بررسی صادرات محصولات مبتنی بر فناوری‌ های پیشرفته

بنا بر گزارش دفتر مطالعات ارتباطات و فناوری‌های نوین مجلس شورای اسلامی، سهم صادرات محصولات «های تک» که در گمرک جمهوری اسلامی ایران قابل شناسایی بودند، از سبد صادرات کشور تا سال ۹۳ حدود ۶۳۳ میلیون دلار عنوان شده است.

بالا بودن سهم خدمات و محصولات با فناوری بالا در تولید ناخالص ملی و سهم آن از کل صادرات تولیدی یکی از ویژگی‌های اقتصاد دانش‌ بنیان است. در حال حاضر متولی خاصی برای گزارش‌دهی منظم شاخص صادرات این محصولات در ایران وجود ندارد و همین امر باعث شده است اختلاف زیادی در گزارش این شاخص وجود داشته باشد. مرکز پژوهش‌های مجلس پیشنهاد داد متولی واحدی برای گزارش‌دهی طبق معیارهای جهانی تعیین شود.

در گزارش ارائه‌شده مصادیق این محصولات طبق تعاریف سازمان همکاری‌های اقتصادی و توسعه، اداره آمار اتحادیه اروپا و بانک جهانی بررسی شده‌اند.

محصولات داروسازی و مواد شیمیایی مورد استفاده در پزشکی با حدود ۲۹۶ میلیون دلار نزدیک به ۴۷ درصد صادرات های‌تک را به خود اختصاص داده‌اند. پس از آن، محصولات نرم‌افزار با ۲۰۰ میلیون دلار (۳۲ درصد) و محصولات حوزه رادیو و تلویزیون و مخابرات با ۵۷ میلیون دلار (۹ درصد) در لیست قرار دارند.

نکته‌ی مهم در این گزارش این است که صادرات خدمات فنی‌ و مهندسی و نرم‌افزارها و تجهیزات نظامی و دفاعی که از مصادیق محصولات با فناوری پیشرفته هستند، در گزارش‌های گمرک پوشش داده نمی‌شوند و در گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس هم لحاظ نشده‌اند. سهم تخمینی صادرات این نرم‌افزارها در سال ۹۳ حدود ۲۰۰ میلیون دلار است که با احتساب آن در حجم کل، صادرات محصولات های‌تک (بدون محاسبه تجهیزات نظامی و دفاعی) به حدود ۶۳۳ میلیون دلار می‌رسد.