الکسا تا سال ۲۰۳۰ چه قابلیت‌های جدیدی پیدا می‌‌کند؟

یک خانه‌ی هوشمند را در ۱۰ سال آینده تصور کنید. شاید یک تلویزیون بزرگ در ذهن شما شکل بگیرد که با یک دستور حرکتی به بخشی از دیوار یا اثری هنری تبدیل می‌شود. خودروی خودران و ربات‌های خدمت‌گذار خانگی هم احتمالا بخشی از تصور شما از آینده خواهند بود. در این‌ میان تصور آینده‌ی دستیارهای صوتی همچون الکسا خالی از لطف نیست؛ آینده‌ای که شاید در آن الکسا از یک صدا در اسپیکر هوشمند به رباتی همراه وارد شود که ارتباطی نزدیک‌تر با کاربر خود دارد.

دستیارهای هوشمند صوتی امروزه در نقاط بسیاری از جهان به‌عنوان ابزارهای کاربردی و حتی الزامی خانگی شناخته می‌شوند. آخرین آمار نشان می‌دهد که بیش از ۶۶/۴ میلیون کاربر در آمریکا (حدود ۲۶/۲ درصد از کل جمعیت) اکنون از یک اسپیکر هوشمند استفاده می‌کنند. آمار مشابه در بریتانیا نیز با رقم ۲۲ درصد، نشان از محبوبیت نسبی این نوع گجت‌ها دارد.

پیش‌بینی آینده‌ی دستیارهای صوتی در نفوذ یا عدم نفوذ بیشتر به بازار آسان نیست. درواقع هنوز مطمئن نیستیم که آمارهای بالا در سال‌های پیش‌رو افزایش پیدا کنند. به‌علاوه هنوز نمی‌توان فرمانروایی حتمی آینده را در بازار دستیارهای صوتی به الکسا، گوگل اسیستنت یا سیری تعلق داد. به‌هرحال صرف‌نظر از آینده‌ی سهم بازار، می‌توان علاقه‌ی بالای کاربران به صدا و دستورهای صوتی را تأیید کرد.

داده‌های آماری از Juniper Research نشان می‌دهد که فناوری‌های مبتنی بر صوت در سال‌های پیش‌رو رشد قابل‌توجهی خواهند داشت. درواقع تعامل صوتی به‌مرور به برترین روش برای جست‌وجوی آنلاین تبدیل می‌شوند. به‌علاوه قابلیت‌های صوتی و دستیارهای مبتنی بر آن‌ها بیش‌ازپیش به گوشی‌های هوشمند، تلویزیون‌های هوشمند، ابزارهای ردگیری سلامت و حتی خودروها اضافه خواهند شد. به‌هرحال همه می‌دانیم که استفاده از صدا برای تعامل با دستگاه هوشمند، سریع‌تر و راحت‌تر از تعامل با نمایشگر یا دیگر ابزارها خواهد بود.

دور اسکولر، هم‌بنیان‌گذار و مدیرعامل Intuition Robotics درباره‌ی دستیارهای صوتی و آینده‌ی تعامل صوتی می‌گوید:

تغییر رویکرد از رابط‌های کاربری نمایشگر به رابط‌های صوتی، حرکتی منطقی است. چنین وضعیتی، امکان استفاده از بسیاری مهارت‌های متفرقه‌ی دیگر را به کاربر می‌دهد و او را در جریان تعامل‌ها حاضرتر می‌کند. به‌علاوه ارتباط صوتی برای افرادی با معلولیت‌های بصری و حرکتی و همچنین دارای دشواری در تعامل با کامپیوترها و گوشی‌های هوشمند، کاربردی‌تر و آسان‌تر خواهد بود.

با وجود تمام مزیت‌های ذکرشده و دستورهای متعدد قابل اجرا در دستیارهای صوتی کنونی، هنوز باید سطح هوشمندی آن‌ها افزایش پیدا کند تا کاربران بیشتری به استفاده از این ابزارهای جدید فناوری ترغیب شوند.

بهبود هوشمندی الکسا

آمازون به‌صورت پیشرفته روش کار و تعامل الکسا را بهبود می‌بخشد. سال گذشته، بهینه‌سازی‌های متعددی انجام شد تا قابلیت حافظه به دستیار هوشمند آمازون اضافه شود. چنین قابلیتی به الکسا امکان می‌دهد تا تاریخ‌‌های مهم را به‌ یاد بیاورد. به‌علاوه آن می‌تواند زمینه‌ی بحث و مکالمه‌های گذشته را حفظ کند و درنتیجه، کاربر امکان مطرح‌کردن سؤال‌های پشت‌سرهم را خواهد داشت.

