آیا مایکروسافت استور به روزهای پایانی خود نزدیک می‌شود؟
کاربران ویندوز در سال ۲۰۱۶، علاوه‌بر اپلیکیشن، می‌توانستند فایل‌های موسیقی، فیلم‌های سینمایی و حتی سریال‌های تلویزیونی را نیز از مایکروسافت استور (Microsoft Store) خریداری کنند. در سال ۲۰۱۷ امکان خرید کتاب‌های الکترونیکی هم به سایر محصولات ارائه‌شده در فروشگاه آنلاین مایکروسافت افزوده شد. سال ۲۰۱۸ که آغاز شد، مایکروسافت قابلیت خرید موسیقی را از فروشگاه خود حذف کرد و در نتیجه، مشتریان یا باید فایل‌های موسیقی خریداری‌شده را در سیستم خود دانلود می‌کردند یا اینکه همه‌ی آن‌ها از اکانت‌شان حذف می‌شد. اکنون سال ۲۰۱۹ است و مایکروسافت تصمیم گرفته است که قابلیت خرید کتاب‌های دیجیتال را هم از فروشگاه آنلاین خود حذف کند و هزینه‌ای که پیش از این برای خریدن کتاب‌ها توسط مشتریان پرداخت شده است را به آن‌ها برگرداند.
با این روند احتمالا در سال ۲۰۲۰ دیگر نمی‌توان سریال‌های تلویزیونی را نیز از مایکروسافت استور خرید و سال ۲۰۲۱ هم درنهایت، این شرکت آمریکایی فروشگاه آنلاین خود را به‌طور کامل و برای همیشه تعطیل خواهد کرد؛ چرا که دیگر کسی اهمیتی به بود و نبود آن نمی‌دهد. البته، رخداد‌های سال‌های ۲۰۲۰ و ۲۰۲۱ تنها یک مثال تلخ و ساخته‌ی ذهن نویسنده هستند؛ شاید از نظر آن دسته از علاقمندانی که همیشه و با دقت اخبار فناوری را دنبال می‌کنند وقوع چنین اتفاقاتی برای مایکروسافت استور باورنکردنی و خیلی بعید به نظر برسد؛ ولی واقعیت این است که خیلی از کاربران ویندوز دیگر ارزش زیادی برای این استور قائل نیستند.
مسئله‌ی مهم، دلیل تعطیلی مایکروسافت استور نیست؛ بلکه سؤال واقعی آن است که آیا نبودن آن برای کسی اهمیتی دارد؟
در مقوله‌ی محتوای دیجیتال، وقتی فردی در ازای دریافت موسیقی، فیلم سینمایی، کتاب الکترونیکی یا هر محصول دیگری که از طرف یک مرکز فراهم‌کننده‌ی خدمات دیجیتالی ارائه می‌شود، هزینه‌ای پرداخت می‌کند در حقیقت قراردادی بین آن‌ها منعقد می‌شود که بر مبنای آن خدمات‌دهنده، مادامی که وی مایل و قادر به ارائه‌ی محتوای دیجیتال باشد، اجازه‌ی استفاده از محتوای مذکور را به مشتری می‌کند.
شاید موضوع کمی پیچیده به نظر برسد؛ در حقیقت، مشتری مالک آن محتوا نیست، بلکه فقط آن را اجاره می‌کند و درست به همان دلیل که مالکیت این محتواها در اختیار مشتری نیست، می‌توان گفت فروشنده‌های مایکروسافت استور هم مالک آن محتواها نیستند و صرفا، با استفاده از یک مجوز موقتی آن‌ها را در اختیار گرفته‌اند. بیشتر مشتریان از جزئیات این پروسه آگاه نیستند؛ ولی خیلی از آن‌ها تا حدودی می‌دانند که اگر شرکت ارائه‌دهنده‌ی محتوای دیجیتال تعطیل بشود، فایل‌هایی که آن‌ها خریده‌اند هم از دسترس‌شان خارج خواهد شد. این بدان معنی است که هر فایلی که مشتری خریده و سال‌ها آن‌ها را به دقت حفظ کرده است به‌راحتی از بین خواهند رفت؛ گویی که هرگز وجود نداشته‌اند.
همین عامل باعث شده است که کاربران سرویس‌هایی مانند آیتونز (iTunes)، آمازون و تا حدی نیز، فروشگاه‌هایی مانند گوگل پلی و یوتیوب را سرویس‌هایی قابل‌اعتماد بدانند. چون زمان زیادی از شروع فعالیت بدون وقفه‌ی آن‌ها می‌گذرد و در نتیجه، کاربران می‌توانند به آن‌ها اعتماد کنند و مطمئن باشند که آن‌ها قرار نیست حداقل به این زودی تعطیل شوند. البته، این قابل‌اطمینان بودن به این معنا نیست که گوگل پلی هیچ مشکلی ندارد.
