حداقل زمان بیشترین تعداد فروش را داشته است و موفق شدند از رقبای قدیمی‌تر خود یعنی گوشی‌های موبایل معمولی پیشی گیرند. اکنون نسبت فروش گوشی‌های هوشمند در مقایسه با کامپیوترهای شخصی چهار به یک است. در دوران حاضر، بیش از نیمی از افراد بالغ جهان یک گوشی‌هوشمند دارند و پیش بینی می‌شود تا سال 2020 این میزان به بیش از 80 درصد از افراد بالغ جهان گسترش یابد.

این دستگاه‌های هوشمند تقریباً تمامی جنبه‌های زندگی را دستخوش تغییر کرده‌اند. به عنوان نمونه، آمریکایی‌ها به طور میانگین روزانه بیش از دو ساعت از زمان خود را صرف کار کردن با این گجت‌ها می‌کنند. در پاسخ به این سؤال که کدام یک از رسانه‌ها بیش از دیگران از این تغییرات تأثیر گرفته‌اند باید گفت که بسیاری از نوجوانان بریتانیایی ترجیه می‌دهند به جای استفاده از تلویزیون، کامپیوترهای شخصی و حتی کنسول‌های بازی، از گوشی‌های هوشمند استفاده کنند. حدوداً 80 درصد دارندگان گوشی‌های هوشمند پانزده دقیقه پس از برخواستن از خواب شبانگاهی، مشغول بررسی پیام‌های شخصی و اخبار روز به وسیله این گجت‌هوشمند می‌شوند.

اتاق خواب را می‌توان یک شروع تمام عیار در استفاده از این گجت‌ها دانست. این ابزار چیزی فراتر از وسیله‌ای برای اتصال به دنیای آنلاین است. درست همانند اینکه خودروها چیزی فراتر از موتور و چرخ بوده و ساعت نیز تنها برای مشاهده گذر ساعت‌ها نیست. گوشی‌های هوشمند زندگی ما را دستخوش تغییرات بنیادی کرده‌اند؛ صنایع گوناگون و حتی جوامع را از نو شکل داده‌اند و این چیزی است که شاید کمتر کسی می‌توانست از ابتدا چنین اتفاقات گسترده‌ای را با ورود این وسایل کوچک‌جثه پیش‌بینی کند.

قدرت ایجاد تغییر گوشی‌های هوشمند به دو دلیل اتفاق می‌افتد؛ اول ابعاد و اندازه و دوم قابلیت ایجاد ارتباط. ابعاد و اندازه این گجت‌ها اولین موردی است که از این وسایل، کامپیوترهای شخصی واقعی می‌سازد. قدرت پردازشی گوشی‌های امروزی بسیاربیشتر از قدرت پردازش سوپرکامپیوترهای قدیمی است. حتی میزان و قابلیت پردازش نمونه‌های اولیه این گجت‌ها بسیار بیشتر از کامپیوترهایی است که ناسا در سال 1969 با استفاده از آنها انسان را بر روی ماه فرود آورد. همچنین به دلیل ارزان بودن هزینه انتقال داده، این قابلیت وجود دارد تا در هنگام حرکت نیز بتوان از این وسایل استفاده کرد. هزینه ارسال و دریافت اطلاعات از طریق اپراتورهای موبایل نیز در سراسر جهان رو به کاهش گذاشته و کاربران می‌توانند زمان بیشتری را صرف کار کردن با گوشی‌های هوشمند خود در فضای مجازی نمایند. کامپیوترهای شخصی قدیمی که برای کار کردن با آنها مجبور بودیم ساعت‌ها بر روی صندلی نشسته و به صفحه مانیتور زل بزنیم، شناخت چندانی از صاحبان و کاربران خود نداشتند. اما گوشی‌های هوشمند امروزی در همه حال همراه ما هستند. آنها می‌دانند که چه مسیرهایی را طی کردیم و در چه مکان‌هایی حضور داشتیم. آنها به خوبی می‌دانند که روزانه چه وب‌سایت‌هایی را بررسی می‌کنیم و می‌دانند که با چه افرادی در ارتباط هستیم و به تازگی به خوبی از میزان سلامت ما آگاه هستند.

ترکیب اندازه و ارتباط به این معنی است که اطلاعات می‌تواند به خوبی به اشتراک گذاشته شده و در یک عین حال در یک جا تجمیع شود. این بدان معنی است که می‌توان یک پل ارتباطی میان بیت‌ها و اتم‌ها برقرار کرد که در عین حال که حرفه‌ای و پیشتاز بوده، بسیار شخصی هم هست.

