۸ ایده برای انقلاب علیه صنایع سوخت فسیلی

در دنیای امروز، تصور حل بحران تغییرات اقلیمی بدون کنارگذاشتن سوخت‌های فسیلی غیرممکن به‌نظر می‌رسد. در این نوشتار قصد داریم به ۸ مورد از مهمترین پیشنهادهای فعلی برای پایان دادن به سلطه‌ی صنایع فسیلی بر  اقتصاد جهان بپردازیم.

ورود موضوع تغییرات اقلیمی به صندوق آرا

 اقدامات شخصی نظیر کاهش تعداد سفرهای هوایی و خرید خودروهای الکتریکی بی‌‌تأثیر نیستند ولی چنین اقداماتی در غیاب یک حرکت سیاسی جمعی برای کاهش انتشار کربن در مقیاسی ملی و بین‌‌المللی عملا بی‌‌فایده خواهند بود. سیاست‌‌مداران باید بتوانند موضوع تغییرات اقلیمی را به‌‌عنوان یک عامل تعیین‌کننده در جلب آرای عمومی تلقی کنند. برای رسیدن به این هدف باید به ابزارهایی نظیر برگزاری جلسات پرسش و پاسخ، اعتراض، ایمیل، پست‌‌ در شبکه‌‌های اجتماعی، لابی با سازمان‌‌های مردم‌‌نهاد و (از همه مهم‌‌تر) صندوق آرا توسل جست. سیاستمداران باید احساس کنند برای اقدام علیه صنایع نفتی از حمایت افکار عمومی برخوردار هستند.

پایان بخشیدن به یارانه‌‌های فسیلی

براساس گزارش‌‌های واصله از صندوق بین‌‌المللی پول، صنایع نفت، زغال‌‌سنگ و گاز سالیانه مبلغی حدود ۵ تریلیون دلار یارانه دریافت می‌‌کنند؛ این مبلغ معادل با صرف ۱۰ میلیون دلار در هر دقیقه برای صنایعی است که در حال نابودکردن اقلیم کره‌‌ی زمین هستند. حتی یارانه‌‌های مستقیم اختصاص‌‌یافته به بخش مصرف سوخت‌‌های فسیلی نیز دو برابر یارانه‌‌های درنظرگرفته‌شده برای صنعت تجدیدپذیر است. این موضوع باعث شده که حل مسئله‌‌ی تغییرات اقلیمی به‌‌زعم آژانس بین‌‌المللی انرژی بسیار بغرنج‌تر از پیش شود. در سال ۲۰۰۹، کشورهای عضو گروه G20 متعهد شدند که این یارانه‌‌ها را متوقف سازند ولی روند پیشرفت اقدامات عملی بسیار کُند پیش می‌‌رود. آنتونیو گوترز، دبیر کل سازمان ملل متحد در ماه مه ضمن انتقاد از این یارانه‌‌ها، روند جاری را چنین تعبیر کرد: «آنچه که ما انجام می‌‌دهیم این است که از مالیات پرداختی مردم برای نابود کردن جهان استفاده می‌‌کنیم.» هرگونه تغییری باید در چارچوب عدالت اجتماعی پیاده‌‌سازی شود. روند قطع یارانه‌‌های فسیلی نباید شامل انواعی از ریاضت‌‌های اقتصادی شود که تنها دستاورد آن‌‌ها، اعمال فشار مضاعف به اقشار آسیب پذیر جامعه باشد.

قیمت‌‌گذاری کربن

کاهش تقاضا برای سوخت‌های فسیلی

مسلما تا زمانی‌که خریداری برای سوخت فسیلی وجود داشته باشد، شرکت‌‌های نفتی نیز به تولید خود ادامه خواهند داد. رسوایی‌‌های عمومی و فشارهای اجتماعی سیاسی می‌‌تواند در تغییر رویه‌‌ی شرکت‌‌ها مؤثر افتد؛ اما نباید فراموش کرد که امروزه بخش عمده‌‌ی نفت و گاز جهان ازسوی شرکت‌‌های دولتی تولید می‌‌شود. این نوع شرکت‌‌ها هیچ‌‌گونه الزامی برای تعهد به مجوزهای اجتماعی احساس نمی‌‌کنند و افکار عمومی برایشان کوچک‌ترین اهمیتی ندارد. با این حال، تمامی شرکت‌‌ها در برابر فشارهای اقتصادی آسیب‌‌پذیر هستند. تنها راهکار عملی برای کاهش انتشار کربن ناشی از مصرف نفت آن است که راهی برای جلوگیری از مصرف آن بیابیم. کاهش تقاضای نفتی در گرو اعمال مقررات دولتی و توسعه‌‌ی فناوری‌‌های پاک نظیر پنل‌های خورشیدی، مزارع بادی و خودروهای الکتریکی ارزان‌‌تر و بهبود سیستم حمل‌‌ونقل عمومی است (که البته تحقق این مورد نیز خود وابسته به اعمال مقررات دولتی مناسب خواهد بود).

توقف فلرینگ

جذب و ذخیره‌‌سازی کربن در مقیاس عظیم

جمع‌‌آوری و دفن دی‌‌اکسید کربن (CCS ) ناشی از احتراق سوخت فسیلی امری امکان‌‌پذیر است که هنوز در مقیاس بزرگ پیاده‌‌سازی نمی‌‌شود. هیئت بین‌‌المللی تغییرات اقلیمی می‌‌گوید بدون اعمال چنین روش‌‌هایی، مقابله با بحران تغییرات اقلیمی بسیار پرهزینه‌‌تر تمام خواهد شد. شرکت‌‌های نفتی توانایی پیاده‌‌سازی روش‌‌های CCS را دارند؛ اما بدون قیمت‌‌گذاری انتشار کربن، مسلما انجام چنین اقداماتی برای آن‌ها تنها به‌‌معنای اتلاف سرمایه خواهد بود. CCS می‌‌تواند با کاشت گیاهان و درختان، سوزاندن آن‌‌ها برای تولید برق و سپس جداسازی گازهای حاصل از انتشار، آخرین قطعه‌‌های پازل مقابله با گرمایش جهانی را برای بشر تکمیل کند. اما گزارش هیئت بین‌‌المللی تغییرات اقلیمی می‌‌گوید پیاده‌‌سازی چنین راهکارهایی در مقیاس بزرگ ممکن است با بحران تأمین غذا منافات داشته باشد.

توقف سرمایه‌‌گذاری روی سوخت‌‌های فسیلی

گذار انرژی به‌‌سوی منابع پاک می‌‌تواند ریسک‌‌ها و فرصت‌‌های متنوعی را برای سرمایه‌‌گذاران در پی داشته باشد. اما رسیدن به جنین هدفی تنها با سرمایه‌‌گذاری فعالان اقتصادی خوش‌‌نیت روی فناوری‌‌های پاک از یک سو و صرف بخش زیادی از این پول‌‌ها در شرکت‌‌های نفت، گاز و زغال‌‌سنگ مقدور نخواهد بود. پیش از هرگونه سرمایه‌‌گذاری در فناوری پاک باید از ماهیت غیرآلاینده‌‌ی آن‌‌ اطمینان حاصل کرد.

وضع معیارهای سنجش برای تغییرات اقلیمی