ارزان فروشی یا تخلف: تعابیر متضاد از قیمت بلیت‌های علی بابا

پس از حرف‌وحدیث‌های بسیار درباره‌ی اعتراض‌ آژانس‌‌‌های هواپیمایی و اخطار انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرت هوایی و جهانگردی به وب‌سایت علی‌‌بابا، صبح امروز ۱۷آذر دو طرف در نشستی خبری تعاریفشان از قیمت بلیت‌های فروخته‌شده‌ی این مجموعه را ارائه کردند. این جلسه با حضور رفیعی، رئیس انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرت هوایی و نیما قاضی، مدیرعامل شرکت علی‌بابا و نمایندگانی از برخی آژانس‌ها و اصحاب رسانه در محل این انجمن برگزار شد.

همگان پیش از برگزاری این نشست خبری به حل این مسئله و خروجی مفید آن امیدوار بودند؛ با‌این‌حال به‌نظر می‌رسد هنوز دو طرف به تعریف مشترکی از دیدگاه‌ها و فعالیت‌های خود نرسیده‌اند. نشست خبری با صحبت‌های رفیعی، رئیس انجمن، درباره‌ی حمایت از قیمت ارزان بلیت و تلاش‌هایش برای ارزان نگه‌داشتن قیمت‌ها آغاز شد. رفیعی پیش از پرداختن به مسئله‌ی قیمت بلیت‌ها در وب‌سایت علی‌بابا، از رسانه‌ها به‌دلیل نسبت‌دادن حمایت از گران‌فروشی انتقاد و خودش و انجمن را طلایه‌دار کاهش قیمت اعلام کرد.

اما مسئله چیست؟ انجمن صنفی دفاتر مسافرت هوایی و جهانگردی تخفیف در کارمزد را به استناد بخشنامه‌‌ها خلاف قانون می‌داند. البته، این بخش‌نامه‌ها در این جلسه‌ دردسترس اصحاب رسانه قرار نگرفت. همچنین، علی‌بابا سهیم‌شدن سود خود با مردم و تخفیف در کارمزدها را حق خود می‌داند. انجمن این مسئله را مغایر با قوانین یاتا و ایرلاین‌هایی همچون ایران‌ایر می‌داند و علی‌بابا نیز معتقد است چنین بندی در قرارداد بسیاری از ایرلاین‌ها وجود ندارد. متأسفانه با به‌تشنج کشیده‌شدن این نشست و صحبت‌های پراکنده‌ی طرفین و نمایندگان آژانس‌ها امکان بررسی صحت ادعای طرفین وجود نداشت. انجمن حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان طی نامه‌ی در روزهای گذشته،‌ ارزان‌فروشی بلیت را جرم نمی‌داند و از انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی درخواست کرده مستندات لازم برای احراز تخلف واحدهایی همچون علی‌بابا را ارائه کند.

به‌گفته‌ی رفیعی، تا زمان وجود مسئله‌ی کارمزد در فروش بلیت‌ هواپیما، تخفیف در آن تخلف است و بدون توجه به انجام‌دهنده‌ی هریک از اعضای این خانواده‌ی بزرگ، برای حفظ صنعت گردشگری با آن باید برخورد شود. رفیعی در بخشی از سخنانش به تلاش‌ها و پیگیری‌ها برای حذف مالیات و حفظ ارز نیما برای پروازها به‌منظور پیشرفت این صنعت خبر داد. انجمن صنفی به کارمزد به‌شکل سود نگاه نمی‌کند؛ بنابراین تخفیف در آن را نادرست می‌داند. قاضی، مدیرعامل علی‌بابا، سخنانش را با اهداف پیدایش این امر آغاز کرد و درباره‌ی مسئله‌ی قیمت‌گذاری چنین گفت:

درباره‌ی بحث قیمت بلیت دو موضوع قانون و تفسیر آن و واقعیت بازار گردشگری وجود دارد. در بحث قیمت‌‌ها هنوز کاستی‌‌هایی وجود دارد که باید اصلاح شود. به‌دنبال تبدیل این موضوع به مسئله‌ای مشابه اختلاف تاکسی‌های اینترنتی و تاکسی‌داران نیستیم؛ بلکه در پی حل آن هستیم تا هم منافع صنف و هم مردم برآورده شود.

مدیران علی‌بابا در بخشی از سخنانش از دردست توسعه‌‌بودن پلتفرم جدید برای ارتباط بین آژانس‌ها و مردم با بهره‌مندی از هوش مصنوعی و انسانی خبر دادند. اشرفی، از دیگر مدیران علی‌بابا، مسئله‌ی پیش آمده را پارادایم شیفت می‌داند و معتقد است به‌لطف استفاده از تکنولوژی، فقط سود خود را با مردم تقسیم کرده‌اند و به‌دنبال بزرگ‌ترشدن این کیک برای نفع‌بردن همه هستند. علی‌بابا معتقد است بسیاری از ایرلاین‌های خارجی در قوانینشان چنین محدودیتی ندارند؛ اما انجمن با اشاره به قوانین یاتا (انجمن بین‌المللی حمل و نقل هوایی) چنین مسئله‌ای را رد می‌کند.

قربانی، دبیر انجمن، در بخشی از گفته‌هایش به ادامه‌ی روند نابودی آژانس‌ها با تولد استارتاپ‌های این‌چنینی و اصول کاری‌ آن‌ها اشاره کرد. وی معتقد است کارمزد پوشش هزینه‌ها محسوب می‌شود و تخفیف در آن جایز نیست؛ ازاین‌رو، ورود دستگاه‌های نظارتی و مالی به صنعت گردشگری لازم است. انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرت هوایی و جهانگردی در نامه‌هایی به مسئولان امر بر رفع رقابت بیجا و اصلاح این روند پافشاری کرده است. رفیعی در پاسخ به پرسش یکی از خبرنگاران درباره‌ی اینکه «این قانون در برخی شرکت‌های هواپیمایی وجود دارد یا خیر»، چنین گفت:

هر شرکت هواپیماییِ عضو یاتا ملزم به رعایت بخشنامه است و تخطی از آن تخلف محسوب می‌شود و ما مدافع ورود سازمان‌های نظارتی هستیم.

نمایندگان علی‌بابا درباره‌ی موضوع ورود سازمان‌های نظارتی به صورت‌های مالی شفاف و نظارت ارگان‌های مختلف بر فعالیت این استارتاپ چنین عنوان کردند که علی‌بابا به‌طور متوسط ۳درصد از ۹درصد کارمزد را از هزار بلیت پرواز خارجی فروخته‌شده در ماه گذشته دریافت کرده است؛ ازاین‌رو، نفع این مسئله را برای مردم درخورتوجه می‌دانند.

فقدان هم‌فکری و رسیدن به تفکر مشترک برای حل این موضوع در سراسر این کنفرانس خبری موج می‌زد. گردشگری، صنعتی مهم در کشورهای همسایه‌ی ایران است و اختلافات در آن نفع هیچ‌یک از طرفین را به‌دنبال نخواهد داشت. نابودی بازیگران کوچک این عرصه و نتایجی ازاین‌دست بیش از هر چیز به هم‌فکری بازیگران بزرگ این بخش و سازمان‌های مسئول نیاز دارد. آنچه مسلم است تمامی این اختلاف‌نظرها با ارائه‌ی راهکارهایی از دو طرف حل‌شدنی است؛ اما در ابتدا با قبول شرایط کنونی باید نواقص را تکمیل کرد و کاستی‌‌ها را ازبین برد.