۲۷ تصویر از پشت صحنه دستگاه تبلیغاتی آلمان نازی
سینما یکی از بخشهای کلیدی در دستگاه تبلیغاتی نازیها محسوب میشد. این سینما در ترویج نفرت نقش زیادی بازی کرد، مسیر حرکت را به سوی جنگ هموار کرد و موجب شد مردم آلمان به برتری نژادیشان باور پیدا کنند.
با این وجود، سینمای تبلیغاتی نازی هنوز هم جایگاه عجیبی در تاریخ دارد؛ زیرا صرف نظر از سیاست، برخی از تولیدات آن با وجود محتوای نفرتانگیز و شرورانه، از منظر فنی در میان قویترین ساختههای آن دوران قرار میگیرند.
صنعت فیلمسازی در آلمان نازی، تحت کنترل و نظارت حزب ناسیونال سوسیالیسم و شخص ژوزف گوبلز، وزیر تبلیغات رژیم نازی بود. گوبلز بر این باور بود که سینما برای کنترل کردن مردم ضروری است و به همین دلیل برای تبلیغ ایدئولوژی نازی، خواهان نظارت کامل بر این بخش بود.
وزیر تبلیغات نازی، در متن تکتک فیلمنامهها و انتخاب بازیگران تأثیرگذار بود و هر صحنهای را به دقت زیر نظر میگرفت تا اطمینان حاصل کند که نتیجهی کار در راستای اهداف حزب قرار داشته باشد.
با این حال، بسیاری از افراد از اینکه بهعنوان بخشی از دستگاه تبلیغاتی نازیها مورد استفاده قرار بگیرند امتناع ورزیدند. در واقع برخی از بزرگترین هنرپیشگان و فیلمسازان آلمانی، به محض قدرتگیری حزب نازی در این کشور، ترک وطن کردند و به هالیوود یا برخی از کشورهای دیگر رفتند تا فعالیت هنریشان را در محیطی آزاد و به دور از سانسور و نظارت حکومتی پیگیری کنند.
اما بسیاری از بازیگران و فیلمسازان دیگر در کشور باقی ماندند و به ستارگان جدید پردهی نقرهای نازیها تبدیل شدند. این مشاهیر تبلیغاتی نازی روی جلد مجلههای مختلف در سراسر کشور و حتی جهان ظاهر شدند و نامههای فراوانی از طرفدارانشان در کشورهای مختلف دریافت کردند. این ستارگان سینمایی، نهتنها در میان مردم آلمان شناخته شده بودند، بلکه آوازهشان در سرتاسر جهان نیز پیچیده بود.
افزون بر این، از منظر کاملا فنی، برخی از فیلمهای تبلیغاتی نازیها، اثرهای هنرمندانهی کاملا بدیع به حساب میآیند. فیلم پیروزی اراده (Triumph of the Will)، ساختهی لنی ریفنشتال که منحصرا برای تجلیل از آدولف هیتلر و حزب نازی ساخته شده بود، بهعنوان یکی از بزرگترین آثار سینمایی دوران خود شناخته شد و تا به امروز نیز تأثیر غیر قابل انکاری بر آثار فیلمسازان مختلف از جورج لوکاس تا پیتر جکسون بر جای گذاشته است.
با این وجود، این فیلم به نحو انکارناپذیری برای تجلیل یکی از بزرگترین دیکتاتورهای تاریخ و توانمندسازی وی برای ارتکاب فجایع هولناکی ساخته شد. از میان فیلمهای دیگری که با اهداف و عناوین تاریکتر ساخته شدند، میتوان یهودی ابدی (The Eternal Jew) را نام برد؛ فیلمی که به درخواست گوبلز و منحصرا برای ترویج و گسترش یهودستیزی ساخته شد.
بدون شک مایهی تأسف است که چنین فیلمسازان مستعدی، نبوغ خود را در راه اهداف شرورانه به کار گرفتند. با این حال، اکثر این فیلمسازان و بازیگران ادعا کردند که همانند بسیاری از مردم آلمان، به ناچار در خدمت نازیها قرار گرفتند.
