راهنمای جامع آزادکاری؛ قسمت دوم: مسیر پیشرفت در آزادکاری
وقتی حرفهی آزادکاری (فریلنسری) خود را آغاز کردید، باید زمان زیادی برای پیداکردن پروژه و بازاریابی خودتان صرف کنید. تا وقتی مهارتها و خدماتتان زبانزد مشتریان نشده، مجبورید برای جذب مشتریان بالقوه بهسختی تلاش کنید. باید راهی بیابید تا نامتان را از سایر ارائهدهندگان خدمات مشابه متمایز کنید.
بازاریابی و جذب پروژه
قبلا گفتیم وقتی بهدنبال پیداکردن پروژههای احتمالی هستید، اولین کاری که باید انجام بدهید، ساخت پروفایل در وبسایتهای آزادکاری مشهور است. این کار نهتنها امکان دسترسی به کارهای فریلنسری را برایتان فراهم میکند؛ بلکه لینک جدیدی دراختیارتان میگذارد که ازطریق آن، سئوی وبسایت خود را تقویت میکنید. بهعلاوه، حضور در وبسایتهای فریلنسری، اولین قدم شما در راه ارتباط با سایر آزادکاران است. آشنایی با آزادکارانی که در حوزههای مشابه کار میکنند، مزایای زیادی دارد. بهعنوان مثال، بسیاری از اوقات، آزادکاران از ارجاعات یکدیگر بهرهمند میشوند یا بهعبارتی، وقتی یکی از آنها به هر دلیلی نمیتواند پروژهای را تکمیل کند، آن را به همکاران خود معرفی میکند.
راهکار جالبتر و مؤثرتر، این است که اسامی شرکتهایی را یادداشت کنید که مایلاید با آنها کار کنید. بهسادگی آدرس وبسایت و شرایط دردسترسبودنتان را به آنها اطلاع دهید. البته، نباید منتظر باشید که بلافاصله پس از تماس مستقیم با مشتریان شرکتی، سیل پروژهها بهسمتتان روانه شود؛ اما همین کار باعث میشود آنها در مواقع ضروری، نام شما را در ذهن داشته باشند. بهعلاوه، تماس مستقیم با شرکتها، برای مشتریان الهامبخش است؛ زیرا نشان میدهد شما دربارهی کارتان اعتمادبهنفس دارید و میتوانید در مواقع نیاز، ابتکار عمل بهخرج دهید.
درنهایت، بهترین راه برای جذب پروژه این است که دائما خودتان و خدماتی را بازاریابی کنید که ارائه میدهید. بازاریابی برند شخصی باعث میشود فراتر از ارجاعات همکاران و تماس با شرکتها حرکت کنید. مزیت دیگر بازاریابی، این است که وضعیت وبسایت را در نتایج موتورهای جستوجو بهبود میدهد و به آگاهیبخشی دربارهی خدماتتان کمک میکند. اغلب فعالیتهایی که برای بازاریابی برند شخصی انجام میدهید، بدون هیچ هزینه یا با هزینهای اندک اجراشدنی هستند و در بلندمدت هم، بازدهی فوقالعادهای دارند. درادامه، برخی از این فعالیتها را مرور میکنیم.
۱. به دوستان و خانواده و شبکهی حرفهای کسبوکار خود خبر دهید. حتی اگر آنها به خدمات شما نیازی نداشته باشند، توصیهی شما را به ذهن میسپارند و به دیگران نیز اطلاع میدهند. هرچه افراد بیشتری از کسبوکارتان اطلاع داشته باشند، تعداد مشتریانی که بهطور بالقوه به شما ارجاع داده میشوند، بیشتر میشود.
۲. پستهای باکیفیتی در وبسایت و شبکههای اجتماعی بهاشتراک بگذارید. دراینزمینهی خاص، لینکدین کارایی بیشتری دارد؛ زیرا شما را به همکاران آزادکار و مشتریان بالقوه و اینفلوئنسرهای صنعت معرفی میکند.