سرویس Uber رانندگانِ آماده به کار را به مسافرانِ منتظرِ وسیله نقلیه با ارزان‌ترین قیمت متصل می‌کند. در آینده احتمالاً این ابزارهای کوچک قادر خواهند بود که بدون دخالت شما به دنبال شغل مناسب برایتان گشته و یا از بهترین پزشک متخصص قلب حاضر در محل سکونت شما، یک وقت ملاقات جهت بررسی میزان سلامت سیستم قلبی و عروقی رزرو کنند و تمام این اتفاقات درست پیش از وقوع یک بحران اساسی برای کاربر رخ خواهد داد.

درست همانند بسیاری از فناوری‌ها آینده، گوشی‌های هوشمند پر هستند از مواردی که شاید باعث نگرانی شوند. مواردی نظیر مشکلات گردن، آسیب رسیدن به ستون فقرات و از همه مهمتر اعتیاد به استفاده از این وسایل و به خصوص ایجاد حس وابستگی شدید از جمله مواردی هستند که در عین حال که مهم به نظر می‌رسند، اما گذرا خواهند بود. اما بر اساس تجارب گذشته، مردم همانطور که نمی‌توانند بدون خودرو و ساعت زندگی کنند، قطعاً زندگی بدون این گجت‌های هوشمند را نیز تحمل نخواهند کرد.

اما بزرگترین ترس در مورد حریم‌خصوصی است. گوشی‌هوشمند به طور بالقوه فرد کنار دست شما را تبدیل به یک نشر دهنده‌ی تمام عیار لحظه به لحظه از زندگی خصوصیتان بدل می‌سازد. بسیاری از تولیدکنندگان اپلیکیشن، که احتمالاً بسیاری از شما از اپلیکیشن‌های آنها به طور مداوم استفاده می‌کنید، اطلاعات خصوصی شما را بدون کسب اجازه از صاحب اصلی اطلاعات، می‌فروشند و از این طریق به کسب درآمد می‌پردازند. اگر فرض کنیم اسناد و مدارک اخیراً فاش شده توسط ادوارد اسنودن صحیح باشند، مرکز کنترل فرکانس بریتانیا طی سلسله عملیات پیچیده، سعی کرده تا سیم‌کارتهای مورد استفاده در گوشی‌های افراد را هک کرده که از این طریق بتواند مکالمات آنها را به طور کامل شنود کند. اگر دولت‌هایی که ادعای دموکرات بودن دارند و به ظاهر نیز چنین هستند، دست به این اقدامات غیراخلاقی می‌زنند، هیچ شکی وجود ندارد که حکومت‌های مستبد و دیکتاتور صفت نیز قطعا چنین اقداماتی را به دور از چشم مردم و سیستم‌های نظارتی به انجام می‌رسانند. گوشی‌های هوشمند در عمل این قدرت را به دیکتاتورها می‌دهند تا در یک حوزه بسیار گسترده، دست به جاسوسی از افراد و گروه‌هایی بزنند که مخالف آنها صحبت کرده یا در حال ترتیب دادن کارهایی هستند که به منظور براندازی آنها انجام می‌گیرد.

نرخ استفاده از گوشی‌هوشمند بر اساس میزان استفاده ساعت در روز در طول هفته

تاکنون به سه جنبه‌ی خوب و کاربردی و در نقطه‌ی مقابل به سه تهدید در مورد شکسته‌شدن حریم خصوصی پرداختیم. خودکامگان علی‌رغم اینکه می‌توانند از قابلیت‌های گوشی‌های هوشمند به نفع خود استفاده کنند، اما قادر به بهره‌برداری از تمامی ویژگی‌های آن نیستند. گوشی‌های هوشمند می‌توانند میلیاردها نفر را به فضای مجازی از طریق اینترنت وارد کنند. ارزان‌ترین نمونه‌ی این دستگاه‌ها با قیمتی نزدیک به 40 دلار عرضه می‌شوند و قیمت‌ این ابزار روز به روز در حال کاهش است. همین دستگاه‌ها که به دولت‌ها اجازه می‌دهند تا از شهروندان خود جاسوسی کنند، باعث ناخرسندی بسیاری از دولت‌ها نیز شده است. مردم می‌توانند با استفاده از گوشی‌های هوشمند به گسترش اطلاعات پرداخته و با سرعت هر چه تمام‌تر به نشر عقاید و باورها بپردازند. آنها در خط مقدم مبارزه با خودکامگی بوده و به تظاهرکنندگان این قدرت را می‌دهند که تجمعات خود را به بهترین شکل ممکن مدیریت کرده و حداکثر بهره‌برداری را کسب نمایند. شاید بتوان بهار عربی را نقطه اوج چنین دستاوردی دانست. ابزارهای کوچکی که نسبت به بسیاری از ابزارها و فناوری‌ها و حتی انسان‌ها، توانسته‌اند دیکتاتورها را به چالش کشیده و در چشم به هم زدنی نابود سازند.