این فناوری به‌مرور بهبود پیدا می‌کند و تعامل‌هایی با ظاهر طبیعی‌تر برقرار می‌شوند. درنهایت کاربران حس می‌کنند که با یک انسان دیگر در تعامل هستند.

بسیاری از به‌روزرسانی‌های اخیر الکسا تلاش می‌کنند تا تعامل و گفت‌وگوی کاربر را با این دستیار صوتی شبیه به گفت‌وگو با انسانی دیگر (و نه کامپیوتر) کنند؛ البته تنها مهارت‌های مکالمه‌ای نیاز به بهبود ندارند. پیشنهادهای الکسا و همچنین روش کمک کردن به وظایف خانگی از سوی او، همگی باید بهتر شوند تا هوش مصنوعی مذکور، از دستیاری هوشمند به عضوی باارزش در هر خانه تبدیل شود.

اسکولر درباره‌ی روش‌های تعاملی و هوشمندتر شدن الکسا می‌گوید:

مدل کنونی تعامل در هسته‌ی خود تفاوت زیادی با استفاده از کامپیوتر و نوشتن یک سؤال در مرورگر ندارد. تا پیش از تغییر این فرمت، حسی‌تر شدن آن و همچنین درک موضوع بحث و تعامل از سوی هوش مصنوعی، احتمالا کاربردهای زیادی برای دستگاه‌های هوشمند ایجاد نخواهد شد.

الکسا در بدن متحرک

یکی از راهکارهای افزایش بهره‌وری الکسا، افزایش کاربردهای او در خانه و درک مفاهیم و موضوع‌های تعامل، با داشتن بدنی فیزیکی قابل دسترسی خواهد بود. درواقع حضور فیزیکی و حتی حرکت فیزیکی یک دستیار هوشمند، کاربردهای عملیاتی آن را بیشتر افزایش می‌دهد.

روهین پراساد، معاون و دانشمند ارشد Alexa Artificial Intelligence اعتقاد دارد که الکسا در صورت تجهیز به بدن رباتیک و دوربین، کارایی بهتری خواهد داشت. او ابتدای سال جاری میلادی در جریان کنفرانس هوش مصنوعی دیجیتال EmTech دانشگاه MIT دراین‌باره گفت:

تنها راه برای هوشمند کردن واقعی دستیار هوشمند، با اضافه‌کردن چشم و امکان کشف جهان به او قابل دستیابی است.

اضافه‌کردن بدن‌های فیزیکی به دستیارهای هوشمند، امکان یادگیری مفاهیم بیشتر درباره‌ی جهان را به آن‌ها می‌دهد. به‌عنوان مثال روتین‌های کاری، نحوه‌ی حرکت و تعامل کاربر، مکان قرارگیری لوازم خانگی و دیگر فناوری‌های موجود در خانه، به‌مرور توسط هوش مصنوعی آموخته می‌شود.

راهکار بالا در ساختن زمینه‌ی فکری، به الکسا کمک می‌کند تا پیشنهادهای شخصی‌سازی‌شده‌ی بیشتری ارائه کند. درنتیجه کاربر می‌تواند وظایف دستی بیشتری را به کمک دستیار انجام دهد. به‌علاوه پیشگیری از چالش‌ها پیش از رخ‌دادن توسط چنین دستیار هوشمندی ممکن خواهد بود. درنهایت، خط مرز بین دستیار هوش مصنوعی و همراه رباتیک از بین می‌رود. اسکولر درباره‌ی بهبودهای فیزیکی در دستیار صوتی و تعامل‌های بهتر و طبیعی‌تر می‌گوید:

ما تغییر مسیری از دستیارهای صوتی به همراه‌های هوشمند را تجربه خواهیم کرد. کارگزارهای هوش مصنوعی آینده شخصیت‌های قوی خواهند داشت و نیازهای ما را پیش‌بینی می‌‌کنند. آن‌ها به‌مرور هماهنگی و ادغام بیشتری با زندگی مردم پیدا خواهند کرد.کاربران دیگر نیازی به گفتن کامل و صریح نیاز خود به دستیار صوتی نخواهند داشت. درعوض همراه هوشمند آن‌ها، مفهوم درخواست و موقعیت را درک کرده و به‌صورت فعالانه با کاربر تعامل می‌کند. درنتیجه کمک کردن به کاربر هم آسان‌تر خواهد شد.اضافه‌کردن بدن‌های رباتیک به همراهان هوشمند مصنوعی، حرکتی طبیعی خواهد بود. این رویکرد، توانایی‌های متعددی را به آن‌ها اضافه می‌کند تا تعامل طبیعی‌تری داشته باشند.