۳. برای منابع تخصصی مشهور بهرایگان کار کنید. برای مثال، اگر نویسنده هستید، مطالب خود را به نشریات معتبر ارسال و بهعنوان نویسندهی مهمان با آنها همکاری کنید. اگر طراح هستید، خدمات خود را به پروژههای خیریه و خوشنام پیشنهاد دهید. این اقدامات پورتفولیوی شما را بهشدت تقویت میکند.
۴. نفوذ خود را در بخش تخصصی گسترش دهید، در رویدادهای مرتبط با کسبوکارتان شرکت کنید، مسئولیت آموزش دورههای آنلاین یا غیرآنلاین محلی را برعهده بگیرید و سمینار یا وبیناری را رهبری کنید. این استراتژی به شما کمک میکند اعتبار بیشتری بهدست آورید. بهعلاوه، در همان زمانیکه به دیگران کمک میکنید، مهارتهای خود را میآزمایید و نکات زیادی یاد میگیرید.
۵. توصیهنامه دریافت کنید. لزومی ندارد توصیهنامهها را حتما مشتریان نوشته باشند. هرکسی که در شبکهی شخصی و شغلی شما حضور دارد و همکاری با شما را تجربه کرده، میتواند از مهارتها و اخلاق کاری شما صحبت کند. به استادان، کارفرمایان سابق، همکاران و مربیان خود فکر کنید. از آنها بخواهید دیدگاه و ارزیابی رسمی خود را در صفحهی لینکدین شما پست کنند و سپس، کپی آن را در وبسایت قرار دهید.
مشتریان
مشتریانی که نباید با آنها کار کنید
بدون وجود مشتری، هیچ کسبوکاری معنا ندارد و دقیقا بههمیندلیل، آزادکاران باید در انتخاب مشتری دقت بیشتری کنند. شما شخصا تلاش زیادی میکنید که با بازاریابی و تماسهای مختلف، پروژههای بهتری بهدست بیاورید؛ اما برخی از مشتریان نهتنها به شهرت و اعتبار حرفهای شما کمک نمیکنند، بلکه باعث میشوند از کارتان لذت نبرید. این امر هم نهایتا بر بهرهوری و کیفیت خدمات شما تأثیر منفی خواهد گذاشت. همانطورکه قبلا هم در یکی از مقالات زومیت توضیح دادهایم، توصیه میکنیم با چهار نوع مشتری کار نکنید.
۱. مشتریانی که بیشازحد مغرور هستند: افرادی که احساس میکنند همهچیز را میدانند و نصیحت شما یا دیگران قبول نمیکنند. آنها بهنظر خود بیشازاندازه اهمیت میدهند؛ بههمیندلیل هم نمیتوانید با روندی منطقی، کار یا خدمات موفقی پیش روی آنها بگذارید. این مشتریان حتی دربرابر نقدهای سازندهی شما، حالت تدافعی بهخود میگیرند. تلاش برای همکاری با اشخاصی که به تبادل بازخورد حاضر نیستند و از رابطهی همکاری حرفهای اجتناب میکنند، صرفا اتلاف وقت است.
۲. مشتریانی که به وقت شما احترام نمیگذارند: افرادی که به وقت شما احترام نمیگذارند، درحقیقت به خود شما بیاحترامی میکنند. آنها زمان و تلاشی را نادیده میگیرند که برای تکمیل پروژه صرف میکنید. بدتر از همه اینکه گاهی در لحظات آخر، نظرشان را تغییر میدهند و شما را مجبور میکنند همهی کارها را دوباره انجام بدهید. این نکته را فراموش نکنید: اینکه شما بابت ارائهی خدمات خود پول میگیرید، به این معنا نیست که باید بیاحترامی مخاطبان را بپذیرید.
۳. مشتریانی که علاقهها و انگیزههای متناقضی دارند: یکی دیگر از انواع مشتریان ناسازگار، افرادی هستند که علاقهای به پروژهی خود نشان نمیدهند. آنها امید و انگیزهای به شما نمیدهند و پروژهی مدنظر هیچ اهمیتی برایشان ندارد. ازآنجاکه کیفیت خدمات نهایی، اولویت این افراد نیست، شما هم پس از اتمام کار متوجه میشوید پروژهی متوسطی را تکمیل کردهاید. توصیه میکنیم با انجام پروژههای سریع و نازل از اعتبار خود نکاهید.
