کلسترول چیست ؛ هرآنچه باید درباره کلسترول بدانیم

کلسترول نوعی لیپید یا چربی مومی‌شکل است که همراه جریان خون به سراسر بدن می‌رود. بدن شما کلسترول می‌سازد؛ اما در غذاهایی که منشأ حیوانی دارند نیز وجود دارد.

افزایش سطح کلسترول می‌تواند به مشکلات سلامتی به‌خصوص مشکلات مرتبط با قلب منجر شود؛ اما نقش فیزیولوژیکی مهمی در حفظ سلامت بدن دارد.

در حقیقت تولید کلسترول به‌قدری مهم است که کبد و روده‌ حدود ۸۰ درصد از کلسترول مورد نیاز بدن را تولید می‌کند و فقط حدود ۲۰ درصد کلسترول از غذایی که می‌خورید، تأمین می‌شود. اگر فقط ۲۰۰ تا ۳۰۰ میلی‌گرم کلسترول در روز مصرف کنید (یک زرده تخم‌مرغ حاوی حدود ۲۰۰ میلی‌گرم کلسترول است)، کبد شما از مواد اولیه‌ای مانند چربی، قند و پروتئین ۸۰۰ میلی‌گرم دیگر تولید خواهد کرد.

تمامی سلول‌های موجود در بدن به کلسترول نیاز دارند که به تشکیل لایه‌های موجود در غشای سلولی کمک می‌کند. این لایه‌ها با کنترل آنچه می‌تواند به سلول وارد شود و آن‌چه می‌تواند از آن خارج شود، از محتویات سلول محافظت می‌کنند. کلسترول در کبد ساخته می‌شود و همچنین توسط کبد برای تولید صفرا استفاده می‌شود که به هضم غذا کمک می‌کند. کلسترول برای تولید ویتامین D در پوست نیاز است. کبد به اندازه نیاز کلسترول می‌سازد که بدن بتواند این عملکردهای مهم را انجام بدهد.

از آنجا که کلسترول نوعی چربی است، نمی‌تواند به‌تنهایی در گردش خون حرکت کند و در این صورت درنهایت به شکل گلوله‌های بی‌فایده‌ای درمی‌آید. بدن برای رفع این مشکل، کلسترول و لیپیدهای دیگر را در ذرات کوچک پوشیده با پروتئینی بسته‌بندی می‌کند که به‌راحتی با خون مخلوط می‌شوند. این ذرات کوچک که لیپوپروتئین نامیده می‌شوند (لیپید به اضافه پروتئین) کلسترول و چربی‌های دیگر را به سرتاسر بدن می‌برند (لیپیدها گروه وسیعی از درشت‌مغذی‌ها هستند که به‌عنوان مولکول ساختاری و منبع انرژی نقش مهمی دارند. تفاوت اصلی میان لیپیدها و چربی‌ها در این است که لیپیدها گروه گسترده‌ای از مولکول‌های زیستی هستند، درحالی‌که چربی‌ها نوعی لیپید هستند).

کلسترول و لیپیدهای دیگر به شکل‌های مختلفی در جریان خون گردش می‌کنند. از میان آن‌ها، موردی که بیشتر مورد توجه قرار می‌گیرد، لیپوپروتئین با چگالی پایین یا همان LDL است که به کلسترول بد معروف است. اما لیپوپروتئین‌ها دارای اشکال و اندازه‌های مختلف هستند و هر یک وظایف خاصی دارد. آن‌ها همچنین از شکلی به شکل دیگر درمی‌آیند.

چربی‌ها در آب حل نمی‌شوند. از آنجا که جزء اصلی تشکیل‌دهنده‌ی بدن آب است، لیپیدها برای انتقال به سراسر بدن باید به پروتئین‌ها متصل شوند که همان‌طور که گفته شد، حاصل آن لیپوپروتئین است. پنچ لیپوپروتئین مختلف شناسایی شده است که هریک از آن‌ها نقش خاصی در انتقال لیپیدها در بدن دارند. کلسترول توسط لیپوپروتئین‌ها در خون به سراسر بدن می‌رود. این لیپوپروتئین‌ها عبارت‌اند از‌:

• چیلومیکرون‌ها
• لیپوپروتئین‌ با چگالی پایین (LDL) یا کلسترول بد
• لیپوپروتئین‌ با چگالی بالا (HDL) یا کلسترول خوب
• لیپوپروتئین‌ با چگالی بسیار پایین (vLDL)
• لیپوپروتئین با چگالی متوسط (IDL)

چیلومیکرون‌ها (شیلومیکرون‌ها) مسئول بسته‌بندی و انتقال چربی‌های موجود در غذا هستند. آن‌ها در دیواره‌ی روده تولید می‌شوند و پس از تشکیل، جذب سیستم لنفاوی روده می‌شوند. چیلومیکرون‌ها ذرات بسیار بزرگی هستند که عمدتا تری‌گلیسیریدها (اسیدهای چرب حاصل از غذاهای شما) را حمل می‌کنند. آن‌ها در دستگاه گوارش ساخته می‌شوند و بنابراین تحت‌ تأثیر غذایی که می‌خورید، قرار می‌گیرند.

