نگاهی گذرا به تاریخچه بریدگی صفحه‌نمایش؛ کپی‌کار کیست؟

وقتی که از بریدگی صفحه‌نمایش صحبت به میان می‌آید، عبارت‌هایی چون «زشت و بدترکیب»، «کپی‌کاری اپل از اسنشال» و «کپی‌کاری شرکت‌ها از اپل» به ذهن خطور می‌کند. این‌ روزها پدیده‌ی ناچ (بریدگی صفحه‌نمایش) به اندازه‌ای در محافل فناوری مورد بحث و جدل قرار می‌گیرد که تصمیم گرفتیم در مقاله‌ای کامل، تاریخچه‌ی کوتاه آن را مورد بررسی قرار دهیم و به دنبالِ شرکتی برویم که برای اولین‌بار، از بریدگی صفحه‌نمایش در گوشی هوشمند خود استفاده کرد.

ابداع‌کننده بریدگی کدام شرکت بود؟

این موضوع، یکی از سؤال‌های متداولی است که اکثر افراد در گفتگوهایشان به پرسش آن می‌پردازند. «ناچ» کلمه‌ای است که در معنای لغوی، بریدگی یا شکاف را بیان می‌کند و استفاده از آن توسط رسانه‌ها و تولیدکنندگان به معنای این است که شما بخشی از صفحه‌نمایش را توسط این بریدگی، از دست خواهید داد.

از معنای لغوی آن که صرف‌نظر کنیم، اسنشال نام دیگری است که در اکثر گفت‌و‌گو‌ها با موضوعیت بریدگی صفحه‌نمایش، از آن یاد می‌شود. بسیاری از کاربران اسنشال فون را نخستین دستگاهی می‌پندارند که دوربین سلفی را در بریدگی بالای صفحه‌نمایش قرار داد؛ اما نکته‌ی مهم این است که برخلاف تصور عمومِ افراد، اسنشال نخستین شرکتی نبود که از این بریدگی استفاده کرد. درست چند روز قبل از معرفی اسنشال فون، این شرکت شارپ بود که با گوشی آکواس اس ۲  توانست برای اولین‌بار از ناچ استفاده کند.

با این حال، از نقطه‌نظر طراحی، بریدگی به‌کار رفته در هر دو گوشی اسنشال‌ فون و شارپ آکواس اس ۲، یک وجه اشتراک دارند. بریدگی صفحه‌نمایش در گوشی‌های نام‌برده فقط محل قرارگیری دوربین سلفی است. آن‌ها می‌توانستند این دوبین را به لبه‌ی پایینی گوشی منتقل کنند؛ اما از آن جهت که لبه‌ی پایینی محل مناسبی برای قرارگیری دوربین نیست، از این تصمیم صرف‌نظر شد.

دستگاه دیگری که وجه مشترکی با دو دستگاه فوق دارد، شارپ آکواس کریستال است که یکی از پیشگامان در عرصه‌ی گوشی‌های مدرنِ بدون حاشیه بود. آکواس کریستال که در سال ۲۰۱۴ به بازار عرضه شد، نسبت به زمانِ خود حاشیه‌های بسیار نازکی داشت؛ در عوض شارپ تمام حاشیه را در لبه‌ی پایینی جمع کرده بود که در مقایسه با زمانِ حال، حاشیه‌ی زیادی شمرده می‌شود. این قسمت محل تجمیع سنسورها و دوربین سلفی بود.

این تصمیم باعث شد تا در تجریه‌ی کاربری افراد تغییراتی ایجاد شود و آن‌ها برای ثبت تصاویر سلفی، مجبور به برعکس‌ کردنِ گوشی همراه خود شوند یا ریسک قرارگیری انگشتشان روی دوربین سلفی را بپذیرند؛ با این وجود، این راهکار هم نتوانست حاشیه‌ی نمایشگر را حذف کند و همچنان شاهد حضور آن در قسمت بالایی یا پایین دستگاه بودیم.