ویژگی دوم مربوط به اطلاعات شخصی است که بسیاری از کمپانی‌ها، تشنه‌ی بدست آوردنشان هستند. علوم اجتماعی متعارف و آموزش‌های کاربردی، مانع از بین رفتن تمامیت حریم‌خصوصی افراد شده و در همین راستا کمپانی‌های سارق اطلاعات شخصی نمی‌توانند همچون گذشته به میزان نامحدودی از اطلاعات خصوصی کابران دسترسی داشته باشند. گوشی‌های هوشمند، ابزارهای دیجیتالی بسیار مناسب در جهت انجام امور مرتبط با سرشماری به حساب می‌آیند. اطلاعاتی که این وسایل در اختیار کارشناسان قرار می‌دهند، بسیار دقیق‌تر از مواردی است که تا پیش از این در سرشماری‌های عادی بدست می‌آمد و مهمترین نکته در این بین، قابلیت انجام سرشماری در لحظه است که به طور کامل نظام سرشماری‌های سنتی را به چالش می‌کشد.

با اتخاذ مقررات صحیح و کسب اطلاعات خصوصی آن هم به صورت ناشناس، می‌توان بسیاری از مشکلات جوامع امروزی نظیر ترافیک، وقوع جرم و مبارزات گروهی را تا حد زیادی بر طرف کرد.

اما سومین ویژگی مربوط به اقتصاد است. برخی از مطالعات نشان می‌دهد که در کشورهای در حال توسعه که از هر یکصد نفر، ده نفر از گوشی‌های هوشمند استفاده می‌کنند، نرخ GDP (تولید ناخالص ملی) به ازای هر فرد نزدیک به یک درصد افزایش یافته است. یکی از دلایل بروز چنین حالتی، سوق دادن افراد به سمت استفاده از سیستم‌های بانکداری الکترونیکی است. گوشی‌های هوشمند، صنایع بیشماری را از نو و با سرعت زیاد تعریف کرده‌اند. Uber یک نمونه دم دستی و مناسب است. این سرویس در بیش از 55 کشور دنیا مشغول فعالیت بوده و نکته‌ی شگفت‌انگیز در مورد آن، این است که این کمپانی امسال پنجمین سال تولد خود را جشن می‌گیرد. درست چند سال پیش حتی تصور اینکه یک شرکت پنج ساله بتواند دامنه‌ی فعالیت خود را به بیش از 55 کشور جهان گسترش دهد نیز امکان‌ناپذیر بود. سرویس واتس‌اپ در سال 2009 آغاز بکار کرد . اکنون روزانه 10 میلیارد پیام بیشتر نسبت به کل آمار پیام‌های کوتاه ارسال شده در جهان توسط این سرویس منتقل می‌شود. تلفن‌ها اکنون به یک سکوی عملیاتی مناسب بدل شده‌اند. به همین خاطر شرکت‌های نوپا می‌توانند ایده‌های ناب خود را حداقل در قالب یک اپلیکیشن بر روی این سکو امتحان کنند و در صورت مقبول واقع‌شدن توسط طیف گسترده‌ای از مردم، به سرعت راهی بازارهای بین‌المللی شده و مسیر صدساله را ظرف کمتر از 10 سال طی کنند. به این خاطر است که یک خلاقیت ساده، به سرعت در ابعاد جهانی منتشر می‌گردد.

به طور طبیعی فناوری‌های جدید در ابتدا به سرعت توسط جوامع انسانی مورد انتقاد قرار می‌گیرند؛ به خصوص زمانی که مردم آن جوامع کم کم شروع به تطبیق پذیری با آن فناوری‌ها کنند. گوشی‌های هوشمند نیز از این قاعده مستثنی نیستند. اگر شهروندان از چشمان کنجکاو و تیزبین در امان نباشند، برخی آزرده‌خاطر شده و برخی دیگر به کلی به آن فناوری پشت می‌کنند. جوامع به مرور اقدام به تبیین قوانین و ضوابط جدید خواهند کرد و کمپانی‌ها نیز یاد خواهند گرفت که چگونه میان کسب درآمد بیشتر و احترام به حریم‌خصوصی کاربران توازن برقرار نمایند. دولت‌ها وادار خواهند شد تا تعیین کنند که چه چیزی قابل قبول و چه چیزی غیر قابل قبول خواهد بود. با تمام این اوصاف در طول مدت هشت سال، گوشی‌های هوشمند جهان پیرامون ما را تغییر داده‌اند؛ هر چند که این تغییر به سختی صورت پذیرفته است.