چیلومیکرون‌ها توسط سیستم لنفاوی حمل می‌شوند و درنهایت وارد جریان خون می‌شوند. آن‌ها سپس به کبد منتقل می‌شوند و در آنجا کلسترول موجود در آن‌ها توسط سلول‌های کبدی گرفته می‌شود. چیلومیکرون‌ها همچنین در جایی از بدن که تری‌گلیسیریدها جذب می‌شوند، می‌روند که در آنجا تری‌گلیسیریدها به‌عنوان انرژی استفاده می‌شوند یا در بافت چربی ذخیره می‌شوند.

لیپوپروتئین با چگالی بسیار پایین (vLDL) توسط کبد تولید می‌شود و وسیله‌ی انتقال تری‌گلیسیریدها و کلسترولی است که توسط کبد تولید می‌شود. این لیپوپروتئین‌ها در خون به گردش درمی‌آیند و عمدتا تری‌گلیسیریدها را به سلول‌های بدن می‌رسانند تا برای تولید انرژی موردنیاز عملکردهای خاص سلول استفاده شوند. وقتی سلول‌های بدن اسیدهای چرب را از vLDL-ها می‌گیرند، این ذرات به لیپوپروتئین‌های با چگالی متوسط تبدیل می‌شوند و با استخراج بیشتر، درنهایت به ذرات LDL تبدیل می‌شوند.

وقتی vLDL-ها بخش قابل‌توجهی از تری‌گلیسیریدی را که حمل می‌کنند، رها کنند، به‌ لیپوپروتئین‌های با چگالی متوسط (IDL) تبدیل می‌شوند. لیپوپروتئین‌های با چگالی متوسط به کبد منتقل می‌شوند و در آنجا دوباره با تری‌گلیسیریدها پر می‌شوند و به لیپوپروتئین‌های با چگالی بسیار پایین تبدیل می‌شوند و سپس دوباره در خون به گردش درمی‌آیند. اما اگر آن‌ها همچنان به رها کردن تری‌گلیسیریدهای باقی‌مانده ادامه دهند، درنهایت به لیپوپروتئین‌های با چگالی پایین تبدیل می‌شوند.

لیپوپروتئین‌های با چگالی پایین (LDL) همان vLDL-هایی هستند که بیشتر بار تری‌گلیسیریدی خود را که ابتدا حاوی آن بوده‌اند، رها کرده‌اند. اکنون لیپید اصلی آن‌ها کلسترول است. این امر چگالی لیپوپروتئین را تغییر می‌‌دهد. LDL به کپسول اصلی انتقال کلسترول تولیدشده توسط کبد تبدیل می‌شود. LDL-ها در خون گردش می‌کنند و هر جا که نیاز باشد، کلسترول را به سلول‌ها می‌رسانند. ذرات LDL به‌عنوان کلسترول بد شناخته می‌شوند، زیرا کلسترول را به بافت‌ها تحویل می‌دهند و ارتباط محکمی با تجمع پلاک‌های مسدودکننده سرخرگ‌ها دارند.

لیپوپروتئین‌های با چگالی بالا (HDL) که کلسترول خوب نامیده می‌شوند، نقش بسیار متفاوتی نسبت‌ به انواع دیگر لیپوپروتئین‌ها دارند. HDL توسط کبد تولید می‌شود و وقتی وارد جریان خون شود، اساسا وسیله‌ی حمل خالی است. نقش HDL این است که در خون گردش کند، سطوح اضافی از کلسترولی را که در بافت‌های محیطی وجود دارد، جمع‌آوری کند و آن‌ها را برای بازیافت به کبد منتقل کند.

داشتن کلسترول کافی برای تأمین نیازهای بدن مهم است. اما داشتن کلسترول زیاد می‌تواند موجب مشکلاتی شود. اگر سطح کلسترول شما بالا باشد، گفته می‌شود دچار هیپرکلسترولمی هستید. اگر سطح کلسترول شما پایین باشد، دچار هیپوکلسترولمی هستید. داشتن سطح کلسترول بسیار پایین شایع نیست، اما ممکن است اتفاق بیفتد.