۴. مشتریانی که احساس ریاست میکنند: دیکتاتورها افرادی هستند که علاقهی زیادی به کنترل دیگران دارند و «نه» را بهعنوان جواب قبول نمیکنند. کارکردن با چنین مشتریانی، این احساس را به شما میدهد که هیچ مدیریتی روی کارتان ندارید و نمیتوانید کوچکترین خلاقیتی در پیشبرد امور داشته باشید؛ زیرا دیکتاتورها قدمبهقدم کارهای شما را کنترل میکنند. پس از اتمام همکاری با این افراد، حس میکنید از شما سوءاستفاده شده است.
اشتباهات رایج آزادکاران در زمان ارتباط با مشتریان
مشتریمداری یکی از اصول اولیهی بازاریابی خدمات است. مشتریان خشنود و راضی همیشه بهترین تبلیغکنندگان آزادکاران هستند و به افزایش درآمد شما کمک زیادی میکنند. بااینحال، تا وقتی از اشتباهات رایج ارتباطی با مشتریان آگاه نباشید، نمیتوانید از آنها اجتناب کنید.
۱. تفکر همیشه حق با مشتری است: اگر مشتری در زمان تحویل پروژه ایدههای نادرستی مطرح میکند، باید به او بازخورد دهید. نباید فکر کند فقط وظیفهی تکمیل پروژه را برعهده دارید و درهرحال دستمزدتان را دریافت میکنید؛ زیرا اگر کارها خوب پیش نرود، همهی تقصیرها به گردن شما خواهد افتاد و مشتریان دیگر را هم از دست میدهید. بنابراین، زمان مناسبی به مشاوره و همفکری با مشتریان اختصاص دهید و راهحلهای جایگزین خود را نیز به آنها ارائه کنید.
۲. ناتوانی در بحث با مشتریان ناراضی: حلوفصلنشدن بهموقع اختلافات ممکن است آثار جبرانناپذیری در کارتان داشته باشد. اگر مشتری مدعی است انتظارات او را برآورده نکردهاید، بهتر است پیش از هر واکنش تندی، از دید او به مسئله نگاه کنید.
۳. ارتباطنداشتن با مشتریان قدیمی: پسازاینکه پروژهای را برای مشتری انجام دادید، بازهم در فواصل مناسب با او در تماس باشید و اگر به مشکلی برخورد، به او کمک کنید. این تماسها شما را در ذهن مشتریان زنده نگه میدارد و باعث میشود آنها در مواقع نیاز خودشان یا آشنایان روی شما حساب کنند.
۴. رودربایستی با مشتری: بسیاری از آزادکاران بهدلیل ترس ازدستدادن مشتری، خواستههای نامعقول آنها را رد نمیکنند. پیامد این امر چیزی بهجز فرسودگی و دلزدگی از آزادکاری نیست. اگر به هر دلیلی تمایلی به اجرای درخواست مشتری ندارید، از ابتدای همکاری صراحت داشته باشید و زیر بار آن نروید.
۵. توضیحندادن مسائل برای مشتریان: بیشتر مشتریان فقط به نتایج نهایی خدمات شما اهمیت میدهند. آنها نمیدانند شما هر مرحله از کار را با چه شرایطی پیش بردهاید. بهعنوانمثال، اگر تایپیست هستید، با مشتریانی سروکار دارید که روی تعداد کلمات تایپشده متمرکز هستند نه قواعد نگارش و نظیر آن. اگر میخواهید ارزش کارتان افزایش یابد و مشتریان بیشتر قدردانتان باشند، به آنها روند کاری را توضیح دهید. مشتریان همیشه باید بدانند در اجرای کامل تعهداتتان چه اصولی را رعایت کردهاید.
