برترین روندهای علم و فناوری که آینده‌ بشر را متحول می‌کنند

تمایل انسان به کشف ناشناخته‌ها همیشه و در سرتاسر جهان وجود دارد. اگرچه طبیعت و ماهیت جست‌وجو برای کشف‌های جدید در طول سالیان دستخوش تغییر شد، عشق به آن اکتشاف و یافتن دنیاهای جدید، با شدتی مانند گذشته ادامه دارد. برای انسان حوزه‌های مختلف کشفیات تفاوتی باهم ندارد. گذر از مرزهای جغرافیایی، راهکارهای جدید اقتصادی، فرصت‌های جدید در فضای سایبری، زمین‌شناسی و اکتشافات فضا را همگی انسان دائما کشف و بررسی می‌کند.

فناوری که پایه‌های اساسی برای طراحی اکوسیستم انسانی را برای مرزهای موجود ایجاد می‌کند، در‌حال‌توسعه‌ی مرزهای کنونی است. اکنون، این سؤال ایجاد می‌شود که آن نیروی بنیادی در سال‌های پیش رو، ما را به کدام سمت هدایت خواهد کرد؟

از اینترنت تا برین‌نت (Brainnet)، خودروهای هوشمند تا خودروهای الکتریکی و پرنده، مهندسی زیستی تا اقتصاد زیستی، تولید مولکولی تا سیستم‌های خودتکثیر، چاپ سه‌بعدی تا تولید توزیع‌شده، اتوماسیون با مدیریت هوش مصنوعی تا هوش افزودنی، واقعیت مجازی تا واقعیت افزوده، رایانش عصبی تا رایانش کوانتومی، سلول‌های بنیادی تا داروهای بازسازی‌کننده، نانوماهواره‌ها تا ماهواره‌های کوچک، نقشه‌برداری مغزی و بسیاری از پدیده‌های جدید علمی، پیشرفت‌های چشمگیری در جهان رخ می‌دهد که مرزهای ما را فراتر از وضعیت کنونی CGS توسعه خواهد داد.

گروه علمی Risk Group با ناتاشا ویتامور، استاد دانشگاه UAT، مدیر ارشد +Humanity، نویسنده‌ی The Transhumanist Reader و محقق ارشد Memory Project NV در Risk Roundup مصاحبه‌‌ای کرده است. در این مصاحبه، درباره‌ی تغییرات پیش‌ روی دنیای فناوری و تحولات حیاتی در زندگی بشر بحث شده است.

امروزه، انسان بیش از هر زمانی به تولید عناصر زنده با تعاریف و اهداف دلخواهش نزدیک است. مهندسی زیستی و فناوری‌های اصلاح ژن‌ها و پیشرفت‌های بیولوژی مصنوعی، این امکان را فراهم می‌کند انسان با استفاده از پایه‌های طبیعت اکوسیستم‌های زنده بسازد.

توانایی انسان در ایجاد و استفاده از ارگانیزم‌‌های زنده درکنار قابلیت برنامه‌نویسی آن‌ها در سطوح سلولی، قابلیت‌های تحولی دانش بشر را بهبود می‌بخشد. به‌هرحال، مشاهده‌ی پیشرفت‌ ظرفیت‌های مهندسی زیستی جذاب خواهد بود. این پیشرفت در مهم‌ترین حوزه، به بازنگری و بازطراحی روش‌های تولید مواد خام خواهد انجامید.

نانوتکنولوژی و ابزارهای نانو به ظهور پدیده‌ای به‌نام تولید مولکولی انجامید که از فرایند‌های غیرزیستی برای تولید زیرساخت‌ها و دستگاه‌ها و سیستم‌ها در سطح مولکولی استفاده می‌کند. این قابلیت جدید فناورانه که سرعت رشد چشمگیری هم دارد، توانایی ساختارشکنی در بسیاری از حوزه‌های تولید انسانی را دارد. درنتیجه‌ی آن پیشرفت‌ها، ویژگی‌هایی همچون تولید با هزینه‌ی ارزان و سیستم‌های خودتکثیر و امکان کپی‌شدن طراحی‌های تولیدی، می‌توانند پیشرفت‌های اقتصادی بسیاری در جوامع مختلف ایجاد کنند.