ریفنشتال در این باره میگوید:
من همانند میلیونها تن دیگر تصور میکردم که هیتلر پاسخگوی تمام مشکلات است. ما تنها شاهد اتفاقات خوب بودیم و از در پیش بودن وقایع بد آگاهی نداشتیم.
۱. آدولف هیتلر و ژوزف گوبلز، از روند ساخت فیلم جادهی هموار (Road Without Obstacles - فیلمی تبلیغاتی دربارهی بزرگراه) بازدید میکنند. برلین، ۴ ژانویهی ۱۹۳۵.
۲. لنی ریفنشتال، فیلمساز زن آلمانی و سازندهی برخی از مطرحترین فیلمهای تبلیغاتی نازی، مشغول فیلمبرداری از بازیهای المپیک برلین در سال ۱۹۳۶ است.
۳. آدولف هیتلر و لنی ریفنشتال برای جمعیت دست تکان میدهند. نورنبرگ، ۱۹۳۴.
۴. افتتاحیهی فیلم پیروزی اراده، ساختهی لنی ریفنشتال. برلین، ۲۸ مارس ۱۹۳۵.
۵. صحنهای از فیلم پیروزی اراده، یک گردهمایی عظیم از نازیها را نشان میدهد. نورنبرگ، ۱۹۳۵.
۶. دو سلاح رایش سوم - توپ و دوربین - در هماهنگی و همکاری با یکدیگر. مکان نامشخص، ۲۱ ژانویهی ۱۹۴۱.
۷. وزیر تبلیغات، ژوزف گوبلز در یک سینما نشسته و در انتظار رونمایی از آخرین ساختهی وزارتخانهاش است. برلین، ۱۹ ژانویهی ۱۹۳۸.
۸. ماریکا روک، بازیگر مطرح، انبوه نامههایی که روزانه از سوی طرفدارانش دریافت میکند نشان میدهد.آلمان، ۱۹۴۰.
۹. لنی ریفنشتال در کنار یک عقاب نازی در استادیوم ایستاده است. نورنبرگ، ۱۹۳۴.
۱۰. ژوزف گوبلز، بر تهیه و تولید یک فیلم تبلیغاتی ایتالیایی به کارگردانی ویتوریو موسولینی، پسر بنیتو موسولینی نظارت میکند. ایتالیا، ۱۹۳۸.
۱۱. لنی ریفنشتال و عوامل فیلمسازیاش جمع شدهاند تا از سخنرانی پیشوا برای جمعیت فیلمبرداری کنند.نورنبرگ، سپتامبر ۱۹۳۴.
۱۲. لنی ریفنشتال، در کنار سربازان نازی به پایین خم شده و فیلمبردارش را راهنمایی میکند. یکی از سربازان نازی کنار او، از حضور خود در فیلم شگفتزده شده و مشغول عکاسی است تا آن را برای خانوادهاش ارسال کند. ورشو، لهستان، ۱۰ می ۱۹۳۹.
۱۳. لنی ریفنشتال، بهوسیلهی یک لنز طویل، مشغول فیلمبرداری از گردهمایی نازیها است. تکنیکی که وی در اینجا پیشگام به کارگیری آن است، همچنان توسط فیلمسازان امروزی به کار برده میشود. نورنبرگ، ۱۹۳۴.
۱۴. کارل ریتر (کارگردان)، مشغول فیلمبرداری از یک صحنهی نبرد تانک برای فیلم خیانتکاران (The Traitors) است. حوزهی کاری ریتر، فیلمهای مربوط به خطرات کمونیسم بود. آلمان، ۱۹۳۶.
۱۵. کارل ریتر، پس از سقوط رژیم نازی، همچنان مشغول فیلمسازی بود. ریتر، پس از سقوط آلمان نازی، برای مدت کوتاهی از صنعت فیلمسازی کنارهگیری کرد؛ اما در سال ۱۹۵۰ با این هدف که قصد بازیابی قدرت سینمای آلمان را دارد، به عرصهی فیلمسازی بازگشت. آلمان، ۱۹۵۴.