لزوم همکاری آزادکاران با یکدیگر
یکی از استراتژیهایی که به آزادکاران توصیه میشود، دعوت از آزادکاران دیگر برای همکاری است. ممکن است فکر کنید یکی از دلایل انتخاب راه آزادکاری، بهتنهایی کارکردن و رئیس خود بودن است. بهمرورزمان متوجه میشوید همکاری استراتژیک بین آزادکاران، همهی آنها را به اهداف مدنظر نزدیکتر میکند.
۱. ارتباط با سایر آزادکاران به رشد شما کمک میکند: اگر با آزادکاران دیگر در ارتباط باشید، برخی از پروژههای نانوآبدار را از دست نمیدهید که به مهارتهای مکمل نیاز دارند. برای مثال، اگر طراح رابط کاربری هستید، مجبور نیستید پروژهی پرمنفعت طراحی وبسایت را رد کنید. شما با همکاری یکی از آزادکاران برنامهنویس سمت سرور میتوانید پروژه را تکمیل کنید. درصورت نیاز، از یکی از آزادکاران نویسنده یا تولیدکنندهی محتوا نیز کمک میگیرید. همکاریهای متقابلی ازایندست، همیشه معاملهی بردبرد محسوب میشوند.
۲. محولکردن پروژهها به همدیگر: فرض کنید در دورهی پرمشغلهای بهسر میبرید و با پیشنهاد کاری جدیدی نیز روبهرو هستید. در چنین وضعیتی، اغلب آزادکاران پروژهی جدید را میپذیرند و به همکاران خود محول میکنند. اگر به سایر همکاران خود کمک کنید، مثلا پروژهی مناسبی به آنها ارجاع دهید، آنها نیز در مواقعی که به کمک نیاز دارید، همین کار را انجام میدهند.
۳. همکاری به کسبوکارتان ارزش بیشتری میبخشد: بازهم فرض کنید مشتری بهدنبال خدماتی است که در حیطهی دانش و مهارت نیست. میتوانید با یکی از آزادکاران دیگر که از مهارتهای مکمل برخوردار است، تیم تشکیل دهید. لزومی ندارد به مشتریان بگویید از عهدهی ارائهی خدمات مدنظر برنمیآیید، مخصوصا وقتی پاسخ مثبت، ارزش بیشتری به کسبوکارتان میدهد.
۴. افزایش تعداد مخاطبان: همکاری فقط بهمعنی افزایش فروش و گرفتن مشتریهای جدید نیست. درکنار همکاری استراتژیک با سایر آزادکاران، از تعاملات مخاطبان رسانههای اجتماعی آنها نیز بهرهمند میشوید. روابط گستردهتر به این معنا است که در آینده نیز، اقبال بیشتری برای دریافت پروژههای مشترک خواهید داشت و مخاطبان مشترک جدیدی نیز پیدا میکنید.
۵. کشف بازارهای جدید: وقتی با سایر آزادکاران همکاری میکنید، متوجه میشوید آنها در چه بازارهایی خدمات خود را ارائه میکنند. سپس، میتوانید بخشهایی از بازار جدید را بیابید و خدمات خود را در آنها عرضه کنید که با مهارتهای شما سازگاری بیشتری دارد. باوجوداین، بهیاد داشته باشید هدفتان افزایش تعداد مشتریان خودتان است نه دزدیدن مشتریان همکاران. پس، بااحتیاط قدم بردارید تا باعث خشم آنها نشوید.
عادات مخرب آزادکاران که مانع از رشد حرفهای آنها میشود
همانطورکه گفتیم، موفقیت در آزادکاری بهمعنای پذیرش مشتریان جدید و کسب امتیاز بیشتر از آنان و پیداکردن جایگاه مناسب در زمینهای تخصصی است. در طول زمان، برخی از عادات اشتباه مانع از رشد و پیشرفت شخصی برخی از آزادکاران میشوند. برای اجتناب از این اشتباهها، باید خودتان را منظم و صادقانه ارزیابی کنید.