دوستانی از جنس هوش مصنوعی

در سال‌های اخیر، نمونه‌های متعددی از ربات‌های خانگی به بازار عرضه شده‌اند که هرکدام ادعای کاربری خاصی دارند؛ به‌عنوان مثال فعالیت به‌عنوان دستیار، حیوان خانگی یا حتی دستیار برای فعالیت‌های فیزیکی، به‌عنوان کاربرد آن‌ها مطرح می‌شود.

شرکت‌هایی همچون Jibo, Sony Aibo, Anki Vector و Zoetic Kiki ربات‌های اجتماعی تولید کرده‌اند که هم حیوان خانگی و هم دستیار شخصی هستند. برخی از آن‌ها حتی با هدف ایجاد اتصال احساسی به بازار آمده‌اند. میتا یون، هم‌بنیان‌گذار و مدیرعامل Zoetic درباره‌ی ربات شرکتش می‌گوید:

هدف اصلی Kiki تبدیل شدن به یک همراه و دوست است. ما Kiki را به‌عنوان جایگزینی کامل برای حیوان خانگی تولید نمی‌کنیم بلکه او شخصیتی جدید در خانه‌ی شما خواهد بود. رباتی که با شما تعامل می‌کند و به‌نوعی در زندگی‌تان شریک خواهد بود.

ربات‌های همراه مانند Kiki کارهای گوناگونی انجام می‌دهند. به‌عنوان مثال آن‌ها به شما نگاه می‌کنند و چهره‌تان را تشخیص می‌دهند. به‌علاوه چنین گجت‌هایی با استفاده از حسگرها به لمس واکنش نشان می‌دهند و مجهز به دستیار داخلی هوش مصنوعی شبیه به الکسا هم هستند؛ دستیاری که بررسی‌کردن پیام‌ها، تماس و بسیاری کارهای دیگر را برای شما انجام خواهد داد.

با وجود تمام مزایای بالا، همه‌ی کاربران علاقه‌مند به داشتن یک حیوان خانگی رباتیک نیستند. درواقع تقاضای بالایی برای ربات‌های اجتماعی در بازار وجود ندارد و نام‌های مشهور و بزرگ در میان تولید‌کننده‌ها همچون Anki و Jibo هم فعالیت‌های خود را بسیار محدود کرده‌اند. با وجود چالش‌های مذکور این سؤال ایجاد می‌شود که آیا واقعا ما در خانه‌های خود به ربات نیاز داریم؟

اسکولر در پاسخ به سؤال بالا می‌گوید که نیاز به ربات‌های خانگی وابستگی زیادی به هدف هوش مصنوعی و همچنین تجربه‌ی کاربران دارد. به‌ بیان‌ دیگر اگر شما خانه‌ی شلوغی داشته باشید و نیازی به حضور فیزیکی یک دستیار ندارید، بهترین حالت الکسا، به‌صورت ادغام‌شده در دستگاه‌های هوشمند دیگر خواهد بود. درمقابل، کاربردهای متنوعی وجود دارند که رباتی با بدن فیزیکی را مفیدتر نشان می‌دهند؛ به‌عنوان مثال کاربران سالمند و تنها، نیاز بیشتری به ربات‌های فیزیکی دارند.

تیم تحت مدیریت اسکولر رباتی به‌نام WlliQ دارد که طبق گفته‌های خودش، برای کاربری بهینه نیاز به بدن فیزیکی داشته است. او درباره‌ی طراحی ربات مذکور می‌گوید:

ما طراحی خود را با تمرکز روی جامعه‌ی افراد مسن انجام می‌دادیم که نیاز به کاربردهای متنوع تعاملی دارند. درواقع برای بهینه‌سازی تجربه‌ی آن‌ها و حسی‌تر، در دسترس‌تر و همدل‌تر کردن همراه هوش مصنوعی، باید طراحی را به سمت ساختار فیزیکی‌ پیش می‌بردیم. در این ساختار، هر المان فیزیکی هدف مشخصی دارد.

