سکیوریتی توکن یا توکن اوراق بهادار هنوز ارزش کاربردی چندانی ندارد
در یک سال گذشته، مفهوم سکیوریتی توکن که در این مطلب، توکن اوراق بهادار نامیده میشود، سهم چشمگیری از اخبار حوزهی رمزارز و بلاکچین را بهخود اختصاص داد. توکن اوراق بهادار به فرم دیجیتالی اوراق ارزشمند مالی گفته میشود. به بیان دیگر، هرگونه سهام و اوراق قرضه و سهم املاک و مستغلات که به فرم دیجیتالی تبدیل شود، بهنام توکن اوراق بهادار شناخته خواهد شد.
طرفداران توکنهای اوراق بهادار ادعا میکنند عرضهی چنین مفهومی را میتوان با انقلاب مالی برابر دانست. آنها میگویند توکن اوراق بهادار ظرفیتهای لازم برای کاهش مشکلات متعدد تبادل دارایی و خریدوفروش سهام را دارد. بهعلاوه، مفاهیم دیجیتالی اینچنینی میتوانند مفاهیم نامشهود مانند مالکیت معنوی را به سهم و اوراق بهادار تبدیل کنند. مزیت دیگر نیز توانایی سرمایهگذاران در سرتاسر جهان در تسویهپذیری (liquidity) اوراق بهادار است.
با وجود تمام مزایای مذکور، توکن اوراق بهادار در فرایندهای واقعی با مشکلات متعددی روبهرو میشود که ازجملهی آنها میتوان به تسویهپذیری اشاره کرد که با وجود ادعای طرفداران، آنچنان آسان نیست. زیرساختهای نوپا و ابهام زیاد در فرایندهای تنظیمگری قانونی، از دیگر مشکلات بزرگ بر سر راه توکن اوراق بهادار هستند. درنهایت، بهنظر نمیرسد ادعای عرضهکنندگان و طرفداران چنین سبکی از توکنها به نتیجهی دلخواه برسد.
دموکراسی در مفاهیم مالی
عرضهی توکن اوراق بهادار (STO) دقیقا پس از دوران اوج عرضهی اولیهی سکه (ICO) ظهور کرد. درواقع از سالهای ۲۰۱۶ تا ۲۰۱۸، اوجگیری مفاهیم ICO و تلاش سرمایهگذاران متعدد برای ورود به آن سبک از سرمایهگذاری را ٰشاهد بودیم. تا اینکه با شروع زمستان رمزارز، تنظیمگری قانونی دربارهی ICO هم افزایش یافت و بهمرور احتیاط مردم در سرمایهگذاری روی توکنها بیشتر شد. سهم عمدهای از سرمایهگذاری ICO در سالهای اوج، به سرمایهگذاران جهانی اختصاص داشت که بدون دخالت بازیگران واسطهی سنتی، به دنیای سرمایهگذاری وارد میشدند.
حباب ICO دقیقا زمانی از بین رفت که نمونههای غیرقانونی و کلاهبرداری آن بیشتر شدند. دراینمیان، مفهوم توکن اوراق بهادار متولد شد که سبک سرمایهپذیری ICO را بهنوعی بازطراحی کرده بود. آنها از همان مفاهیم پایهای ICO استفاده میکردند؛ اما برای قانونیتر نشاندادن فرایند، ساختارهای قانونی همچون JOBS Act سال ۲۰۱۲ آمریکا را بهعنوان پایهی تنظیمگری مطرح کردند.
از دوران بحران اقتصادی سال ۲۰۰۸، بازپرداخت و سوددهی روشهای سنتی سرمایهگذاری همچون اوراق بهادار، برای سرمایهگذاران جذاب و کافی نبود؛ به همین دلیل، مفاهیم ICO و STO بیش از مفاهیم سنتی طرفدار پیدا کردند. بهعلاوه در کشورهایی همچون آمریکا، هزینههای صدور اوراق بهادار و موارد مشابه بهدلیل تنظیمگریهای متعدد افزایش یافت. بههرحال، همهی این موارد درکنار افزایش افراد علاقهمند به سرمایهگذاری باعث شدند استقبال از روشهای جدید سرمایهگذاری بهاوج برسد.