۱۶. لنی ریفنشتال و عوامل فیلمسازیاش از ردیفی از سربازان گردان طوفان نازی در حال رژه فیلمبرداری میکنند. نورنبرگ، سپتامبر ۱۹۳۴.
۱۷. لنی ریفنشتال در حال صحبت با هاینریش هیملر (عامل فاجعهی هولوکاست) است و به وی این فرصت را میدهد تا یکی از بازیگران فیلمش باشد. نورنبرگ، ۹ سپتامبر ۱۹۳۴.
۱۸. ژوزف گوبلز در حال صحبت با لنی ریفنشتال دربارهی برنامههایش برای ساخت فیلم المپیا است. سینمای نازی بهطور کامل تحت کنترل گوبلز قرار داشت. وی و وزارتخانهی تبلیغاتش بر تمام ایدهها، فیلمنامهها و انتخاب بازیگران تکتک فیلمهای ساختهشده در آلمان نازی نظارت داشتند. برلین، ۲۵ نوامبر ۱۹۳۷.
۱۹. با ادامهی جنگ و پیشروی ارتش آلمان در قلمرو دشمن، عوامل فیلمسازی تبلیغاتی نیز همراه آنها حرکت میکردند. در اینجا، هیتلر برای ستونی از سربازان، بهعنوان بخشی از فیلمی که برای تجلیل از تهاجم لهستان ساخته شد، دست تکان میدهد. ورشو، ۲ آوریل ۱۹۴۰.
۲۰. گروهی از یهودیان لهستانی با توافق برای بازی در فیلم تبلیغاتی نازیها به نام بازگشت به میهن (Homecoming)، از اردوگاههای مرگ جان سالم به در بردند. این فیلم برای توجیه تهاجم و نابودی لهستان ساخته شد و این بازیگران مجبور شدند ملت خود را بهعنوان مردمی نفرتانگیز و ظالم نمایش دهند تا بینندگان آلمانی را قانع کنند که تهاجم به لهستان اقدامی اخلاقی بود. لهستان، ۱۹۴۱.
۲۱. یک تبلیغ خیابانی برای فیلم یهودی ابدی (The Eternal Jew). این فیلم یک نمایش تبلیغاتی به سفارش گوبلز بود و با هدف گسترش و ترویج یهودستیزی و نفرت در آلمان ساخته شد. مونیخ، ۱۹۳۷.
۲۲. زره لئاندر، ستارهی پردهی نقرهای نازی، در افتتاحیهی یک فیلم توسط انبوه طرفداران محاصره شده است. هانوفر، تاریخ نامشخص.
۲۳. ماریکا روک، ستارهی سینمای نازی به همراه دیگر هنرپیشگان زن به دوربین لبخند میزند. مجارستان، ۱۹۳۹.
۲۴. هاینتس رومان، در پشت صحنه در حال کارگردانی یک فیلم است. رومان، توسط نازیها بهعنوان یک هنرپیشهی ضروری شناخته شده بود و دستور داده میشد تا در هر فیلم ممکنی از حضور وی استفاده شود. آلمان، ۱۹۴۲.
۲۵. دوربینهای تلویزیونی برای فیلمبرداری از بازیهای المپیک در برلین نصب شدهاند. ۱۹۳۶.
۲۶. لنی ریفنشتال، در کنار یک پرچم نازی در ارتفاع قرار گرفته است و از سخنرانی هیتلر فیلمبرداری میکند. آلمان، ۱ ژانویهی ۱۹۳۴.
۲۷. آدولف هیتلر، درحالیکه در یک صحنهی به دقت طراحیشده برای یک فیلم تبلیغاتی قرار گرفته است، برای جمعیت سخنرانی میکند. نورنبرگ، آلمان ۱۹۳۴.
نظرات