استفاده از رابط‌های کاربری متنوع

محبوبیت و کاربرد تعامل صوتی رو به افزایش است، اما راه‌های متعدد دیگری هم برای ارتباط با دستیارهای هوش مصنوعی در آینده پیدا خواهند شد؛ به‌عنوان مثال گفته می‌شود، بسیاری از شرکت‌های بزرگ به‌دنبال توسعه‌ی راهکارهای واقعیت افزوده و پوشیدنی‌های چشمی برای تعامل هستند. هم‌اکنون نیز هدست‌های متعددی در دسترس مشتریان تجاری و توسعه‌دهنده‌ها قرار دارد. درنتیجه الکسا و دیگر دستیارهای مبتنی بر هوش مصنوعی می‌توانند در ترکیبی از رابط‌های کاربری و روش‌های ورودی متنوع کار کنند. از میان رابط‌ها می‌توان به ترکیب عینک‌ واقعیت افزوده، دستورهای حرکتی و دستورهای صوتی اشاره کرد.

الکسا علاوه‌بر کاربردهای بالا می‌تواند با دیگر انواع فناوری ادغام شود؛ فناوری‌هایی فراتر از محصولات خانه‌ی هوشمند که درنهایت نیاز به تعامل دائم را از بین می‌برند. ماه گذشته گجت Fitbit Versa 2 با قابلیت هماهنگی با الکسا معرفی شد. اگرچه هنوز کاربرد چنین ترکیبی امتحان خود را پس نداده است، شاید بتوان آن را شروعی بر دوران هوش مصنوعی متمرکز بر روتین حرکتی، شرایط بدنی و سلامت دانست.

شایعه‌ها ادعا می‌کنند که آمازون، توسعه‌ی گجت پوشیدنی با قابلیت هماهنگی با الکسا را در دستور کار دارد. محصول مورد نظر احتمالا با ردگیری فاکتورهایی همچون تنفس و ضربان قلب، حالت‌های احساسی کاربر را درک خواهد کرد. اگرچه چنین برنامه‌هایی در ظاهر رویکردی تهاجمی از فناوری را به زندگی کاربران نشان می‌دهند، شاید بتوان آن‌ها را امیدی به سمت دستیارهای هوشمند کاربردی‌تر دانست.

تصور کنید که الکسا در آینده حالت خستگی شما را تشخیص دهد. او در ادامه احتمالا حمام را برای یک دوش گرم آماده، نور خانه را کم کرده و تمامی قرارهای ملاقات بعدازظهر شما را از طریق تلفن لغو می‌کند. شاید تفکر و رویکرد گروهی این‌چنینی را بتوان کلید کاربرد طولانی‌مدت الکسا دانست.

آمازون در نزدیک‌ترین برنامه‌های آینده برای الکسا، طبیعی‌تر کردن ظرفیت‌ها، پیشنهادها و زبان دستیار صوتی را در دستور کار دارد. به‌ بیان‌ دیگر مهارت‌های مکالمه‌‌ای کاملا هوشمند، پیشنهادهای کاملا شخصی‌سازی‌شده و حضور دائمی الکسا در فناوری‌های اطراف ما، نتیجه‌ی همین برنامه‌ها خواهد بود. به‌علاوه شاید شاهد یک همراه رباتیک باشیم که به الکسا، بدن فیزیکی اضافه کند: بدنی که در اطراف ما حرکت کرده و در وظایف گوناگون کمک می‌کند. شاید هم پدیده‌ای کاملا متفاوت در آینده انتظار ما را می‌کشد.

برای درک عجیب بودن تصور از آینده، ۱۰ سال قبل را تصور کنید. در آن زمان تقریبا همه‌ی ما به ایده‌ی وجود یک صدای بدون بدن در خانه‌های خود می‌خندیدیم. بسیاری از فناوری‌های کنونی دیگر هم ۱۰ سال قبل غیرممکن به‌نظر می‌رسیدند؛ درنتیجه هیچ‌یک از ما نمی‌دانیم که ۱۰ سال آینده، چه تغییرهایی انتظارمان را می‌کشند.