وقتی همیشه می‌شنویم که باید کلسترول ما پایین باشد، ممکن است عجیب به‌ نظر برسد که به لیپوپروتئین‌ با چگالی پایین، کلسترول بد گفته می‌شود. اگرچه، لیپوپروتئین‌ با چگالی پایین به‌ علت کاری که انجام می‌‌دهد، بد است.

لیپوپروتئین‌های‌ دارای چگالی کم می‌توانند در دیواره سرخرگ‌ها جمع شوند و آن‌ها را تنگ‌تر کنند. این رسوبات چربی پلاک‌هایی را تشکیل می‌دهند که دیواره سرخرگ‌ها را می‌پوشانند و ممکن است موجب گرفتگی آن‌ها شوند. این تجمع، آترواسکلروزیس یا تصلب شرایین نامیده می‌شود. سرخرگ‌ها رگ‌های خونی هستند که خون غنی از اکسیژن را از قلب به اعضای دیگر بدن منتقل می‌کنند.

چربی‌های مرتبط با سطوح کلسترول LDL و آن‌هایی که باید در رژیم غذایی خود به حداقل برسانید، چربی‌های اشباع و چربی‌های ترانس هستند. چربی‌های اشباع در دمای اتاق جامد یا مومی‌شکل هستند. چربی‌های اشباع عمدتا در محصولاتی مانند گوشت، شیر، پنیر و کره وجود دارند که از حیوانات به دست می‌آیند. چربی‌های ترانس حاصل فرایند هیدروژنه کردن هستند که در آن چربی‌های مایع به چربی‌های جامد تبدیل می‌شوند. چربی‌های ترانس در فست‌فودها و غذاهای سرخ‌شده یافت می‌شوند و از آن‌ها برای افزایش ماندگاری محصولات فراوری‌شده‌ای نظیر کلوچه‌ها و شیرینی‌ها استفاده می‌شود.

لیپوپروتئین با چگالی بالا کلسترول خوب نامیده می‌شود و علت خوب بودن آن این است که کلسترول‌های دیگر (ازجمله LDL) را از سرخرگ‌ها دور می‌کند. این نوع کلسترول، انواع دیگر کلسترول را به کبد می‌برد تا از بدن خارج شود. اعتقاد بر این است که سطوح بالاتر HDL خطر ابتلا به بیماری قلبی را کاهش می‌‌دهد.

کلسترول بالا علائمی ندارد و تنها راه آن آزمایش خون است.  این وضعیت، در بیشتر موارد، موجب حوادث اورژانسی می‌شود. برای مثال، حمله قلبی یا سکته مغزی می‌تواند به علت آسیب ناشی از کلسترول بالا رخ بدهد.

افراد بالای ۲۰ سال باید حداقل هر پنج سال یک بار سطح کلسترول خود را اندازه‌گیری کنند. ارائه‌دهنده مراقبت‌های بهداشتی آزمایش خونی را سفارش می‌‌دهد که نشان می‌‌دهد مقدار کلسترول خون شما چقدر است. همچنین ممکن است آزمایش پروفایل چربی خون یا پنل لیپید انجام شود که اعداد زیر را به شما می‌‌دهد:

• کلسترول کل (کلسترول تام)
• سطح LDL
• سطح HDL
• سطح VLDL و تری‌گلیسیرید
• کلسترول غیر HDL
• نسبت کلسترول کل به HDL

آزمایش‌های پیشرفته‌ای وجود دارد که سطوح کلسترول را به اجزای بیشتری تفکیک می‌کند و نیز تعداد ذرات LDL را مشخص می‌کند اما این آزمایش‌ها معمولا سفارش داده نمی‌شوند. سازندگان این آزمایش‌ها می‌گویند آزمایش‌های پیشرفته‌تر بهتر نشان می‌دهند چه کسی در معرض خطر ابتلا به بیماری قلبی قرار دارد اما بیشتر ارائه‌دهندگان مراقبت‌های بهداشتی معتقدند آزمایش‌های معمول کافی است.

این نوع آزمایش خون، آزمایشی معمول است. فلبوتومیست، فردی که وظیفه‌ی خون‌گیری را بر عهده دارد، معمولا از سیاهرگی که در بازوی شما قرار دارد، مقداری خون جمع‌آوری می‌کند.

در بیشتر موارد، باید ۹ تا ۱۲ ساعت پیش از آزمایش در حالت ناشتا باشید. در برخی موارد، مانند آزمایش‌هایی که برای غربالگری‌های سلامتی انجام می‌شود و نیز برای افراد دارای سن کمتر از ۲۰ سال یا کسانی که نمی‌توانند ناشتا بمانند، آزمایش کلسترول بدون ناشتا بودن انجام می‌شود. برخی جوامع پزشکی بر این باورند که برای به دست آوردن تصویر واقعی از مقدار چربی خون به ناشتا بودن نیازی نیست درحالی‌که دیگران معتقدند ناشتا بودن ایده‌ی بهتری از خطر ابتلای فرد به بیماری قلبی می‌‌دهد.