طرفداران توکن اوراق بهادار تمرکز زیادی روی مزیت تسویهپذیری میکنند
طرفداران توکن اوراق بهادار ادعا میکنند این روش سرمایهگذاری بهسبب حذف واسطهها، بسیار ارزانتر از روشهای سنتی خواهد بود. درواقع، شرکت یا سازمان دریافتکنندهی سرمایه مستقیما با سرمایهگذار ارتباط دارد و به پرداخت هزینهی اضافه برای مدیریت فرایند سرمایهپذیری نیاز ندارد. توکنها بهصورت خودکار و ازطریق برنامههای کامپیوتری مدیریت و عرضه میشوند؛ درنتیجه، تنظیم و اجرای قراردادها هم به سازمانهای واسطه احتیاج ندارد.
توکنهای اوراق بهادار در تسویهپذیری هم مزیتهایی دارند. موانع خریداران برای مشارکت در بازار در چنین توکنهایی کمتر است؛ درنتیجه، تعداد خریداران و احتمال خریدوفروش توکن با قیمت منصفانه افزایش مییابد. در مقام مقایسه، بسیاری از اوراق بهادار و دیگر شیوههای سرمایهگذاری سنتی، بهدلایل محدودبودن، به شرایط جغرافیایی و بازاری محدود هستند و قابلیت تسویهپذیری زیادی ندارند.
از مزیتهای مهم توکنهای اوراق بهادار میتوان به خُردکردن داراییها در رویکردی امن و آسان اشاره کرد که سرمایهگذاران خُرد بیشتری بهخود جذب میکنند. خُردکردن داراییها بهمعنای تقسیم مالکیت دارایی خواهد بود که بدون خُردشدن، اکثر سرمایهگذاران توانایی مشارکت در آن را ندارند. درنهایت، چنین رویکردی به دموکراتیزهکردن مفاهیم مالی و اقتصادی منجر میشود. خُردکردن داراییها فرصت سرمایهگذاری را دراختیار افراد با داراییها و منابع محدود میگذارد و بهنوعی موانع آنها برای مشارکت در اقتصاد جهانی را کاهش میدهد.
از نمونههای جدید خُردکردن داراییها میتوان به هتل سنترجیس اشاره کرد که یکپنجم از مالکیت آن در سرمایهپذیری ۱۸ میلیون دلاری توکنهای دیجیتال فروخته شد. خُردکردن داراییهای هنری نیز از رویکردهای پرطرفدار محسوب میشود که اخیرا در هفتهی هنر میامی نمونههایی از آن را شاهد بودیم.
سرمایهگذاری خُرد در داراییهای بزرگ از مزیتهای STO محسوب میشود
خُردکردن دارایی در بازارهای در حال رشد با نبود توازن ثروت کاراییهای زیادی دارد. بهعنوان مثال، شرکتهای سرمایهگذاری در املاک و مستغلات از افزایش قیمت املاک در منطقهی ریویرا در مکزیک سود درخورتوجهی بردند و سرمایهی آنها در منطقهی کانکون در مدت سه سال هفتبرابر شد.
دراینمیان، جامعهی محلی سود زیادی از افزایش قیمتها کسب نکرد و درواقع، حداقل سرمایهگذاری رضایتبخش از دسترس بسیاری از مردم عادی خارج بود. ناگفته نماند شرکتهای کوچک در مکزیک با نرخ زیاد بهره بانکهای محلی روبهرو هستند که برخی اوقات به ۴۰ درصد میرسد. در چنین بازاری، خُردکردن دارایی (املاک یا اوراق بهره یا هر شکل دیگر)، فرصت تسویهپذیری بهتر را در اختیار صادرکنندگان اوراق قرار میدهد و سرمایهگذاران فردی نیز به فرصتهای بیشتری برای سرمایهگذار دسترسی خواهند داشت.
ویکتور ناوارو، مدیرعامل انکوباتور Alteum در آمریکایلاتین، رویکرد خُردکردن داراییهای اوراق قرضه را در این منطقه شروع کرده است. او دربارهی روش جدید سرمایهگذاری میگوید:
تصمیم گرفتهایم به خانهای امن برای کارآفرینان و سرمایهگذاران تبدیل شویم تا به استارتاپها و سازمانهای کوچک و متوسط کمک میکنیم سرمایهی لازم برای رشد کسبوکار خود را فراهم کنند.