مدتی است که مایکروسافت ارائه‌ی محصولات رسانه‌ای خود را متوقف و فروشگاه‌های کتاب الکترونیکی و موسیقی را تعطیل کرده است، ولی همچنان سرویس‌های تلویزیونی و سینمایی آن مشغول فعالیت هستند. اما از کجا معلوم که آن‌ها، قربانی‌های بعدی این فروشگاه آنلاین نباشند. می‌توان اینگونه استدلال کرد که مایکروسافت می‌خواهد سرویس‌های تلویزیونی و سینمایی خود را برای ارائه‌ی خدمات به کاربران ایکس‌باکس (Xbox) همچنان سرپا نگه دارد و آنطور که زاک باودن (Zac Bowden)، ادیتور ارشد ویندوز سنترال (Windows Central) می‌گوید، مایکروسافت نمی‌خواهد ایکس‌باکس را بدون پلتفرمی مناسب برای خرید فایل‌های ویدیویی رها کند. او می‌گوید:
شرط می‌بندم ایکس‌باکس مهم‌ترین دلیل ادامه‌دار شدن حضور سرویس «Movies & TV» در مایکروسافت استور است. کاربران ایکس‌باکس می‌توانند با استفاده از آن دستگاه فیلم‌ها را بخرند و آن‌ها را به‌طور مستقیم روی یک نمایشگر بزرگ تماشا کنند. آن‌ها حتی این امکان را دارند که فیلم‌ها را در تبلت‌ها یا کامپیوترهایی که ویندوز ۱۰ دارند تماشا کنند. مسلما، این سرویس زمانی فایده‌ی بیشتری خواهد داشت که با اپلیکیشن‌های اندروید و iOS سازگار باشد که چنین نیست.فکر نمی‌کنم افرادی زیادی باشند که با استفاده از کامپیوترهای شخصی‌شان، فیلم‌های تلویزیونی و سینمایی را از مایکروسافت استور دریافت کنند؛ بنابراین، بخش زیادی از کاربران این سرویس همان کاربران ایکس‌باکس هستند. البته، مایکروسافت می‌تواند این نوع محتوا را هر زمانی‌که بخواهد از فروشگاهش حذف کند، ولی این کار باعث می‌شود که ایکس‌باکس بدون یک پلتفرم بومی برای خرید فیلم‌های سینمایی به حال خود رها شود.برخلاف فایل‌های موسیقی که تقریبا هم‌زمان با انتشار در بازار موسیقی یک نسخه از آن در سرویس‌های پخش دیجیتال هم در دسترس کاربران قرار می‌گیرد، برای تماشای فیلم‌های سینمایی در سرویس‌های دیجیتال مانند نتفلیکس باید ماه‌ها صبر کرد. آمازون هم بازار دیگری برای فیلم‌های سینمایی و سریال‌های تلویزیونی است، ولی برخلاف مایکروسافت استور به‌طور پیش‌فرض در ایکس‌باکس‌ها فعال نیست.
شاید نظر زاک در مورد اینکه خیلی از کاربران، محتوای رسانه‌ای موردنظر خود را از مایکروسافت استور نمی‌خرند، درست باشد. اگر چنین است، واقعا دلیل آن چیست؟ کاربران دستگاه‌هایی که از سیستم‌عامل‌های اندروید یا آی‌اواس استفاده می‌کنند به مایکروسافت استور دسترسی ندارند و اپلیکیشن‌ها یا محتواهایی که در فروشگاه‌های این دو پلتفرم ارائه می‌شوند معمولا فرسنگ‌ها با محصولات ارائه‌شده در مایکروسافت استور فرق دارند.
حذف سرویس کتاب الکترونیکی مایکروسافت استور به‌مفهوم از بین‌رفتن تمام فایل‌های خریداری‌شده‌ی کاربران است
این گفته که مایکروسافت نمی‌خواهد ایکس‌باکس را بدون اپلیکشینی مختص فایل‌های ویدیویی رها کند، استدلال ضعیفی است. این استدلال را می‌توان در مورد اینکه مایکروسافت ایکس‌باکس را بدون سرویس بومی برای پخش زنده‌ی موسیقی رها نمی‌کند، به‌کار برد و دقیقا هم استدلال صحیحی است. همچنین، اینگونه به نظر می‌رسد که پخش آنلاین ویدئو به روش نتفلیکس برای کاربران از اهمیت بسیار بیشتری برخوردار است تا خریدن و مالک شدن آن. نگاهی به آمار کاربران اپلیکیشن‌های مختلف نشان می‌دهد که کاربران آن‌ها، بسیار بیشتر از آنکه تمایل داشته باشند با استفاده از اپلیکیشن‌هایی مانند یوتیوب و نتفلکیس فیلمی را بخرند و تحت مالکیت خود دربیاورند، از آن‌ها برای تماشای آنلاین فیلم‌ها استفاده می‌کنند. به عبارت دیگر، هر محاسباتی که مایکروسافت برای توجیه تعطیلی فروشگاه‌های کتاب و موسیقی خود استفاده می‌کند، برای فروشگاه‌های فیلم‌های تلویزیونی و سینمایی آن هم کاربرد دارد.
چه چیز دیگری باقی مانده که مایکروسافت استور به آن ببالد؟ اپلیکیشن‌ها یا بازی‌ها؟. از زمان انتشار ویندوز ۱۰، مایکروسافت چندین گام از پلتفرم یکپارچه‌ی ویندوز (UWP) که زمانی قرار بود آینده‌ی ویندوز باشد، عقب‌نشینی کرده است. حتی اج (Edge)، مرورگر اینترنت مایکروسافت هم در آستانه‌ی بازنشستگی قرار دارد و به‌زودی جای خود را به کرومیوم (Chromium) می‌دهد. آن‌ها، هم‌اکنون، پلتفرم یکپارچه‌ی ویندوز اسکایپ را با یک برنامه‌ی سنتی‌تر جایگزین و از UWP Office نیز چشم‌پوشی کرده‌اند.
با کنار گذاشته شدن هر کدام از این‌ها که زمانی مهره‌های مهمی برای مایکروسافت بودند، شاید دیگر نباید به این مسئله پرداخت که «آیا» مایکروسافت استور نیز قرار است تعطیل بشود یا خیر؛ بلکه مسئله‌ی مهم «زمانی» است که قرار است این اتفاق بیفتد و صد البته که سؤال واقعی این است که آیا اصلا تا آن زمان کاربری برای مایکروسافت استور باقی می‌ماند که اهمیتی به این موضوع بدهد؟
نظرات