نتایج غالبا طی یکی دو روز و در مواردی زودتر، آماده و معمولا به شکل میلی‌گرم بر دسی‌لیتر (mg/dL) ارائه می‌شود.

اعداد مهمی که باید درباره آن‌ها بدانیم، عبارت‌اند از کلسترول کل، HDL یا کلسترول خوب، LDL یا کلسترول بد و تری‌گلیسیرید.

سطح کلسترول طبیعی بسته‌ به سن و جنس متفاوت است. جدول زیر اعداد مربوط به سطوح طبیعی کلسترول را نشان می‌‌دهد.

سطوح مطلوب کل، غیر HDL، LDL و HDL بر حسب سن و جنس

جدول زیر سطوح کلسترولی را نشان می‌‌دهد که بیشتر از حد طبیعی است.

سطوح بالای کلسترول کل، غیر HDL و LDL بر حسب سن و جنس

اعداد کلسترول بالا بر اساس گروه سنی و جنس متفاوت است و ممکن است برای کسانی که به بیماری قلبی مبتلا هستند، متفاوت باشد. این دستورالعمل‌ها نشان‌دهنده‌ی اعداد کلسترول برای کسانی است که به بیماری قلبی مبتلا نیستند.

سطح کلسترول LDL

اگر به بیماری قلبی یا بیماری عروق خونی مبتلا نباشید و در معرض خطر ابتلا به بیماری قلبی قرار نداشته باشید، مقدار بهینه LDL کمتر از ۱۰۰ میلی‌گرم بر دسی‌لیتر است. اگر به بیماری قلبی یا بیماری عروقی دچار باشید، یا دارای عوامل خطر باشید، پزشک شما ممکن است بخواهد سطح LDL شما کمتر از ۷۰ میلی‌گرم بر دسی‌لیتر باشد. اگر به دیابت مبتلا باشید، سطح LDL مطلوب شما باید کمتر از ۱۰۰ میلی‌گرم بر دسی‌لیتر یا حتی زیر ۷۰ میلی‌گرم بر دسی‌لیتر باشد.

تری‌گلیسیریدها

تری‌گلیسیریدها اهمیت زیادی دارند، زیرا بیشتر چربی موجود در بدن شما به شکل تری‌گلیسیرید است. این سطوح غالبا در افراد که دچار دیابت بوده یا چاق هستند، بالاتر است. در مورد تری‌گلیسیریدها، آنچه در مورد اعداد باید بدانید، عبارت است از:

• کمتر از ۱۵۰، طبیعی است.
• بین ۱۵۰ تا ۱۹۹، لب مرز است.
• بین ۲۰۰ تا ۴۹۹، بالا است.
• ۵۰۰ یا بیشتر، بسیار بالا است.

سطح کلسترول HDL

عددی که می‌خواهید بیشتر باشد، مقدار HDL است (به یاد داشته باشید، این کلسترول خوب است).

• سطح HDL زیر ۴۰ ضعیف و در مردان و زنان به‌عنوان عامل خطر بیماری قلبی درنظر گرفته می‌شود.
• HDL هدف برای مردن ۴۰ و بالاتر است و رسیدن به آن خوب است.
• HDL هدف برای زنان ۵۰ یا بیشتر است و رسیدن به آن خوب است.
• HDL برابر ۶۰ یا بالاتر به‌عنوان سطح بهینه‌ای درنظر گرفته می‌شود که در برابر بیماری‌های قلبی محافظت‌کننده است.

نسبت LDL به HDL خوب چقدر است؟

به‌طورکلی، هرچه HDL بالاتر و LDL پایین‌تر باشد، بهتر است. سطوح بهینه‌ی کلسترول با بررسی نسبت HDL به کلسترول کل تعیین می‌شود. این نسبت با تقسیم کردن مقدار کلسترول کل بر نتیجه‌ی HDL محاسبه می‌شود. برای مثال، اگر کل کلسترول ۱۵۰ و HDL برابر ۵۰ باشد، نمره‌ی شما ۳ به ۱ می‌شود. به‌طورکلی، هرچه این عدد بالاتر باشد، خطر بروز مشکلات قلبی بیشتر است. پزشکان می‌خواهند نسبتی کمتر از ۵ به ۱ ببینند و نسبت ۳/۵ به ۱ ایده‌آل درنظر گرفته می‌شود. کاهش LDL موجب می‌شود که مقدار کلسترول کل کم‌تر شود و این نسبت بهتر شود.