چالش توکن اوراق بهادار؛ تسویهپذیری و بلوغ بازار
برخی از متخصصان بازار دربارهی تسویهپذیری توکن اوراق بهادار در مقایسه با روشهای سنتی شک دارند. مارک اسمیت، بنیانگذار انجمن بازارهای دارایی دیجیتال (ADAM)، اعتقاد دارد ساختن رویکرد و مسیر تسویهپذیری برای اوراق بهادار تنظیمشدهی قانونی به سالها زمان نیاز دارد. برخی متخصصان دیگر نیز میگویند بهویژه در بازارهای املاک و مستغلات نمیتوان با افزایش خریداران به افزایش تسویهپذیری کمک کرد. کتیا فیشر، از شرکا و مدیران Blockchain and Digital Assets Practice در Greenspoon Marder LLP، دراینباره میگوید:
برای رسیدن به تسویهپذیری درخورتوجه، باید حجم تراکنش کافی داشته باشیم. صنعت موجود در چنان موقعیت نوپایی قرار دارد که هنوز بسیای از مشکلات و موانع را تجربه نکرده است. بهعلاوه، هنوز مسائل فنی متعددی باید بهکمک فناوری حل شوند. قطعا ظرفیت چشمگیری در مفاهیم جدید وجود دارد؛ اما پیشرفت آن نیازمند فعالیتهای باکیفیتتر و طراحی زیرساختی قوی برای رشد است. چنین روندی هم قطعا یکشبه اتفاق نمیافتد.
زیرساختهای فناوری هنوز بالغ نیستند و به توسعهی بیشتر نیاز دارند
بهاعتقاد مونیکا پرافیت، بنیانگذار و مدیرعامل Rise Markets، توکنهای اوراق بهادار انتخابهای بیشتری دراختیار سرمایهگذاران قرار میدهند و درنتیجه، هزینهها برای همه کاهش پیدا میکند. او تصمیم گرفته است در شرکتش پلتفرمی با امکان سرمایهگذاری برای همهی سرمایهگذاران فردی ایجاد کند تا از داراییهای خُردشده سهم بخرند. مونیکا اعتقاد دارد با توکنهای اوراق بهادار میتوان ۷۷ درصد از هزینههای تراکنش املاک و مستغلات را کاهش داد و بازاری دردسترس برای سرمایهگذاران فردی ایجاد کرد. از دیدگاه او، چنین رویکردی فرایندی بردبرد محسوب میشود.
با وجود تمام مزایای گفتهشده، توکنسازی اوراق بهادار هنوز بازاری جوان محسوب میشود؛ بنابراین، اولین بازیگران آن با مشکلات بزرگی روبهرو هستند. بهعنوان نمونهای از مشکلات، میتوان به زیرساختهای فناوری غیربالغ و چهارچوبهای تنظیمگری مبهم اشاره کرد.
در بخش زیرساختهای فناوری، راهکارهای محدودی برای تجارت و خریدوفروش توکنهای اوراق بهادار وجود دارد. بهعنوان نمونهی تقریبا موفق، میتوان به tZero اشاره کرد که بهعنوان پیشگام بازار در سیستمهای خریدوفروش جایگزین فعالیت میکند که دارایی خود آنها در بازار جدید با حجم کم تبادل میشود. با نگاهی به همین نمونهی پیشگام، میتوان ادعا کرد بازار هنوز در فرایند تکامل قرار دارد و به دو بخش مجزا تقسیم میشود:
۱. بخشی از بازار توکن اوراق بهادار به سازمانهای سنتی مالی همچون بازار سهام سوئیس اختصاص دارد. آنها هنوز رویکردهای سنتی دارند؛ اما امکان تبادل توکنهای دیجیتال را هم بهصورت محدود ارائه میکنند که هنوز به رشد نیاز دارد؛
۲. بخشی که سیستمهایی مانند کوینبیس هستند و در ذات خود به توکنهای دیجیتال اختصاص دارند. آنها هم هنوز رویکرد قدرتمندی در بازار توکنهای اوراق بهادار ندارند و بهدنبال تنظیمگری قانونی و رویکردهای دیگر هستند تا با سازمانهای دولتی رقابت کنند.