۱. پذیرش پیشنهادهای نهچندان درخورتوجه: بسیار بهندرت پیش میآید که مشتریان قیمت منصفانهای به آزادکاران پیشنهاد دهند و این مشکل در تمامی حوزههای آزادکاری وجود دارد. حتی اگر در وضعیت مالی مناسبی بهسر نمیبرید، نباید دستمزدی کمتر از سطح استاندارد بپذیرید. پذیرش دستمزد کم به این معنی است که برای زحمات خود ارزشی قائل نیستید. بهعلاوه، اگر یکبار چنین دستمزدی را بپذیرید، مشتریان بعدی نیز از شما انتظار مشابهی خواهند داشت. سعی کنید تاحدممکن قیمت ثابتی برای پروژهها ارائه دهید و هرگز ارزش کارتان را دستِکم نگیرید. این امر بر اعتباری تأثیر میگذارد که نزد سایر آزادکاران دارید.
۲. اجتناب از مذاکره: نهتنها نباید دستمزد بسیار کمی برای خدماتتان در نظر بگیرید؛ بلکه باید بدانید کِی دستمزدتان را افزایش دهید. البته، همهی ما میدانیم پول همهی مسئله نیست و باید فراتر از آن فکر کرد. بنابراین، اگر خدمات باکیفیتی به مشتری ارائه کردهاید، میتوانید بهجای درخواست مبلغ بیشتر، از او بخواهید کار دیگری برایتان انجام دهد؛ مثلا نقد مثبتی دربارهی خدماتتان بنویسد یا شما را به سایر مشتریان بازار معرفی کند.
۳. وابستهشدن به شبکههای اجتماعی: تابهحال دربارهی اهمیت حضور آنلاین آزادکاران زیاد صحبت کردهایم؛ اما اگر بهروزرسانی شبکههای اجتماعی، باعث شود رسیدگی به وبسایت شخصی خود را فراموش کنید، چه میشود؟ فراموش نکنید عدهی زیادی از مشتریان، آزادکاران را ازطریق وبسایت آنها پیگیری میکنند. بهعلاوه، عدهی زیادی از مردم هم خدمات موردنیاز خود را در گوگل جستوجو میکنند. وابستگی به شبکههای اجتماعی یا بهروزرسانینشدن منظم وبسایت، بهمعنی ازدستدادن پروژههای جدید است.
۴. بهبودنیافتن مهارتها و شبکهسازی: آزادکاران موفقی که در بازارهای رقابتی امروزی فعالیت میکنند، باید دائما به فکر ارتقای مهارتهایشان باشند. شرکت در سمینارها، گوشدادن به پادکستها، مطالعهی پست وبلاگهای مرتبط و شرکت در دورههای آنلاین به تقویت مهارتهایتان کمک میکند. شرکت در رویدادها و توسعهی شبکهی روابط حرفهای نیز به همان اندازه اهمیت دارد.
۵. مدیریتنکردن زمان: افرادی که بهتازگی آزادکاری را آغاز کردهاند، بیشتر مرتکب این اشتباه میشوند. افرادی که بهتازگی از محیط کار خارج شدهاند و عادت دارند رئیس بخش آنها را مدیریت کنند. ابزارهای مدیریت زمان بهترین راهحل برای این افراد هستند.
۶. ناراحتشدن از بازخوردها: اغلب مشتریان وقتی پروژهی تکمیلشده را تحویل میگیرند، انتقادهای خود را بهطور شخصی یا در بخش دیدگاههای وبسایت عنوان میکنند. باید بدانید این انتقادها لحن مهربانانهای ندارند. در جایگاه آزادکار، وظیفهی شما این است که بازخورد مشتری را بشنوید؛ ولی اگر بهدلیل هر بازخورد احساساتی شوید، راه سختی پیش رو دارید.
مدیریت مالی آزادکاران
یکی از مشکلات مهم آزادکاران، دریافتنکردن حقوق و دستمزد منظم است. بههمیندلیل، آنها نمیدانند چگونه باید پول موجود در حساب بانکیشان را مدیریت کنند. صرفنظر از اینکه چند ساعت در هفته کار میکنید، نکات زیر به شما کمک میکنند استرس مالی کمتری تجربه کنید.