سطح کلسترول بد خیلی پایین یا کلسترول خوب خیلی بالا شایع نیست. مطالعاتی در حال انجام است که نشان می‌‌دهد مقادیر بیش‌ازحد و بسیار کمتر‌ از حد این کلسترول‌ها برای هیچ کسی سالم نیست. اگرچه‌ هنوز عدد قطعی در این مورد که چه سطحی از LDL بسیار پایین است، وجود ندارد، سطوح کمتر از ۴۰ میلی‌گرم بر دسی‌لیتر ممکن است با مشکلات سلامتی ازجمله افسردگی، اضطراب و سکته هموراژیک همراه باشد. با‌این‌حال، داده‌هایی از کارآزمایی‌های بالینی وجود دارد که حاکی از آن است که وقتی فرد با استاتین‌ها تحت درمان است و سطوح LDL کمتر از ۴۰ میلی‌گرم بر دسی‌لیتر می‌ماند، آسیبی رخ نمی‌‌دهد.

در برخی موارد، بیماری‌های ژنتیکی می‌توانند موجب شوند که سطح کلسترول بسیار پایین باشد. در موارد دیگر، مشکلات تغذیه‌ای، برخی سرطان‌ها، هیپوتیروئیدی (کم‌کاری غده تیروئید) و برخی عفونت‌ها نیز می‌توانند سطح کلسترول را کاهش دهند. در هر یک از این موارد، باید به رفع مشکل زمینه‌ای پرداخته شود.

همچنین، دانشمندان در حال مطالعه اثرات مقادیر بسیار بالای HDL یعنی کلسترول خوب هستند و تاکنون، نتیجه‌ی قطعی حاصل نشده است. اما مطالعاتی در مورد رابطه احتمالی میان HDL بسیار بالا و سرطان و خطر بالاتر حمله‌ی قلبی در میان افرادی که دارای خطر بالا هستند، وجود داشته است.

عوامل مختلفی می‌توانند روی سطح کلسترول شما اثر داشته باشند که عبارت‌اند از:

رژیم غذایی: چربی‌ اشباع، چربی ترانس و کلسترول موجود در غذایی که می‌خورید سطح کلسترول را افزایش می‌دهند. سعی کنید مقدار چربی‌های اشباع، ترانس و کلسترول موجود در رژیم غذایی خود را کاهش دهید. این کار به کاهش سطح کلسترول خون شما کمک می‌کند. چربی‌های اشباع و ترانس بیشترین تأثیر را روی کلسترول خون دارند.

وزن: اضافه‌وزن علاوه بر اینکه عامل خطری برای بیماری قلبی است، می‌تواند باعث افزایش تری‌گلیسیریدها شود. کم کردن وزن ممکن است به پایین آوردن سطح تری‌گلیسیرید و افزایش HDL کمک کند.

ورزش: ورزش منظم می‌تواند سطح کلسترول کل را کاهش بدهد. ورزش بیشترین تأثیر را در کاهش تری‌گلیسیرید و افزایش HDL دارد. سعی کنید در بیشتر روزهای هفته به مدت ۳۰ دقیقه فعالیت جسمی داشته باشید.

سن و جنس: با افزایش سن، سطح کلسترول افزایش پیدا می‌کند. قبل از یائسگی، زنان معمولا نسبت‌ به مردان همان گروه سنی کلسترول کل پایین‌تری دارند. اگرچه پس از یائسگی، سطح LDL زنان معمولا افزایش پیدا کرده و HDL می‌تواند کم شود.

وراثت: ژن‌های شما تا حدودی مقدار کلسترولی را که بدن شما می‌سازد، تعیین می‌کنند. کلسترول خون بالا می‌تواند خانوادگی باشد.

پیشگیری و درمان بیماری‌های قلبی علت اصلی بررسی سطح کلسترول خون است. بیماری قلبی اصطلاح کلی است که ممکن است در مورد بیماری‌های مختلفی به کار رود اما این‌جا در مورد بیماری شریان کرونری صحبت می‌کنیم.

روش‌های مختلفی برای کاهش کلسترول خون (کلسترول کل) ازجمله تغییر در سبک زندگی یا داروها یا هر دو وجود دارد.

اصلاح سبک زندگی: پزشکان معمولا با درمان‌هایی شروع می‌کنند که تهاجمی نیستند مانند تغییر در سبک زندگی. به شما توصیه می‌شود:

پرهیز از مصرف تنباکو: اگر دخانیات استعمال می‌کنید، آن را ترک کنید، چراکه از بسیاری جهات برای شما مضر است و یکی از پیامدهای مصرف آن کاهش سطح کلسترول خوب شما است.