وقتی که اپل از آیفون ۱۰ رونمایی کرد، بسیاری از افراد از همان ابتدا انگشت اتهام را به سوی کوپرتینویی‌ها نشانه رفتند و این شرکت را به کپی‌کاری از اسنشال و شارپ محکوم کردند؛ حتی با وجود این مسئله که اپل حاشیه‌ی پایینی صفحه‌نمایش را به‌صورت کامل حذف کرده بود. بریدگی صفحه‌نمایش آیفون ۱۰ نیز در قالب مقایسه، هیچ شباهتی با نمونه‌ی به کار رفته در گوشی‌ اسنشال و شارپ نداشت و اپل علاوه بر قرار دادنِ دوربین سلفی در این قسمت، بلندگوی مکالمه و اجزای هفتگانه دوربین TrueDepth را که برای شناسایی چهره‌ی کاربران از آن استفاده می‌شد، در این بریدگی جا داده بود.

اکثریت قریب به اتفاق تولیدکنندگان گوشی‌های اندرویدی در حالی که می‌توانند به مانند اسنشال و شارپ، تنها از دوربین سلفی در بریدگی نمایشگر استفاده کنند؛ اما علاقه‌ی خاصی به بریدگی‌ای دارند که شباهت به آیفون ۱۰ داشته باشد.

متأسفانه در اغلب گوشی‌های اندرویدی که شامل ناچ هستند، حاشیه‌ی پایینی نیز مشاهده می‌شود که استفاده از بریدگی را توجیح نمی‌کند. از این بابت، به‌نظر می‌رسد که اپل طراحی خاص خود را نه در شکل بریدگی صفحه‌نمایش آیفون ۱۰، بلکه در حذف حاشیه‌ی پایینی این دستگاه و همگام‌سازی آن با حاشیه‌های کناری می‌پندارد. اهالی کوپرتینو هرگز از واژه‌ی «ناچ» برای بازاریابی آیفونِ جدیدشان استفاده نکردند و صفحه‌نمایش لبه‌ به لبه، جزو مواردی بود که در آگهی‌های اپل نقش پر رنگی را ایفا می‌کرد.

آینده در دستان گوشی‌های بدون‌حاشیه و بدونِ‌ناچ

هیچ شکی وجود ندارد که در آینده، شاهد گوشی‌هایی خواهیم بود که فاقد هرگونه‌ حاشیه یا بریدگی صفحه‌نمایش هستند؛ اما باید با این واقعیت روبرو شد که بریدگی صفحه‌نمایش، حداقل برای چندسالی در گوشی‌های هوشمند استفاده خواهد شد.

حذف حاشیه‌ی بالایی و پایینی دستگاه به این مفهوم است که تولیدکننده باید به دنبال مکانی جدید برای قرارگیری دوربین سلفی باشد؛ در حالی که هم‌اکنون چندین روش برای انجام این کار وجود دارد؛ اما هیچکدام از آن‌ها شیوه‌های ارزان‌قیمتی نیستند و مهندسان را با چالش‌های بسیاری روبرو می‌کنند.

ویوو نکس نمود بارز این موضوع است. این دستگاه از حسگر اثر انگشتی بهره می‌برد که در زیر صفحه‌نمایش قرار گرفته و به‌جای اینکه دوربین سلفی در لبه‌ی بالایی قرار داده شود، شاهد قرارگیری آن در بخش مکانیکی ظاهرشونده‌ای هستیم که به هنگام نیاز به‌صورت اسلایدی نمایان می‌شود. در نگاه اول همه‌ چیز عالی و کاربردی به‌نظر می‌رسد؛ اما استفاده از اجزای مکانیکی در دستگاه، با ریسک خرابی و شکستگی همراه است.

استفاده از راهکار مکانیکی برای حذف دوربین سلفی در قسمت جلویی دستگاه، شیوه‌ی بسیار عالی‌ای است؛ اما این روش مشکلات جدیدی را نیز با خود به همراه دارد. با توجه به تحرک زیاد این بخش برای ثبت تصاویر سلفی، ممکن است در طولانی مدت شاهد عیوب پیش‌بینی نشده‌ای باشیم؛ مانند گیرکردن دوربین درون محفظه. علاوه بر آن، روش یادشده به افزایش قیمت تمام‌شده را نیز با افزایش همراه می‌کند.

حال با توجه به این اوصاف، اگرچه آینده در دستان گوشی‌های بدون‌حاشیه خواهد بود؛ اما تحقق این امر مدتی زمان نیاز دارد و فعلاً باید خود را با بریدگی صفحه‌نمایش وفق دهیم.