تبسم لطیفی، بنیان‌گذار مامان پز، از دغدغه‌های کارآفرینان زن در ایران می‌گوید
روز گذشته، مراسم رونمایی سامانه‌ی ایران نوآفرین با حضور وزیر ارتباطات و معاون اول رئیس‌جمهور برگزار شد. در این رویداد که با تمرکز بر حمایت از استارتاپ‌های ایرانی برگزار شده بود، جمعی از فعالان استارتاپی کشور هم شرکت کرده بودند. از میان شرکت‌کنندگان در مراسم، تبسم لطیفی، بنیان‌گذار استارتاپ مامانپز، به‌عنوان نماینده‌ی زنان کارآفرین اکوسیستم استارتاپی حضور داشت. او از دغدغه‌ها و مشکلات خود و تیمش در فضای کسب‌وکار صحبت کرد که درادامه‌ی این مطلب زومیت، به خلاصه‌‌ای از آن‌ها اشاره می‌کنیم.
تبسم لطیفی صحبت‌های خود را با تمرکز بر فرهنگ خانواده‌های ایرانی درباره‌ی دختران شروع کرد. از نظر او، کودکان هنوز به‌طور نابرابر آموزش می‌بینند و دختران از سنین کودکی، اعتمادبه‌نفس لازم را برای ورود جدی به دنیای کسب‌وکار نمی‌آموزند. درواقع، لطیفی اعتقاد دارد خانواده‌های ایرانی آینده‌ای شامل اشتغال و کارآفرینی را برای کودکان دختر خود متصور نیستند و آن‌گونه که پسران به اشتغال و درآمدزایی تشویق می‌شوند، دختران چنین موج مثبتی را از خانواده نمی‌گیرند.
قوانین اشتغال و کارآفرینی ایران موضوع دیگر صحبت‌های بنیان‌گذار مامانپز در رویداد نوآفرین ۹۸ بود. او با اشاره به محدودیت‌های استخدام و اشتغال زنان و نیاز به کسب اجازه از همسر، شرایط ورود به فضای کسب‌وکار را برای بانوان نابرابر دانست. همین قوانین و مواردی همچون قانون نفقه مردان را مسئول اصلی کسب درآمد برای خانواده عنوان می‌کنند؛ به همین دلیل، انرژی لازم برای کارآفرینی هم در زنان ایجاد نمی‌شود.
بنیان‌گذار مامانپز در بخشی از صحبت‌هایش به نابرابری‌های جنسیتی در فضای کار اشاره کرد. از دیدگاه او، فضای کنونی کسب‌وکار ایران امکان پیشرفت زنان در سطوح داخل سازمانی را فراهم نمی‌کند. به بیان دیگر، زنان آینده‌ای شامل مدیریت یا ریاست یا کارآفرینی را در کسب‌وکار خود نمی‌بینند؛ ازاین‌رو، شاید تلاش آن‌چنانی برای پیشرفت هم نمی‌کنند.
استارتاپ مامانپز از معدود سرویس‌هایی است که اشتغال و درآمدزایی زنان خانه‌دار را به‌عنوان اولویت اصلی مدنظر دارد. زنان خانه‌دار که عموما در آمارهای سرشماری جزو جامعه‌ی غیرفعال ازنظر اقتصادی محسوب می‌شوند، با عضوشدن در مامانپز می‌توانند با ارائه‌ی خدمات و کالا، درآمدزایی کنند.
لطیفی در بخشی از صحبت‌های خود آماری از وضعیت اشتغال و مشارکت زنان در اقتصاد ارائه کرد که طبق آن، نرخ مشارکت اقتصادی زنان در ایران ۱۶.۳ درصد بیان شد. این آمار در حالی ارائه می‌شود که همین نرخ در سطح جهانی، به ۴۷.۶ درصد می‌رسد. لطیفی درادامه آمار زنان خانه‌دار ایرانی را ۲۱ میلیون نفر بیان کرد که ۵۲.۶ درصد از افراد غیرفعال ازنظر اقتصادی را تشکیل می‌‌دهند. استارتاپ مامانپز تاکنون موفق شده است برای ۱۵۰۰ زن خانه‌دار درآمدزایی کند. البته درحال‌حاضر، ۵۰۰ کاربر فعال در این سرویس فعالیت می‌کنند.
زنان هنوز فرصت زیادی برای پیشرفت در فضای کسب‌وکار حس نمی‌کنند
آمار زنان شاغل در مامانپز اطلاعات توجهی از اشتغال‌زایی این سرویس ارائه می‌کند. به‌عنوان مثال، ۱۵ درصد از زنان شاغل در مامانپز، خانم‌های سرپرست خانوار هستند، ۴۵ درصد از آن‌ها تحصیلات کارشناسی یا بالاتر دارند و آمار شاغلان با سن بیش از ۶۰ سال و کمتر از ۳۰ سال نیز به‌صورت برابر، ۵ درصد بیان می‌شود. لطیفی درادامه‌ی صحبت‌هایش از ایجاد فرصت‌های بیشتر اشتغال برای آشپزهای مامانپز صحبت کرد و در آمارهای خود، زنانی را مثال زد که پس از پیشرفت در این پلتفرم، کسب‌وکار مستقل خود را تأسیس کرده‌اند.
بنیان‌گذار مامانپز با ارائه‌ی آمارهای اشتغال پلتفرم خود، سعی کرد ظرفیت‌های فضای استارتاپی را برای اشتغال زنان نشان داد. او سپس به مشکلاتی اشاره کرد که صرف‌نظر از زن‌بودن، در فعالیت‌های استارتاپی با آن‌ها روبه‌رو بوده است. از میان مشکلات مطرح‌شده می‌توان به مشکلات مالیاتی و دارایی اشاره کرد. از دیدگاه لطیفی، هنوز سازوکار مشخصی برای محاسبه و کسب مالیات از استارتاپ‌ها وجود ندارد و در این میان، کسب‌وکارهای پلتفرمی (کسب‌وکارهایی که به‌عنوان واسط بین خریدار و فروشنده فعالیت می‌کنند) وضعیت نامناسب‌تری دارند.
مهاجرت نیروهای متخصص از مشکلات مهمی بود که تبسم لطیفی در رویداد نوآفرین ۹۸ و در حضور محمدجواد آذری‌جهرمی، وزیر ارتباطات، به آن اشاره کرد. از دیدگاه لطیفی، خروج نیروهای حرفه‌ای از کشور امروزه بسیاری از استارتاپ‌ها را در فرایند توسعه با مشکل روبه‌رو می‌کند. به‌عنوان مثال، استارتاپی که با چند برنامه‌نویس حرفه‌ای فعالیت خود را شروع می‌کند، درصورت خروج نیروها، باردیگر با بحران‌های جذب نیرو و آموزش و هماهنگی مواجه خواهد شد. مشکل دیگری که لطیفی به آن اشاره کرد، نوسانات قیمتی مواد اولیه و خدمات در بازار داخلی بود که آن‌ها را به‌عنوان واسط میان خریدار و فروشنده با بحرانی جدی روبه‌رو می‌کند.
تبسم لطیفی درپایان صحبت‌های خود درباره‌ی دغدغه‌های استارتاپی ابراز امیدواری کرد که ثبات باردیگر به بازار کسب‌وکار ایران بازگردد. او هم مانند بسیاری کارآفرینان دیگر، از طرح نوآفرین ۹۸ انتظار راهگشایی دارد و امیداور است که تسهیلات مطرح‌شده در آیین‌نامه‌ی اجرایی، هرچه سریع‌تر به رونق کسب‌وکارهای نوپای ایرانی کمک کند.
نظرات