نکته‌ی مهم درباره‌ی تولید مولکولی و افزایش ظرفیت آن، برعکس‌کردن فرایند کلی جهانی‌شدن است. درواقع با نهایی‌شدن آن پیشرفت‌ها، جوامعی که فناوری دراختیار دارند، به کشورهای دیگر نیازی نخواهند داشت. آن‌ها با استفاده از تولید مولکولی، خواهند توانست تمامی نیازهای خود را با هر حجم و ابعادی از ابتدا تولید کنند.

چاپ سه‌بعدی و فناوری ساخت‌وتولید لایه‌ای، به‌سرعت درحال‌تغییر فرایندهای تولید هستند و آن تغییرات را نیز در لایه‌های بنیادین سرتاسر جهان ایجاد می‌کنند. ساخت‌وتولید لایه‌ای به‌نوعی همان فناوری چاپ سه‌بعدی است که فرایند تولید را با اضافه‌کردن لایه‌های بی‌شمار یک قطعه و با طراحی دیجیتال انجام می‌دهد.

در سال‌های پیش رو، با بازنگری و بازطراحی چاپ سه‌بعدی خودکار یا فرایندهای تولید لایه‌ای در فرایندهای ساخت‌وتولید، میلیون‌ها نفر در سرتاسر جهان خواهند توانست نیازهای روزمره‌ی خود را تولید و آن‌ها را معامله نیز کنند. درنتیجه، معیشت و درآمد مردم بیشتر به فعالیت خودشان وابسته خواهد شد و شاید زمانی، تنها با یک کلیک بتوان حداکثر نیازهای روزانه را تأمین کرد. درنهایت، در پیشرفت‌های آتی نباید از نقش فناوری بلاک‌چین در تمرکززدایی از فناوری‌های تولید چشم‌پوشی کرد.

اتوماسیونی که هوش مصنوعی مدیریت می‌کند، در مسیر خودکارسازی فرایندهای جدید قرار دارد. درواقع، با استفاده از آن نوع اتوماسیون فرایندهایی خودکار می‌شوند که قبلا تصور خودکارسازی آن‌ها نیز وجود نداشت.

درباره‌ی فرایندهای اتوماسیون و ورود بیش‌ازپیش هوش مصنوعی به زندگی انسان می‌توان مثال‌های زیر را بیان کرد:

• گوشی‌های هوشمند ذهن انسان‌ها را تقویت می‌کنند.
• عینک‌‌های هوشمند بینایی را هوشمندتر می‌کنند.
• ضربان‌‌سازها و گجت‌های سلامتی ضربان قلب افراد را تنظیم می‌کنند.
• خودروهای خودران سیستم حمل‌ونقل را متحول می‌کنند.
• شهرهای هوشمند نحوه‌ی زندگی مردم و نیز فرایندهای ارتباطی آن‌ها را متحول می‌کنند.
• سلا‌ح‌های خودکار به‌همراه اگزواسکلتون‌ها و تراشه‌های RFID، جنگ‌افزارها و حتی سربازهای جدید را به صنعت معرفی می‌کنند.

پیشرفت‌هایی که در رایانش عصبی ایجاد می‌شوند، نه‌تنها به توسعه‌ی بیشتر هوش مصنوعی می‌انجامند؛ بلکه شاید هوش انسانی را هم تحت‌تأثیر قرار دهند. آن فناوری‌ها روش‌های جدید ارتباط و یادگیری و حل‌مسئله را در موقعیت‌های گوناگون ارتباطی انسان با انسان و انسان با ماشین و ارتباطات دیگر بهبود می‌بخشند.