تنظیمگری قانونی هنوز با روند آهستهای پیش میرود
علاوهبر فعالان زیرساختی تجارت در بازار که در مراحل اولیهی تکامل و یادگیری هستند، تنظیمگران قانونی نیز مشکلات متعددی در این حوزه دارند. بهعنوان مثال، میتوان به تلاشهای قانونی بنیانگذاران بلاکاستک (Bockstack)، منیب علی و ریان شیهان، اشاره کرد. آنها +regulation A را رونمایی کردند که بهنوعی زمینههای جدید کاربرد توکن اوراق بهادار را مطرح میکرد. پس از رونمایی سیستم جدید، بازار بازخورد سریع و درخورتوجهی به آن نشان نداد. درواقع، آنها به زمان و هزینهی زیادی نیاز داشتند تا پلتفرم خود را به بلوغ و اعتبار کافی برسانند. ۱۰ ماه زمان و دومیلیون دلار هزینه نیاز بود تا درنهایت، سازمان SEC مجوز نهایی فعالیت آنها را صادر کند.
بلاکاستک از نمونههای پیچیده و قوی بازار توکن اوراق بهادار محسوب میشود. سامسون ویلیامز، مدیرعامل شرکت مشاورهای Axes and Eggs، این نگرانی را مطرح میکند که رویکردی مشابه ICO در بازار توکن اوراق بهادار رخ دهد. او میگوید احتمال ورود شرکتهایی بدون مدل کسبوکار مشخص به بازار توکن اوراق بهادار وجود دارد. درواقع، چنان فعالانی میتوانند از هیاهوی خبری ایجادشده دربارهی STO سوءاستفاده کنند و شاید رخدادهای کلاهبرداری مشابه در بازار جدید هم مشاهده شود.
ویلیامز دربارهی توکن اوراق بهادار و احتمال سوءاستفادهی برخی کسبوکارها میگوید:
استفاده از توکنهای اوراق بهادار برای جذب سرمایه درصورت غیاب مدل کسبوکاری قانونی یا استفاده از مفاهیم بازاریابی توکنهای بلاکچین برای جذب سرمایهگذار، احتمالا سرمایهگذارانی جذب میکند که تحتتأثیر هیاهوی خبری این مفاهیم هستند. البته درنهایت کسبوکار پرسودی با روش مذکور ایجاد نمیشود. کراودفاندینگ بهتنهایی مشکلات متعددی دارد؛ درنتیجه، باید روی فرایندهای درآمدزایی خود پس از جذب سرمایه متمرکز شوید و بهجای تلاش برای کاهش هزینهی جذب سرمایهگذار، بهدنبال کاهش هزینهی جذب مشتری باشید.
آیندهی STO
بازار توکن اوراق بهادار اکنون در وضعیت سکون قرار دارد و تنها بازیگران محدودی برای آزمایش فرایندها وارد بازار میشوند. درواقع، زمان زیادی نیاز خواهد بود تا توکنهای اوراق بهادار به ظرفیت نهایی و ادعای خود مبتنیبر غیرمتمرکزکردن مفاهیم مالی و اقتصادی دست پیدا کنند. جان هنسل، مدیر عملیات و همبنیانگذار زیرساخت توکن اوراق بهادار Securrency، تعریف جالبی دربارهی وضعیت کنونی بازار دارد:
اوراق بهادار دیجیتالی درنهایت بیش از اوراق سنتی خصوصی قابلیت تسویهپذیری در بازارهای خصوصی خواهند داشت. البته در آیندهی نزدیک ارزش افزودهی این داراییهای دیجیتال در فرایندهای خودکار مالی و کاهش هزینههای صدور و خدمات دیده میشود. چنین کاهش هزینههایی برای صادرکنندگان کوچک آنچنان متقاعدکننده نخواهد بود. درواقع، برای بهرهبرداری بهینه باید دارایی باارزش و فراوانی داشته باشید. مدیران بزرگ دارایی و دیگر سازمانهای برجستهی این جهان باید به سیستم جدید وارد شوند. وقتی چنین اتفاقی رخ دهد، افزایش بهکارگیری توکنها را شاهد خواهیم بود.
نظرات