تغییر رژیم غذایی: مصرف چربی‌های ترانس و اشباع را محدود کنید. غذاهای سالم برای قلب مانند میوه‌ها، سبزی‌ها، مرغ، ماهی و غلات کامل را مصرف کنید. مصرف گوشت قرمز، محصولات قندی و لبنیاتی را که با استفاده از شیر کامل تولید می‌شوند، محدود کنید.

ورزش: سعی کنید هر هفته ۱۵۰ دقیقه یا در بیشتر روزهای هفته حدود ۳۰ دقیقه ورزش کنید.

حفظ وزن سالم: اگر به کم کردن وزن نیاز دارید، با کارشناس در مورد روش‌های بی‌خطر انجام این کار صحبت کنید. حتی پیش از رسیدن به وزن ایده‌آل، نتایج حاصل از کم کردن وزن را خواهید دید. از دست دادن حتی ۱۰ درصد از وزن بدن موجب می‌شود سطح کلسترول تغییر کند.

کاهش تأثیر عواطف منفی: روش‌های سالم برای مقابله با خشم، استرس یا دیگر عواطف منفی را بیاموزید.

کنترل قند خون و فشار خون: سعی کنید قند خون و فشار خون خود را طبق توصیه‌های پزشک خود در محدود‌ی سالم حفظ کنید.

داروهای مختلفی وجود دارد که برای درمان کلسترول بالا طراحی شده است.

استاتین‌ها: داروهای استاتین یکی از شناخته‌شده‌ترین دسته از داروهای کلسترول هستند. مکانیسم عمل استاتین‌ها کاهش مقدار کلسترولی است که به‌وسیله‌ی کبد تولید می‌شود. استاتین‌ها کلسترول خون را کاهش می‌دهند و ممکن است به کاهش خطر حمله قلبی و سکته مغزی کمک کنند که یکی از دلایل تجویز گسترده‌ی آن‌ها است. برخی از استاتین‌های رایج عبارت‌اند از: آتورواستاتین، فلووستاتین، لواستاتین، پراواستاتین، رزوواستاتین، سیمواستاتین و پیتاواستاتین. استاتین‌ها برای همه‌ی افراد دارای کلسترول بالا به‌خصوص برای کسانی که دچار مشکلات کبدی هستند، توصیه نمی‌شود. اگرچه عوارض جانبی استاتین‌ها چندان شایع نیست، می‌تواند شامل درد عضلانی، افزایش قند خون و مشکلات حافظه باشد.

داروهای متصل‌شونده به اسیدهای صفراوی: گروه دیگری از داروها هستند که برای درمان کلسترول بالا تجویز می‌شوند. این داروها که رزین نیز نامیده می‌شوند، به اسیدهای صفراوی متصل می‌شوند. بنابراین، اسیدهای صفراوی نمی‌توانند برای هضم مورد استفاده قرار گیرند. در پاسخ به این اتفاق، کبد با استفاده از کلسترول، صفرای بیشتری می‌سازد. این داروها شامل کلستیرامین، کلستیپول و کولسولام می‌شوند. رزین‌ها برای همه مناسب نیستند و همچنین عوارضی مانند یبوست و درد معده به همراه دارند.

فیبرات‌ها: به آن‌ها مشتقات اسید فیبریک نیز گفته می‌شود. این داروها در کاهش سطح تری‌گلیسیریدها مؤثرتر از کاهش سطح کلسترول LDL هستند. آن‌ها همچنین ممکن است به افزایش سطح کلسترول HDL کمک کنند. فنوفیبرات و جم‌فیبروزیل از این گروه از داروها هستند.

داروهای دیگری که پزشک ممکن است برای کاهش سطح کلسترول LDL تجویز کند، عبارت‌اند از:

• مهارکننده‌های PCSK9 شامل الیروکوماب و اوولوکامب
• مهارکننده‌های انتخابی جذب کلسترول مانند ازتیمایب
• مهارکننده‌های تری‌فسفات سیترات لیاز (ACL) مانند اسید بمپدوئیک
• اسیدهای چرب امگا ۳ و استرهای اسید چرب
• نیکوتینیک اسید (نیاسین)

اگر استاتین مصرف کرده باشید و این دارو نتوانسته باشد LDL شما را به سطح مورد نظر برساند، داروهای یادشده ممکن است برای شما تجویز شود.

برای افرادی که تغییر در سبک زندگی و داروها به آن‌ها کمکی نمی‌کند (اغلب کسانی هستند که مشکل ژنتیکی دارند) فرایندی به نام آفرزیس لیپوپروتئین استفاده می‌شود. این رویه شامل استفاده از تجهیزاتی برای حذف لیپوپروتئین‌ها از خون و پلاسما و سپس بازگرداندن خون و پلاسما به بدن است. این فرایند ممکن است با درمان‌های دارویی جدید ترکیب شود.