دستاوردهای جدید در فناوری کوانتوم پیامدهای مثبت فراوانی برای مردم به‌همراه خواهد داشت. رایانش سنّتی بیشتر بر مفاهیم دیجیتال استوار بود؛ درحالی‌که رایانش کوانتومی این امکان را فراهم می‌کند با تحلیل هرچه‌بیشتر مفاهیم کوانتوم، عناصر اساسی شکل‌دهنده‌ی جهان هستی را درک کنیم.

نظریه‌ای که درباره‌ی مفاهیم کوانتومی بیان می‌شود و ذرات زیراتمی را در بیش از یک فاز در نظر می‌گیرد، به‌صورت بنیادی چشم‌انداز ما را به آینده‌ی علم تغییر خواهد داد. درواقع، بررسی و اثبات هرچه‌بهتر آن مفاهیم امکان پیشرفت‌های علمی را به‌صورت نمایی افزایش می‌دهد.

در فرایندهای پیش روی اکتشاف فضا، نانوماهواره‌ها نقش مهمی ایفا می‌کنند. فناوری ماهواره‌ها از اولین نمونه‌هایی که در زمان جنگ سرد و تنها با هدف رکوردشکنی به فضا رفتند تا نانوماهواره‌هایی که امروزه فراتر از جوّ زمین قرار دارند، توسعه و تحول عظیمی تجربه کرده است. تحولات آن‌ها در لایه‌های بنیادی درک انسان از جهان هستی، تغییرات درخورتوجهی ایجاد می‌کند.

ماهواره‌های بسیار کوچک که به‌اصطلاح نانوماهواره شناخته می‌شوند، تلاش‌های انسان برای اکتشاف فضا را متحول کرده‌اند. آن‌ها همه‌ی توانایی‌های ماهواره‌های سنّتی را دارند؛ ولی آن فرایندها را با بازدهی و توجیه اقتصادی بیشتری انجام می‌دهند. دقت، توانایی راه‌اندازی و اجرا، دسترسی‌پذیری و قابلیت انطباق نانوماهواره‌ها، می‌تواند در مدیریت بهتر مسائل پیچیده‌ی سیاره‌ی ما نیز مفید باشد.

پیشرفت‌های سال‌های اخیر حوزه‌ی سلول‌های بنیادی را متحول کردند و نوع جدیدی از درمان و دارو به‌نام داروهای بازسازی‌کننده را به‌همراه آوردند. آن دستاورد احتمالا روشی انقلابی در طب خواهد بود که در درمان کامل و سریع زخم‌های متنوع کاربرد دارد. به‌علاوه، داروهای بازسازی‌کننده وعده‌ی روش‌های درمانی ارزان‌تر و مؤثرتر را نیز به مردم سراسر جهان می‌دهد. تمامی روندهای جدید به‌کمک فناوری‌هایی همچون چاپ سه‌بعدی، پیشرفت‌های سریع‌تری را هم تجربه خواهند کرد.

پیشرفت‌ها در فناوری نقشه‌برداری مغزی این امکان را فراهم می‌کند که زیست‌شناسی انسانی تاحدممکن بازطراحی شود و حتی بسیاری از بیماری‌ها یا شاید زمانی روندهای پیرشدن انسان نیز از بین بروند. به‌هرحال، ازآنجاکه امروز دانشمندان درک عمیقی از ساختارهای مغزی پیدا کرده‌اند، شاید بتوان در آینده‌ی نزدیک، منتظر رسیدن انسان به ظرفیت نهایی هوش نیز بود.

درنهایت، باید به یاد بیاوریم که امروز، بهترین زمان برای رشد ایده‌ها، طرح‌ریزی‌ها و موارد دیگر در حوزه‌ی علوم است. در دوران کنونی، فرایندهای انقلابی فناوری، فرصت‌های بی‌شماری را در اختیار انسان قرار می‌دهند تا مرزهای کنونی زندگی خود را بیش‌ازپیش توسعه دهد.