۱. پیشدریافتیهای خود را ساماندهی کنید: وقتی پروژهی جدیدی میگیرید، حتما درصد مشخصی از حقالزحمهی خود را بهعنوان پیشپرداخت از مشتری دریافت کنید. توصیه میکنیم بهشیوهای برنامهریزی کنید و با مشتری بهتوافق برسید که پیش از اتمام پروژه، همهی دستمزد خود را دریافت کرده باشید. البته با دریافت پیشپرداخت، وقت کمتری صرف تعقیب مشتری برای وصول مطالبات خود میکنید و مشتری بهاحتمال کمتری، قبل از پرداخت به شما ناپدید میشود. درنهایت، پیشپرداختیهای پروژههای بزرگ را بهشیوهای برنامهریزی کنید که جریان نقدینگی شما قطع نشود.
۲. برای مالیات آماده شوید: گرچه برخی از مشاغل آزادکاری، مشمول مالیات نمیشوند؛ اما این موضوع بسته به قوانین کشوری و نوع شغل متفاوت است. ابزارهای آنلاین و نرمافزارهای حسابداری به شما کمک میکنند هزینههای مالیاتی خود را بهصورت دورهای حساب کنید.
۳. بودجهبندی کنید: ازآنجاکه درآمد هفتگی و ماهانهی شما در طول سال متفاوت است، بودجهبندی کمی سخت بهنظر میرسد. سادهترین راه این است که پس از یک سال، درآمد سالانهی خود را بهعنوان جریان نقدی موردانتظار در نظر بگیرید. دراینصورت، از خریدهای هیجانی و غیرضروری پرهیز میکنید و تصمیمگیریهای مالی بهتری خواهید کرد؛ مثلا بهجای اینکه هرروز بیرون ناهار بخورید، پول خود را برای مخارج دندانپزشکی نگه میدارید.
۴. برنامهریزی برای بازنشستگی: آزادکاران کارفرمایی ندارند که حق بیمه و بازنشستگی آنها را برنامهریزی کند؛ ولی هرگز نباید مسئلهی بازنشستگی را نادیده بگیرید. بهتر است در مرحلهی اول، برای پرداخت تمام بدهیها (بهجز اقساط وام) برنامهریزی کنید. سپس، بین ۱۰ تا ۱۵ درصد از متوسط درآمد خالص خود را به برنامهی دقیق بازنشستگی اختصاص دهید. میتوانید از برنامههایی مثل بیمههای کارآفرینی یا بیمههای عمر شرکتهای خصوصی استفاده کنید.
نکاتی برای حفظ سلامتی آزادکاران
وقتی در جایگاه فریلنسر کار میکنید، روابط اجتماعی کم و غذای ناسالم و بیتحرکی، سلامتی شما را درمعرض خطر قرار میدهند. البته، نباید استرس کاری را فراموش کنیم؛ زیرا بسیاری از مشتریان در هر ساعت از روز با شما تماس میگیرند و خانواده نیز انتظار دارد زمان بیشتری برایشان بگذارید. تحقیقات نشان میدهد مشکلاتی ازقبیل استرس و اضطراب، خستگی، اختلالات خواب، خستگی چشم، میگرن و درد شانهها و گردن اولین مشکلاتی هستند که سلامت افراد آزادکار را بهخطر میاندازد. توصیه میکنیم برای اجتناب از چنین مشکلاتی، از اپلیکیشنهای پیشرفتهی سلامتی استفاده کنید که حتی کوچکترین تغییر در زندگی روزمرهتان را تجزیهوتحلیل میکنند. بهعلاوه، سعی کنید کمتر بنشینید؛ زیرا ناراحتیهای کلیوی اولین دسته از بیماریهایی هستند که بهدلیل زیادنشستن بهسراغ شما میآیند. هرروز بین ۲۰ تا ۳۰ دقیقه پیادهروی کنید؛ حتی اگر صرفا برای خریدهای ضروری از خانه خارج میشوید. زیاد آب بنوشید و رژیم غذایی سالمی ادامه دهید. گاهی نیز به خودتان مرخصی بدهید و تعطیلات درخورتان را در برنامه بگنجانید.
نظرات