علت اصلی درمان کلسترول بالا پیشگیری یا درمان بیماری عروق کرونر قلب (CHD) است که بیماری شریان کرونری نیز نامیده می‌شود. بیماری عروق کرونر قلب زمانی رخ می‌‌دهد که قلب نمی‌تواند خون غنی از اکسیژن کافی به دست آورد تا عملکرد طبیعی خود را داشته باشد و از علل اصلی مرگ است. بیماری عروق کرونر قلب معمولا به سرخرگ‌های بزرگ اشاره دارد اما بیماری میکرو واسکولار کرونری نیز وجود دارد که عروق خونی کوچک را تحت‌ تأثیر قرار می‌‌دهد و موجب آسیب می‌شود.

پژوهشگران در حال تلاش برای یافتن راه‌هایی برای حذف پلاک‌ها (رسوبات کلسترول) از عروق کرونری هستند. یکی از روش‌هایی که پیشنهاد شده است، استفاده از ترکیبی از داروها (استاتین‌ها و بازدارنده‌های PCSK9) در افراد سالم ۲۵ تا ۵۵ ساله است. گفته می‌شود که اگر سطح کلسترول در سرخرگ‌ها بسیار کاهش پیدا کند، به پاک‌سازی و بهبود آن‌ها کمک خواهد کرد.

برخی پژوهشگران بر این باورند که کلید پیشگیری از بیماری قلبی رژیم غذایی گیاهی است. برخی مطالعات نشان داده‌اند که محدود کردن تغذیه به غذاهای گیاهی در کاهش کلسترول و حتی در مواردی کاهش تجمع پلاک‌ها مفید بوده است.

روش‌های پیشگیری مشابه با روش‌های درمان است. از استعمال دخانیات پرهیز کنید و اگر در حال مصرف آن‌ها هستید، برای ترک آن اقدام کنید. روش‌هایی برای افزودن فعالیت بدنی به تمام روزهای خود پیدا کنید. برای حفظ وزن خود در محدوده‌ی سالم تلاش کنید. رژیم غذایی مدیترانه‌ای را دنبال کنید چراکه تأثیر آن در کاهش خطر بیماری قلبی ثابت شده است. اگر دچار بیماری دیگری هستید، طبق توصیه ارائه‌دهنده مراقبت‌های بهداشتی عمل کنید. سعی کنید آرامش داشته باشید.

قبلا، پزشکان طبق دستورالعمل‌هایی رژیمی، توصیه می‌کردند که بیش از ۳۰۰ میلی‌گرم در روز کلسترول غذایی مصرف نکنید (اگر دارای خطر بالای بیماری قلبی باشد، ۲۰۰ میلی‌گرم). اما در سال ۲۰۱۵ این توصیه‌ها تغییر کرد. این تغییر در دستورالعمل‌ها به دلیل پژوهش‌هایی است که نشان می‌‌دهد کلسترول غذایی مضر نیست و در افزایش سطح کلسترول خون نقشی ندارد.

اکنون، محدودیت خاصی برای مقدار کلسترولی که از غذا دریافت می‌کنید، عنوان نمی‌شود. اما هنوز توجه به غذایی که می‌خورید مهم است تا سطح کلسترول بدن خود را در محدوده‌ی سالم حفظ کنید. پزشکان اکنون توصیه می‌کنند که مقدار چربی‌های اشباع، چربی‌های ترانس و قندهای اضافه‌شده را در رژیم غذایی خود محدود کنید. البته، باید مراقب مقدار مصرف کلسترول خود نیز باشید، زیرا غذاهایی که کلسترول بالایی دارند، معمولا چربی‌های اشباع بالایی نیز دارند.

بر اساس توصیه‌ی فوق، فردی که ۲۰۰۰ کالری در روز مصرف می‌کند، باید ۲۰۰ کالری (۲۲ گرم) یا کمتر را از طریق چربی‌های اشباع تأمین کند. البته، جدیدترین توصیه انجمن قلب آمریکا این است که مصرف چربی‌های اشباع را محدودتر کرده و به ۵ تا ۶ درصد از کل کالری روزانه خود برسانید. بنابراین، برای یک رژیم غذایی ۲۰۰۰ کالری در روز، این مقدار می‌تواند حدود ۱۰۰ تا ۱۲۰ کالری یا تقریبا ۱۱ تا ۱۳ گرم باشد.

مطالعات همچنین تأثیر منفی قندهای افزودنی‌ را روی کلسترول و افزایش خطر بیماری‌های قلبی‌عروقی نشان داده‌اند. انجمن قلب آمریکا توصیه می‌کند که زنان بیشتر از ۶ قاشق چای‌خوری (۱۰۰ کالری) و مردان بیشتر از ۹ قاشق چای‌خوری (۱۵۰ کالری) از قندهای افزودنی را در روز مصرف نکنند.

فیبر غذایی در میوه‌ها، سبزی‌ها، لوبیا، عدس و غلات کامل یافت می‌شود. این غذاهای غنی از مواد مغذی حاوی دو نوع فیبر یکی محلول و نامحلول هستند که هر دو نوع برای سلامتی مهم هستند. دریافت مقدار کافی فیبر غذایی از انواع مختلف غذاها برای همه مهم است.

پژوهش‌ها نشان داده است که به‌خصوص فیبر محلول حاصل از میوه‌ها، سبزی‌ها، لوبیا، عدس و غلات کامل ممکن است به کاهش کلسترول کمک کنند. فیبرهای محلول در معده، ماده‌ی غلیظ و ژله‌مانندی را تشکیل می‌دهند که به کلسترول غذاها متصل می‌شود. بنابراین، سبزی و میوه زیادی مصرف کنید: میوه‌ها و سبزی‌هایی را که فیبر محلول دارند، نیز انتخاب کنید؛ برای مثال: انجیر، کلم بروکسل، هلو، هویج، زردآلو، انبه و پرتقال.

با گنجاندن لوبیا، عدس و غذاهای حاصل از سویا به وعده غذایی خود به سمت رژیم غذایی گیاهی‌تر پیش بروید. روی فرم کامل محصولات تمرکز کنید که شامل تازه، منجمد، کنسروشده یا خشک‌شده است. به دنبال میوه‌های کنسرو‌شده‌ای باشید که در آب معمولی یا آب خود بسته‌بندی شده‌اند. انواع سبزی‌های کنسروی را انتخاب کنید که نمک کمی دارند یا نمکی به آن‌ها اضافه نشده است.

غلات کامل نیز راه خوبی برای دریافت فیبر غذایی هستند. اطمینان حاصل کنید که روی برچسب غذایی نان شما آمده است که ۱۰۰ درصد غلات کامل یا یکی از غلات کامل به‌عنوان یکی از اولین مواد تشکیل‌دهنده‌ی آن ذکر شده باشد. مصرف کربوهیدرات‌های تصفیه‌شده، به‌خصوص محصولات دارای قند اضافه‌شده مانند شیرینی و نوشیدنی‌های شیرین‌شده با قند را محدود کنید.

کلسترول فقط در غذاهای با منشأ حیوانی نظیر موارد زیر یافت می‌شود:

• گوشت
• محصولات لبنی
• غذاهای دریایی
• زرده تخم‌مرغ
• کره

میگو کلسترول بالایی دارد اما چربی اشباع آن بسیار پایین است و می‌توان آن را به‌عنوان بخشی از رژیم غذایی سالم برای قلب مصرف کرد.

غذاهای فاقد کلسترول

در غذاهایی مانند موارد زیر کلسترول وجود ندارد:

• میوه‌ها
• سبزی‌ها
• غلات
• مغزهای گیاهی

این‌ موارد همچنین بخشی از یک رژیم غذایی سالم متعادل هستند.

غذاهایی که حاوی چربی هستند

غذاهایی که حاوی مقدار زیادی چربی اشباع هستند و مصرف آن‌ها را باید محدود کرد، شامل موارد زیر می‌شود:

• گوشت قرمز
• محصولاتی مانند کیک‌ها و کلوچه‌ها
• پنیر
• پیتزا
• بستنی
• گوشت‌های فرآوری‌شده مانند سوسیس و کالباس
• غذاهای سرخ‌شده

غذاهای حاوی چربی‌های اشباع ناسالم که باید از مصرف آن‌ها اجتناب کرد، عبارت‌اند از:

• غذاهای سرخ‌شده
• غذاهای بسته‌بندی شده که در آن‌ها از روغن‌های هیدروژنه استفاده شده است
• شیرینی‌ها
• مارگارین
• پاپکورن تهیه‌شده در مایکروفر
• رویه‌های روی کیک‌ و شیرینی

غذاهایی که حاوی چربی‌های غیر اشباع سالم هستند که باید آن‌ها را مصرف کنید، عبارت‌اند از:

• روغن‌های آفتاب‌گردان، زیتون، بادام زمینی، کانولا، گلرنگ
• آووکادو
• بیشتر مغزهای گیاهی به‌خصوص گردو
• بیشتر دانه‌ها ازجمله دانه‌ی آفتابگردان، چیا و شاهدانه

جمع‌بندی: کلسترول بالا از عوامل زمینه‌ساز ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی است که معمولا علائمی نداشته و فقط با آزمایش خون تشخیص داده می‌شود. تغییر سبک زندگی و داروها به کاهش کلسترول و پیشگیری از بیماری‌های ناشی از آن کمک می‌کند.